De economie in de eurozone groeit, maar rap gaat het bepaald niet. De patiënt loopt weer, maar heeft behoorlijk wat hulp nodig om vooruit te komen. Op uitnodiging van ABN AMRO wierpen vier experts dinsdag in Ahoy Rotterdam hun licht op de wereldeconomie. Hoe staan we ervoor? En vooral: wat moet er gebeuren om de toekomst vol vertrouwen tegemoet te treden?
What’s next? Dat is de vraag waar het om draait. Het woord crisis verdwijnt langzaam naar de achtergrond en maakt plaats voor voorzichtig optimisme. Maar is daar wel genoeg reden toe? Volgens Martin Wolf, adjunct-hoofdredacteur van de Financial Times, kan er op dit moment echt nog geen polonaise ingezet worden. “De economische situatie is op dit moment heel verwarrend en moeilijk te voorspellen. Wat gebeurt er met China? Welke invloed hebben de conflicten in het Midden-Oosten en met Rusland op de korte en lange termijn? Wat gebeurt er met de olieprijs? Hoewel er weer een voorzichtige groei zichtbaar is, zit de eurozone in mijn ogen nog steeds in een recessie. De groei is minimaal, de productiviteit en de vraag zijn laag en bedrijven willen én durven nauwelijks te investeren.”
Volgens Wolf moeten er zaken veranderen. “Ondanks de crisis is er in mijn ogen maar weinig fundamenteels veranderd om een revolutie op gang te brengen die de afnemende productiviteit een flinke boost geeft. Nog steeds maken we, anno 2016, voor 90 procent gebruik van fossiele brandstoffen, vervoer van goederen gaat met boten en per vliegtuig. Dat deden we vijftig jaar geleden ook al op deze manier. De economie herstelt niet vanzelf. Daarvoor zijn echt hervormingen én vernieuwingen nodig.”
Meer aandacht voor kansen
Er moet een knop om. Dat is precies waar voormalig eurocommissaris Neelie Kroes zich als ambassadeur van StartupDelta voor inzet. Samen met een aantal grote namen uit de zakenwereld, bestuurders, ondernemers, topmannen en investeerders, wil ze Nederland op de kaart zetten en verbindingen leggen met het internationale bedrijfsleven. Volgens Kroes moet ook de top van het bedrijfsleven veel meer aandacht hebben voor dit soort kansen. Een soort Silicon Valley creëren dus. Volgens Kroes gaat het de goede kant op, maar moeten bedrijven nog veel meer ‘outside the box’ durven denken. “Het mes snijdt echt aan twee kanten. De kennis die bij bedrijven aanwezig is, is heel waardevol. Aan die kennis hebben startups heel veel. Maar het bedrijfsleven heeft jong talent op zijn beurt ook hard nodig met goede ideeën en plannen om verder vooruit te komen in de toekomst. Zo ga je van een industriële revolutie naar een digitale revolutie.”
Weg met die bescheidenheid
Een van de problemen in ons land is volgens Kroes dat veel jonge talentvolle mensen veel te bescheiden zijn. “We hebben geweldige universiteiten in Nederland, waar dingen gebeuren die veel meer op de kaart moeten worden gezet. In Groningen, Wageningen, Twente… Bedrijven moeten hun deuren en ramen wagenwijd openzetten om jong talent de kans te geven zich te ontplooien. Het gaat om joining and sharing. Deze generatie is het kapitaal van de toekomst.” Volgens Kroes is er afgelopen jaar al aardig wat bereikt en liggen de doelstellingen van StartupDelta op schema. “Op dit moment werken dertig grote bedrijven en startups met elkaar samen. Een deel van het bedrijfsleven is er echt van doordrongen dat het voor de toekomst anders moet én kan. Als we namelijk blijven doen wat we altijd deden, gaat het op lange termijn niet meer werken.”
Kritisch kijken naar businessmodellen
Marc van der Linden, bestuurder bij energiemaatschappij Eneco beaamt dat er bij veel bedrijven een knop om moet. “We moeten onszelf opnieuw uitvinden en kritisch kijken naar businessmodellen. Durf te ondernemen. Durf risico’s te nemen. En zie kansen. We werken bij Eneco samen met startups, zowel intern als extern.” Eneco moet doorgroeien van een traditionele energiemaatschappij naar een duurzame en digitale energiedienstverlener. Om dat in gang te zetten, investeerde het bedrijf in de startup Quby. Eneco formeerde een eigen team dat de ontwikkeling van de slimme thermostaat Toon samen met Quby verder ging uitrollen. “Je moet bereid zijn om startups de ruimte te geven. Beide partijen hebben elkaar nodig en kunnen hand in hand mooie dingen realiseren.”
Veel bedrijven houden vast aan verleden
Volgens Erik Stam, professor Economie aan de Universiteit van Utrecht, zijn bedrijven leidend als het om innovatie gaat, maar initiatieven buiten de gebaande paden zijn nog zeldzaam “Veel bedrijven zeggen dat ze aan het entrepreneuren zijn, maar in de praktijk houden ze vaak vast aan het verleden. Er blijft nog veel bij het oude. Nederland loopt wat dat betreft op dit moment echt niet voorop. In Scandinavië, vooral in Zweden, gebeurt heel veel op het gebied van innovaties en initiatief nemen. Er is daar veel meer vertrouwen aanwezig en daar gaat het om. Vertrouwen hebben.” Volgens Stam heb je in dit soort tijden een experimentele fase nodig. “Maar dat moet geen reden zijn om het niet te doen en alles bij het oude te laten.”
Good luck and enjoy!
Daarmee zijn we terug bij het begin. Bij het verhaal van Martin Wolf. De patiënt is herstellende en kan inmiddels weer lopen, maar er is op dit moment veel zorg nodig om hem in beweging te houden. De ondernemer anno 2016 moet zich continu bewust zijn van de volgende stap. Dat vraagt niet alleen om een gezonde onderneming, maar ook om actief inspelen op actuele ontwikkelingen in de globale economie door te innoveren en te investeren. “De economie herstelt niet vanzelf, daarvoor zijn echt hervormingen nodig. Het zijn onzekere tijden en daarbij past op dit moment eigenlijk maar één zin: good luck and enjoy!”
