Niet zozeer de hoogte is het probleem in discussies over beloningen, maar de grote hoeveelheid aandacht, tijd en energie die mensen eraan besteden. Dat stelt universitair docent en vakgroepvoorzitter corporate governance Remko Renes.
Beloningen zijn een veelvoorkomend onderwerp in discussies over corporate governance. Veelal wordt dan gesproken over excessieve beloningen van bestuurders in combinatie met het falen van de organisatie waar ze beter leiding aan hadden moeten geven. De maatschappelijke discussie verzandt snel in het opstellen van steeds meer governanceregels voor het publiek verantwoorden over de wijze waarop beloningen worden bepaald, vastgesteld en uitgekeerd. De hoogte van de beloning is niet het probleem, maar wel de grote hoeveelheid aandacht, tijd en energie die mensen eraan besteden. Het remuneratierapport in het jaarverslag is inmiddels onevenredig in omvang gegroeid gelet op de in verhouding zeer beperkte groep mensen van wie de beloning wordt verantwoord.
Geen overtuigend bewijs
Daarbij geldt dat wetenschappelijk onderzoek voor prestatieloon helemaal geen overtuigend bewijs heeft opgeleverd. Alleen stukloon heeft een bewezen positief effect op de productie. Maar om alle duurbetaalde managers als arbeiders op basis van stukloon te betalen zal wel weer een stap te ver zijn. Kwaliteitsdeskundige Deming heeft eens verklaard dat geld geen motivatie is voor bestuurders. Beloningen kunnen mensen maar tijdelijk motiveren. Het is maar zeer de vraag of het belonen van prestaties wel een positief effect heeft op het presteren van bestuurders.
En alle governancediscussies ten spijt is er nog geen antwoord op de vraag wat nu de optimale of gewenste beloning is. Vast loon, variabel loon, prestatieloon, opties, aandelen, uitgesteld loon, claw-backregelingen en de verantwoording daarover, alle tijd die hieraan wordt besteed gaat ten koste van de primaire taak waarvoor bestuurders zijn aangesteld: het formuleren en uitvoeren van een strategie die resulteert in succes en continuïteit van de organisatie.
Schadelijk neveneffect
Hoewel er veel aandacht wordt besteed aan de vaststelling en bepaling van beloningen ontbreekt in de maatschappelijke discussie echter een belangrijk schadelijk neveneffect van hoge beloningen. Beloningen die worden uitgekeerd vragen naarmate de beloning hoger wordt steeds meer tijd en aandacht van de beloonde manager voor de allocatie ervan. Los van de steeds uitgebreider wordende fiscale aangifte leidt veel geld – zeker als het meer is dan een gezin redelijkerwijs kan besteden – tot allocatieproblemen. Zet je het vastrentend op de bank? Dan ben je al snel een dief van je eigen portemonnee, want de rente staat historisch laag. En met heel veel geld betaal je tegenwoordig zelfs om je geld bij de bank in bewaring te mogen geven. Bovendien is het goudgerande karakter van banken na enige faillissementen inmiddels aangetast en wordt slechts 100.000 euro per bank gegarandeerd onder het garantiestelsel.
Steek je je geld in aandelen, in ventures of toch maar in onroerend goed of renovatieprojecten met een aantal collega-bestuurders? Kortom, je bent ‘niet helemaal wijs’ als je niet actief met je vermogen aan de slag gaat. Voor je het weet ben je ondernemer met je privégeld. En daar wringt de schoen. Immers, dat zogenaamde privégeld is wel verkregen als beloning voor het besturen van een onderneming, maar het ondernemerschap dat moet worden bedreven vraagt steeds meer tijd en energie, die niet meer kunnen worden besteed aan de primaire bestuurstaak, zeker als het privéondernemen opeens tegenzit.
Algehele toewijding
Het besturen van en leidinggeven aan een organisatie vereist algehele toewijding van de bestuurders en managers. Om de continuïteit van organisaties te waarborgen, om bestuurders hun werk te kunnen laten uitvoeren zouden duurbetaalde bestuurders en managers vaker tegen zichzelf moeten worden beschermd. Genoeg is genoeg. Bovendien blijkt steeds vaker dat materie mensen juist ongelukkiger maakt. Blij worden mensen van ervaringen, vrije tijd en vriendschappen. Je kunt beter een boswandeling maken dan een duurdere leaseauto rijden. Maar, die boswandeling kun je helaas niet op je oprit laten zien aan de buren.
Financiële professionals hebben een eerste verantwoordelijkheid om te signaleren en om te voorkomen dat managers en bestuurders te veel verdienen, zodat hun aandacht voor het verwerven en beheren van hun hoge beloning ten koste gaat van de voor hun werk vereiste algehele toewijding.
Drs. Remko M. Renes RA is universitair docent en vakgroepvoorzitter corporate governance bij Nyenrode Business Universiteit.
Permanente Educatie
Meer weten over corporate governance?
Volg de online cursus via
www.executivefinance.nl/pe
