Het kan verkeren. Zo zit je om tafel om een sponsordeal met de FIFA te ondertekenen. En zo zit je achter de tralies in de gevangenis van Hyderabad. Het verhaal achter het boekhoudschandaal van het Indiase it-bedrijf Satyam is op zijn zachtst gezegd bijzonder te noemen.
Zo zit je om tafel met FIFA-baas Sepp Blatter, om een prestigieus contract te tekenen als sponsor van het WK voetbal in Zuid-Afrika. Jij blij, want qua exposure is geen evenement groter dan het mondiale voetbaltoernooi. En de FIFA blij, want de eerste sponsor uit groeinatie India kan wel eens de opmaat vormen naar heel veel meer inkomsten. En zo bevind je je ruim een jaar later in een gevangenis in Hyderabad, in de wetenschap dat je de hele wereld hebt opgelicht. Het gebeurt Satyam-CEO Byrraju Ramalinga Raju en CFO Vadlamani Srinivas in 2009.
Het tweetal heeft de resultaten van het Indiase IT-bedrijf op bizarre wijze opgeblazen. Zo noteert Satyam volgens de boeken in het tweede kwartaal van 2008 een omzet van 380 miljoen euro. In werkelijkheid is dit een ‘schamele’ 298 miljoen euro. En in plaats van 53.000 werknemers heeft Satyam ‘slechts’ 40.000 werknemers.
Monster
Het is vooral CEO en oprichter Raju die uitblinkt in creatief boekhouden, zo blijkt achteraf. Dat doet hij samen met zijn broer. CFO Srinivas heeft vooral een ceremoniële rol. Het devies? Luisteren naar de CEO, doen wat de CEO zegt en vooral niet te veel lastige vragen stellen. Dat doet Srinivas. Raju start zijn fraude enkele jaren eerder, als hij middels creatief boekhouden een klein gat op de begroting probeert te dichten. Dat lukt. Maar hij creëert hiermee zijn eigen monster. Het gat groeit jaarlijks. Want om de schijn op te houden moet Raju wél meer kosten maken.
Het is uitstel van executie. Het gaat mis, zodra Raju met Satyam een ander familiebedrijf wil opkopen. Naam van dat bedrijf? Maytas. Inderdaad, draai de letters maar om. Raju klopt met een flinke overwaardering van Maytas aan bij het bestuur. Dat gaat nog akkoord ook. Maar de aandeelhouders tonen aan over meer ruggengraat te beschikken. Zij blokkeren de overname.
Biecht
Vervolgens gaat het snel. Raju is zijn geloofwaardigheid kwijt en meer en meer instanties beginnen vraagtekens te stellen bij de boekhouding van Satyam. Heel veel druk hoeven ze niet uit te oefenen. Een kleine maand na het mislukken van de overgang treedt Raju af en biecht hij in een brief alles op.
De Indiase politie pakt Raju op. Lange tijd is hij vervolgens op borgtocht vrij. Maar eind 2014 veroordeelt een rechter in Hyderabad hem tot een celstraf van zes maanden. CFO Srinivas probeert zich nog te verschuilen achter het feit dat niet hij, maar Raju het grote brein achter de fraude is. Tevergeefs. Met zijn handtekening onder de Satyam-cijfers is er ook voor hem geen houden aan. Ook hij zit op dit moment een celstraf van zes maanden uit. En dan te bedenken dat de rechter zich nog moet uitspreken over het merendeel aan aanklachten tegen Raju en co…
Miljoenenboete voor betrokken accountants
De PCAOB, de Amerikaanse toezichthouder op accountants, nam disciplinaire maatregelen tegen vijf PwC-kantoren in India vanwege nalatigheid bij de grootschalige fraude bij het it-bedrijf Satyam Computer Services. De toezichthouder op accountants legde twee van de kantoren een boete van 1,5 miljoen dollar op. Het bedrag kwam bovenop een boete van 6 miljoen dollar die beurstoezichthouder SEC oplegde. De PCAOB en de SEC werkten bij het onderzoek naar de rol van de PwC-kantoren samen.
De PCAOB verweet de kantoren dat zij grote steken hebben laten vallen bij de controle. “In auditing Satyam’s financial statements, PW Bangalore and Lovelock used a procedure to test Satyam’s cash balance that did not comply with the PCAOB auditing standard governing the confirmation process. Contrary to their own audit plan and PCAOB standards, PW Bangalore and Lovelock relied on Satyam management to send confirmation requests to Satyam’s banks, and relied on Satyam management to return purported confirmation responses from the banks to the auditors.” Dat de kantoren zelf geen bevestiging van de informatie over de banktegoeden hebben opgevraagd droeg direct bij aan het niet ontdekken van de fraude, constateerde de PCAOB.
Dit artikel verscheen eerder in Executive Finance 1
********
Vonnis
De broers Raju zijn ruim zes jaar later veroordeeld tot zeven jaar celstraf. Ze moeten daarnaast ieder ruim acht ton boete betalen. Samen met de Satyam-broers zijn ook twee partners van de lndiase vestiging van PwC veroordeeld tot celstraffen. Beide mannen werden in 2010 al opgepakt. Ook de voormalige cfo en de interne accountant werden veroordeeld tot celstraffen.
Grant Thornton India partner Vidya Rajaro waarschuwde onlangs dat het aantal fraude gevallen toeneemt in India. Volgens Rajaro heeft het land te maken met corruptie en gebrek aan transparantie.
