De deal tussen de Nederlandse Belastingdienst en het Amerikaanse koffiebedrijf Starbucks kan niet door de beugel. Nederland moet minimaal 20 miljoen euro aan illegale staatssteun terugvorderen bij het bedrijf, maar krijgt geen boete. De Nederlandse fiscus moet aan de hand van recente cijfers bepalen hoe hoog het bedrag precies uitpakt.
Dat oordeelde EU-commissaris Margrethe Vestager (Mededinging) woensdag. ‘Alle ondernemingen, groot en klein, multinationals en andere, moeten billijk belastingen betalen’, aldus Vestager. Zij bevestigde daarmee mediaberichten die al sinds vorige week rondgaan.
Ten onrechte schuiven met winsten
Het gaat om een speciaal ontworpen constructie waarbij Starbucks royalty’s voor een recept om koffiebonen te branden naar een bedrijfsonderdeel in het Verenigd Koninkrijk mocht overboeken. Die royalty’s waren volgens Brussel ‘zeer hoog’. Nederland stond toe dat dat bedrag van de winst werd afgeboekt, zodat nauwelijks belasting hoefde te worden betaald. Brussel vindt dat een ‘kunstmatige verlaging’ en spreekt van ’ten onrechte schuiven met winsten’. Het voordeel dat Nederland moet terugvorderen ligt tussen de 20 en 30 miljoen euro.
Tax advantages for #Fiat & #Starbucks are illegal under EU state aid rules https://t.co/ewFOqJr4wA pic.twitter.com/HxDvT3XGI1
— European Commission (@EU_Commission) 21 oktober 2015
Grenzen aan afspraken
‘Fiscale afspraken die de belastingdruk van een onderneming kunstmatig laag houden, stroken niet met de EU-staatssteunregels. Ze zijn onwettig’, aldus Vestager. Op zich zijn belastingafspraken met bedrijven toegestaan, maar daar zijn dus grenzen aan. Door het belastingvoordeel terug te vorderen bij Starbucks, wordt gegarandeerd dat dat bedrijf op dezelfde wijze wordt behandeld als andere ondernemingen in vergelijkbare situaties.
De Europese Commissie stelde vorig jaar een nader onderzoek in naar de deal, nadat Brussel al voorlopig had vastgesteld dat de regels waren overtreden. Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) beloofde toen dat het beleid wordt aangepast als het oordeel definitief zou worden.
Het oordeel past in de campagne van de Europese Commissie tegen belastingfraude en -ontwijking. De commissie wil voorkomen dat bedrijven door speciale afspraken minder belasting betalen dan ze zouden doen bij normale toepassing van de belastingregels.
Vestager is nog bezig met onderzoek naar belastingdeals in andere EU-lidstaten. Het gaat onder meer om afspraken tussen Apple en Ierland en Amazon en Luxemburg.
‘Steun in de rug’
Het oordeel van de Europese Commissie is een steun in de rug in de strijd tegen internationale belastingontwijking door grote internationale bedrijven, zegt Oxfam Novib in een reactie.
De hulporganisatie roept de Commissie op nu door te pakken en ook uitgebreid onderzoek te doen naar de meer dan driehonderd gevallen van mogelijke belastingontwijking door grote bedrijven, die vorig jaar in de zogenoemde LuxLeaks-zaak naar buiten kwamen.
Aanvullende maatregelen
‘Het is onaanvaardbaar dat grote bedrijven niet hun eerlijke aandeel aan belastingen betalen. Wereldwijd lopen overheden daardoor inkomsten mis, die hard nodig zijn om iets te doen aan de extreme ongelijkheid, en waar gezondheidszorg, onderwijs en andere publieke diensten verbeterd kunnen worden. Om het vertrouwen van burgers in het belastingstelsel te herstellen moet de EU aanvullende maatregelen nemen tegen belastingontwijking’, zegt belastingdeskundige Esmé Berkhout van Oxfam Novib.
Kabinet verbaasd
‘Het kabinet is verbaasd over het besluit van de Europese Commissie dat Starbucks staatssteun zou hebben gekregen.’ Dat heeft staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën laten weten in reactie op het oordeel van Brussel dat de belastingdeal met het Amerikaanse koffiebedrijf niet door de beugel kan.
Het kabinet gaat het besluit bestuderen en binnen enkele weken de Tweede Kamer informeren over de vervolgstappen, aldus Wiebes. Volgens hem zijn de geldende internationale regels toegepast bij de afspraken die de fiscus heeft gemaakt met Starbucks. Wiebes wijst erop dat Brussel eerder heeft geoordeeld dat Nederland ‘een robuust en gedegen’ systeem heeft van belastingafspraken met multinationals, de zogeheten taxrulings.
Internationaal erkend
Volgens Wiebes is dat allemaal in lijn met richtlijnen van de OESO, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. ‘De methode die Nederland in het dossier Starbucks Manufacturing heeft gebruikt, is internationaal erkend en leidt ertoe dat binnen het Starbucks-concern dezelfde prijzen worden gehanteerd als tussen onafhankelijke partijen’, aldus Wiebes.
Geen Brusselse kop
VNO-NCW vindt het ‘vreemd’ dat de Europese Commissie niet instemt met de door de Belastingdienst vastgestelde interne verrekenprijzen bij Starbucks. Het lijkt erop dat de commissie hiermee afwijkt van de internationale spelregels die door de OESO zijn vastgesteld. ‘Op deze mondiale standaard past geen Brusselse kop’, zegt de ondernemersorganisatie in een reactie.
Het kabinet heeft steeds gezegd de door de OESO voorgeschreven spelregels nauwkeurig te volgen. In 2014 heeft ook de Europese Commissie bevestigd dat de Nederlandse fiscus de procedures op orde heeft, stelt VNO-NCW. De organisatie hoopt dan ook dat het kabinet tegen de beslissing van Brussel in beroep zal gaan bij het Europese Hof.
