Peter Bakker, oud-CEO en oud-CFO van TNT en tegenwoordig voorzitter van World Business Council for Sustainable Development, brak tijdens de NBA Accountantsdag donderdag 26 november een lans voor het opnemen van duurzaamheid in de accountantsstandaarden.
“Accountants will save the world”, begon Bakker zijn betoog. Hij schetst vervolgens drie modellen van – naar zijn zeggen – radicale innovatie. “De eerste omwenteling is technologiegedreven. De tweede daaraan gekoppeld gaat over het is businessmodel dat verandert. En de derde manier van omwentelen gaat over duurzaamheid. Deze komt voort uit klimaatverandering, maar ook uit waterstress.” Als gevolg van deze drie omwentelingen moet volgens Bakker het huidige kapitalistische model tegen het licht worden gehouden. “We moeten technologische vooruitgang koppelen aan ondernemerschap om duurzaamheid te bewerkstelligen.”
Peter Bakker: In #jaarrekening moet niet alleen financiële aspecten maar ook ‘natural and social aspects’. #accdag pic.twitter.com/Cf1XCvy0c4
— Koninklijke NBA (@nbacc) 26 november 2015
Natuurlijk en sociaal kapitaal
Naast financieel moeten volgens Bakker ook natuurlijk en sociaal kapitaal in de verslaggevingsregels verwerkt worden. “Dat is niet gemakkelijk omdat we op diverse plaatsen diverse standaarden voor duurzaamheidsverslaglegging hanteren. Die regels moeten internationaal gezien bij elkaar komen.” Vanuit accountantskringen krijgt Bakker daarbij vaak een ‘maar’ te horen. “Geef ons de tijd, zeggen accountants. Het heeft ons zestig jaar gekost om financiële verslaggevingsregels in IFRS internationaal bij elkaar te krijgen. Ik zeg dan: die tijd hebben we, gezien de snelheid van de klimaatsverandering, niet.”
Hoopvolle ontwikkelingen
Bakker ziet hoopvolle ontwikkelingen. Zoals in het world forum on natural capital. “Daar hebben we standaarden ontwikkeld over hoe je natural capital kunt verwerken in verslaggevingsregels. Als dat gebeurt, dan gaat dat een grote transformatie, ook voor het accountantsvak, opleveren. Het afvinken van de jaarrekening in financial statements behoort dan tot het verleden. En als accountants de handschoen oppakken, dan gaan ze dus ook echt de wereld redden.”
Banken zitten gevangen
In de geschetste ontwikkelingen hebben banken het moeilijk, zegt Bakker. “Van Basel 3 en 4 moeten ze meer 
bufferkapitaal aanhouden, waardoor langetermijnfinancieringen bijna niet meer mogelijk zijn. Dat terwijl er voor radicale transformaties van de systemen in bijvoorbeeld energie en transport grote hoeveelheden geld nodig zijn. Nu we banken meer dan ooit nodig hebben, zitten ze gevangen.”
Het Peter Bakker-effect
Spreekstalmeester Rens de Jong wilde weten of het Peter Bakker-effect bestaat. “Een charismatisch leider… Is hij eenmaal weg, dan valt alles in elkaar.” Bakker reageert: “Je hebt energie nodig om veranderingen in gang te zetten, maar vervolgens moet het systeem anders. En moet die energie dus stollen in wet- en regelgeving. Moet duurzaamheid dus ook doorklinken in disciplines zoals assurance, finance en risk management. Dan wordt het losgekoppeld van de leider. Dan zijn het accountantsregels. Ik vind het vreemd dat ik als CEO en CFO nooit vragen kreeg over hoe ik omzet berekende, maar wel over hoe ik mijn CO2-uitstoot becijferde. Daar zijn dus nog te weinig harde regels voor. Terwijl ik, als ik ook maar één accountantsregel brak, meteen de bak in kon gaan.”
