Generatie Y staat voor een generatie die effectief kan omgaan met informatie. Daarmee lijken ze geknipt voor de rol van controller. De eerste Y controllers doen inmiddels hun intrede. Hoe anders zijn ze?
Millenials worden ze ook wel genoemd. Ze zijn geboren in de periode 1985-2000, dus na de digitale revolutie, opgegroeid in het informatietijdperk en worden vaak in een adem genoemd met de Google-generatie. De verwachtingen waren aanvankelijk hoog gespannen. Volgens de auteurs van het boek Generatie Einstein dat in 2006 verscheen zou deze generatie informatie verwerken op een manier die eerder verwant is met het creatieve brein van Albert Einstein dan met het logische lineaire denken van Isaac Newton. Latere onderzoeken lieten weinig heel van die theorie. Maar ook als ze geen afstammelingen van Einstein zijn, delen ze een aantal unieke skills.
Staalkaart aan aantrekkelijke eigenschappen
Wie grasduint door de verschillende onderzoeken krijgt een staalkaart aan aantrekkelijke eigenschappen voorgeschoteld. Zo zijn ze milieubewust en willen ze graag iets goed doen voor anderen. Samenwerken is vanzelfsprekend en ze verwerpen vaak vaste hiërarchische patronen. Ze respecteren ouderen, maar gaan er niet automatisch vanuit dat die dan ook met betere ideeën komen. Daarnaast willen generatie Y’ers hun mening uiten en verwachten dan ook invloed uit te oefenen over van alles. Hun eerste actie als ze iets niet weten is het ‘googelen’ en daarnaast zoeken ze informatie in een breed spectrum aan bronnen, zoals het internet, persoonlijke contacten en professionele netwerken. Daarbij worden werk en privé gecombineerd zonder dat ze zich daar zorgen over maken. Ze zijn flexibel en mobiel en willen niet vastzitten aan een werkplek. Wie ouder is dan dertig voelt zich bijna direct op achterstand gezet door deze high potentials.
Schuw
Het geboortejaar 1985 en de opleiding Business Administration heeft Stephan Corporaal gemeen met de Y-controller maar hij koos een ander pad, dat van de wetenschap. Hij is als onderzoeker bij het lectoraat Strategisch Human Resource Management en TechYourFuture verbonden aan Saxion. Hij deed in 2014 onderzoek naar de generatie Y voor zijn proefschrift. Daarnaast is hij als docent verbonden aan de Saxion Academie Financiën Economie en Management (FEM) en doet hij onderzoek naar de toekomst van de controller, accountant en fiscalist. Daardoor heeft hij vanuit verschillende invalshoeken een beeld van de Y-controller. ‘Omdat de generatie Y anders opgegroeide met een vrijere opvoeding en vrijer onderwijs is de veronderstelling dat ze creatiever en innovatiever zijn. Dat valt tegen. Uit mijn promotieonderzoek blijkt dat ze onzeker zijn en juist op zoek naar duidelijkheid en structuur. Dat zie ik ook terug in de studenten die hier komen. Ze zijn eerder schuw. Willen precies weten wat hun taak is en hebben moeite om op mensen af te stappen.’
Het is een hard oordeel over een generatie waar hij zelf deel van uitmaakt. ‘Tja, toen ik aan het onderzoek begon hoopte ik wel op een spannender uitkomst. Maar er zijn ook positieve kanten. Deze generatie heeft een enorme drive om zich continu te ontwikkelen. Ze zien modernisering als een uitdaging. Verandering als een fact of life. Interessant is dat de generatie Y veel waarde hecht aan oudere collega’s. Ze willen graag gecoached worden.’
Hoe zit het met de veronderstelde voorsprong op technologisch gebied? ‘Die zie ik niet terug in de praktijk. De generatie Y is voortdurend met informatiestromen bezig. Ze zitten veel op social media, maar dat vertaalt zich niet in andere vaardigheden. De data neemt toe maar het beoordelen van informatie, het stellen van de juiste vragen, het leggen van verbanden, vergt een ander soort training. De vaardigheid om multidisciplinair te werken ontbreekt. Dat leer je tijdens een opleiding, niet op een Nintendo. Daarin heeft het onderwijs een inhaalslag te maken. Toen ik zes jaar geleden bedrijfseconomie studeerde was er veel aandacht voor boekhoudkundige kennis maar miste ik de vernieuwing.’
Aantrekkelijk
De Y-generatie begint al enigszins op leeftijd te komen, maar binnen het controllersvak vormen ze een minderheid. ‘RC’s van 30 jaar zijn er nog amper’, stelt Rob Steur, manager Finance Division bij Robert Walters vast. ‘Op die leeftijd zijn de meesten toch vooral assistent-controller. Een enkele uitschieter vervult misschien een hoge financiële functie als expat in het buitenland.’ Vanuit het perspectief van een recruitmentbureau gespecialiseerd in finance functies heeft de Y-controller een aantal aantrekkelijke eigenschappen. ‘Ze kunnen goed multitasken. De financefunctie omvat van oudsher drie disciplines: het vastleggen, de verslaglegging en de analyse. Het traditionele administratieve vastleggen van informatie wordt steeds meer geoutsourced naar shared service centers. Die ontwikkeling speelt de Y-generatie in de kaart. Die richt zich liever op verslaglegging en analyse. Waar de traditionele controller kiest voor verslaglegging of analyse vindt de huidige generatie pure verslaglegging niet sexy genoeg. Hun voorliefde voor multitasken maakt het voor hen eenvoudiger om finance control en business control te combineren. Dat is prettig. Het maakt ze tot een aantrekkelijke kandidaat maar het kan ook een nadeel zijn. Beursgenoteerde bedrijven hebben liever een functiescheiding. Zo verminderen ze het risico dat cijfers gemanipuleerd worden om beter bij een analyse passen.’
De communicatie- of presentatievaardigheden zijn niet per se groter, denkt Steur. Het gemak waarmee ze toegang hebben tot nieuwe media geeft ze wel een voorsprong. ‘Waar veertig plussers nog nadenken over de informatiebronnen waar ze zich op abonneren, gebruikt de jongere generatie die informatie bijna intuïtief. Het maakt het makkelijker voor hen om gefundeerde marktinformatie voor hun business controlfunctie te gebruiken. Bijvoorbeeld om een omzetontwikkeling in een bredere context te zien. Volg je een trend of maak je als bedrijf iets unieks mee? Dat neemt de generatie Y makkelijker mee in zijn analyse.’
Solide
Stephan Renken, algemeen directeur van Robert Half Nederland, ziet geen kwaliteitsverschillen tussen de verschillende generaties. ‘Misschien werkt een Y-controller iets sneller op een pc, maar voor een werkgever is dat geen doorslaggevend argument. Die zoekt solide accounting skills. Ben je vaktechnisch up to date? Dat je actief bent op social media maakt je geen betere controller. Leeftijd is zelden een issue. Als wij met een bedrijf praten, gaat het over wat ze nodig hebben. Daar zoek je de persoon bij met de juiste cv. Ervaring is belangrijk. Learn how to wear a suit. Daarmee bedoel ik: zorg dat je leert wat het is om in een organisatie te werken. We hadden vorig jaar een controller van zestig jaar oud. Als zo iemand de juiste kwaliteiten heeft, geeft dat de doorslag. De wereld vraagt wel om een ander type controller. Vroeger kon je vanuit een lagere administratieve rol nog wel door groeien. Dat is verleden tijd. De lat ligt steeds hoger. Het opleidingsniveau is minimaal hbo of wetenschappelijk onderwijs. Daaraan doen werkgevers geen concessies.’
Achttien jaargangen van RC-studenten heeft Rob Christiaanse, kerngroepvoorzitter Business Controls & Information Systems op Nyenrode al aan zich voorbij zien trekken. Daar zitten inmiddels een aantal millenials tussen. Ze zijn anders dan hun voorgangers, is de indruk van Christiaansen. ‘De jongere generatie studenten gelooft dat wat uit een pc komt waar is. Een applicatie of een browser zien ze als de werkelijkheid. Een query volstaat voor hen om de omzet over een bepaalde periode te weten. ‘Dat klopt dus’, denken ze maar al die ICT-systemen zijn feilbaar. Geven die data wel een goede weergave? Is die voorraad er wel? De oudere controller is eerder geneigd te onderzoeken of die informatie wel klopt.’
Vis
De nieuwe lichting is misschien te goed van vertrouwen maar handigheid met computers lijkt op het eerste gezicht een troefkaart. Vroeger kon een controller fysiek controleren of een voorraad in het magazijn lag. In het huidige universum van de controller, waar processen volledig geïntegreerd zijn en de productie van een bedrijf zich vaak op meerdere continenten afspeelt, zijn de controls verschoven naar de voorkant. Bij de inrichting van een ERP-pakket bijvoorbeeld. Het is een tak van sport die voor iedere lichting even weerbarstig blijkt, verzekert Christiaanse. ‘Je hebt het over masterdatamanagement. De tooling die daar voor nodig is, dat zijn ook voor deze generatie nieuwe vakken. Daar voelt de Y-generatie zich niet als een vis in het water. Business analytics vinden ze ingewikkeld. Zowel deze als de voorgaande generatie controllers zitten er vanaf het zelfde startpunt in.’
Ook al hebben ze geen voorsprong, ze zijn wel gretig om nieuwe dingen te leren. Christiaanse: ‘Als je ze uitlegt waarom iets belangrijk is, gaan ze als de brandweer. Ze schuwen de techniek minder. Begrijpen dat bestellingen tegenwoordig ook via Facebook binnen komen. Ik heb al heel wat lichtingen van de RC-opleiding meegemaakt. De eerste jaren zag je echt een vakman binnen komen. Dat waren mannen van het gilde. Ik zie nog steeds dezelfde vakman maar met een bredere interesse, ze zoeken de managementvaardigheden. Een belangrijk verschil: tegenwoordig moet je mensen meer overtuigen. De Y-generatie heeft een enorm zelfvertrouwen.’
Verschillen
‘The jury is still out there’, is het antwoord van Arco van de Ven, hoogleraar bestuurlijke informatie bij TIAS, op de vraag of de Y-controller zijn vak beter verstaat. ‘We praten al vijftig jaar over de controller als businesspartner. De technologie verandert maar de problematiek is hetzelfde gebleven. Vijfentwintig jaar geleden was IT voor de controller een fremdkörper. Dat is nog steeds zo. De Y-generatie pakt misschien sneller een iPad, maar als je ze vraagt wat dat betekent voor de integratie van control en organisatie betreden ook zij een nieuw gebied. De skills die ze privé hebben zie je niet terug in hun werk. Sterker nog. Ze vinden een discussie over de impact van social media op de controller maar vreemd. Die informatie haal je toch uit je bedrijfsprocessen? Het is best mogelijk dat ze sneller informatie kunnen verwerken maar dat maakt ze niet tot een betere business controller. Ze nemen sneller contact op. Zijn heel bereikbaar. Word en Powerpoint hebben geen geheimen voor ze maar het schrijven van een paper gaat ze niet makkelijker af. Het vertalen van de mogelijkheden van IT naar strategie vinden ze even moeilijk. Misschien dat over vijf jaar de verschillen zich duidelijker aftekenen als vijftig tot tachtig procent van de RC-studenten uit de Y generatie bestaat. Dan zullen we het zien.’
Wat vindt een Y-controller zelf?
‘De affiniteit met een pc, en electronica en software in het algemeen, is misschien wel groter bij mijn generatie’, vindt Rik Bouman (29), manager planning & reporting KPN. ‘Gemiddeld genomen zijn wij handiger met het verkrijgen van informatie uit systemen. De systemen en methoden hebben we sneller onder de knie. De informatie er uit halen en mooi presenteren gaat makkelijker. Daar zit echter ook een risico in. We vertrouwen blind op de systemen waardoor we minder kritisch kunnen zijn op de inhoud. Alleen geldt hier garbage in, garbage out. Als de informatie in het systeem niet klopt zullen de analyses ook niet kloppen. De echte skills, analyseren, valideren, meedenken met de business zijn niet voorbehouden aan een specifieke generatie. Daarvoor moet je leermeesters hebben. Dat leer je on the job.’
