Wat doet je als CFO, indien de CEO je impliciet vraagt te rommelen met de cijfers? Geef je gehoor aan dat verzoek? Of behoud je je integriteit? WorldCom-CFO Scott Sullivan koos voor het eerste. En viel hard.
‘Dus uw verlangen de “gewenste cijfers” in te boeken was belangrijker dan het naleven van de wet?’
Scott Sullivan denkt niet lang na over de confronterende vraag van de rechter. De gevallen CFO van WorldCom antwoordt zakelijk. ‘Ik weet dat het fout was. Ik weet dat het in strijd was met de wet. Maar ik dacht dat we er wel bovenop kwamen.’
Dat is niet het geval. Integendeel. Het Amerikaanse telecombedrijf komt in 2002 in de problemen, als KPMG begint als de nieuwe, externe accountant van de onderneming. KPMG is bij WorldCom de opvolger van Arthur Andersen. Inderdaad, het accountantskantoor dat later betrokken blijkt bij meerdere fraudezaken.
Het is vervolgens KPMG én een intern team van auditors dat de deuren van talloze kasten vol lijken opent. De boekhouding klopt van geen kant. Onder meer door niet-bestaande inkomsten te rapporteren en uitgaven te activeren die géén investeringskarakter hadden. Na een uitgebreid onderzoek schat de Securities and Exchange Commission de fraude op 11 miljard dollar.
Façade
Tijdens de rechtszaak die volgt openbaart zich een interessant steekspel tussen de twee belangrijkste daders: CFO Sullivan én CEO en mede-oprichter Bernard Ebbers. Die laatste had veel andere activiteiten gefinancierd met zijn aandelen als onderpand. Dus toen die aandelen vanaf 2000 in waarde daalden, was hem er alles aan gelegen een succesvolle façade op te trekken.
De CFO spreekt later over een angstcultuur, waarin het volgens hem niet mogelijk is de CEO tegen te spreken. Ebbers vertelt de CFO keer op keer dat ‘WorldCom de gewenste cijfers móét halen’. En dient Sullivan zijn collega-directeur wél van repliek, dan voegt deze hem fijntjes toe dat hij wel een andere CFO vindt. ‘Dat zei hij dan met een kwinkslag, maar zo interpreteerde ik dat niet…’
Vijf jaar cel
De CFO is gevoelig voor de woorden van Ebbers. En zodra hij de eerste boekhoudkundige truc toepast, is er geen weg meer terug. ‘Daarna was het moeilijk om te stoppen.’ Het resultaat is het grootste accounting schandaal in de Amerikaanse geschiedenis. Uiteraard totdat Bernard Madoff dat record in 2008 met zijn ponzifraude glansrijk breekt.
CFO Sullivan kiest er tijdens het proces voor volledig mee te werken met de instanties. Hij spaart niemand, incluis Ebbers én zichzelf. De rechter veroordeelt hem in 2005 tot vijf jaar cel. Had Sullivan niet meegewerkt, dan had hij hetzelfde lot gekend als zijn CEO. Die zit op dit moment nog steeds zijn 25-jarige celstraf uit.
Dit artikel verscheen eerder in Executive Finance 2
