“Ik schrijf boeken over mannen die succes hebben en het zicht op de werkelijkheid verliezen. Iemand kan zo succesvol zijn dat hij denkt dat hij zich wel iets kan permitteren. Dan ga je bochtjes afsnijden.”
Onderzoeksjournalist Jeroen Smit, onder meer bekend van de boeken over Ahold en ABN AMRO weet hoe het verval inzet. In het eerste nummer van het magazine Executive Finance zegt hij: “Een telefoontje schiet erbij in, een extra controle is lastig, een klein probleem wordt net iets te gemakkelijk opgelost. Details zijn het, kleinigheden.”
Misleiding en valsheid in geschrifte
Totdat een rechter er zich over buigt. Smit: “Meneer, ik zie hier twee brieven met tegengestelde inhoud en onder beide brieven staat uw handtekening. Bovendien is de ene brief naar de accountant gegaan en de andere niet. Wij noemen dat misleiding en valsheid in geschrifte.”
Kritisch vermogen opgelost
Hoe kan iets zo misgaan? Smit: “Daar heb ik maar één verklaring voor: het kritische vermogen is opgelost in de euforie van het succes, van het niets verkeerd kunnen doen in de ogen van de wereld. Iemand bedenkt een pragmatische oplossing voor een ogenschijnlijk onbetekenend probleem en ziet niet waar hij feitelijk mee bezig is. Het heeft niets met de eigen portemonnee te maken, het is niet malicieus, er is geen intentie om de zaak op te lichten. Wat het dan wel? Dat is incompetentie.”
Integriteit moet je oefenen
Smit gelooft niet in mensen die zeggen, ik ben integer en hoef daar verder niet meer mee bezig zijn. “Integriteit moet je oefenen, elke dag. Door je bewust te zijn van alles wat je doet en welke gevolgen dat kan hebben. Daarvoor moet je als CFO zelf checks and balances inbouwen, zowel binnen de organisatie als privé.”
Waar ben je eigenlijk mee bezig?
“Vraag de raad van commissarissen gerust om te praten met mensen van je ondergeschikten en zeg daarbij: ik hoef niet te weten wie wat gezegd heeft”, vervolgt Smit. “Neem tijd voor reflectie, wandel met de hond, liefst elke dag. Zoek oude vrienden op, die niet bang zijn om de waarheid te zeggen. Luister naar je partner of je kinderen. Vooral als ze roepen: doe ‘s normáál! Waar ben je eigenlijk mee bezig?”
Titanenstrijd DNB-Delta Llloyd
In het interview met Executive Finance gaat Smit ook in op de titanenstrijd die tussen DNB en Delta Lloyd is ontstaan. “DNB heeft als toezichthouder een flinke knauw gekregen. Ze hebben slecht toezicht gehouden op de banken. Nu zijn ze langzaam bezig dat te veranderen.”
Delta Lloyd kreeg te verstaan dat het zijn CFO diende te verdwijnen. Dat nadat DNB constateerde dat onder verantwoordelijkheid van CFO Emiel Roozen in de week voor de bekendmaking van een rentebesluit bepaalde posities waren afgehandeld. Daarmee was 22 miljoen euro verdiend. De conclusie van DNB? Dat ruikt naar het inzetten van voorwetenschap. Smit: “Of dat zo is, moet de rechter beoordelen.”
Pijnlijk voor Frijns
Maar het voorval is volgens Smit zeer pijnlijk voor president-commissaris Jean Frijns, nota bene eerder met de Commissie Frijns zelf verantwoordelijk voor het naleven van de Code Tabaksblat. “Hij zegt: ‘Het is ónze CFO, wij staan voor wat hij gedaan heeft.’ Dit is een testcase. Spannend! Een titanengevecht: hoever reikt de macht van DNB nieuwe stijl? Toezicht houden op liquiditeitsratio’s – dat zijn cijfertjes. Toezicht houden op gedrag is veel ingewikkelder, voor iedereen. Dat daar aandacht voor is, vind ik een goede zaak.”
Heeft dit artikel uw interesse gewekt? Jeroen Smit is dagvoorzitter op de Nationale Controllersdag 2015. Hij zal die dag ook zelf een korte presentatie geven. De 25e Controllersdag vindt plaats op 11 juni 2015 in Burgers’ Zoo Arnhem. Klik hier voor meer informatie >>>
Lees hier het hele interview met Jeroen Smit in Executive Finance
