Toezichthouders in Nederland zetten zich de laatste jaren massaal in om de kennis over hun werk en hun organisatie in de buitenwereld te vergroten. Transparantie lijkt een noodzakelijke voorwaarde te zijn geworden voor goed toezicht. De veronderstelling lijkt vaak te zijn dat het vertrouwen in de toezichthouder gebaat is bij een zo groot mogelijke transparantie. Vertrouwen is een belangrijke voorwaarde voor het effectief functioneren van overheidsinstanties, waaronder toezichthouders. Bijzonder hoogleraar Toezicht Femke de Vries van de Rijksuniversiteit Groningen betoogt in haar oratie op 29 maart dat de inzet van transparantie door toezichthouders nog veel op intuïtie is gebaseerd.
Transparantie heeft in relatie tot toezicht echter vele gezichten, aldus De Vries. Het effect van transparantie op het vertrouwen in de toezichthouder kan variëren en is afhankelijk van verschillende factoren. Transparantie kan bijdragen aan het vertrouwen in toezicht en in de toezichthouder, maar kan dat vertrouwen ook schaden. Er was daarom aanleiding om het effect van transparantie op het vertrouwen in de toezichthouder wetenschappelijk te onderzoeken. Daardoor kunnen toezichthouders transparantie beter in zetten en beoordelen hoe transparantie kan bijdragen aan vertrouwen in het toezicht.
Wetgeving en beleid ten aanzien van openbaarmaking verschilt tussen toezichthouders. Dat kan ertoe leiden dat bij het publiek verkeerde verwachtingen ontstaan over de mate van transparantie die een toezichthouder kan bieden. Verkeerde verwachtingen kunnen het vertrouwen in het toezicht schaden. Daarom doen toezichthouders er ook goed aan om duidelijk te maken hoe zij invulling geven aan het begrip transparantie.
Over Femke de Vries
Femke de Vries is sinds 1 maart 2015 bijzonder hoogleraar Toezicht vanwege VIDE, de vereniging van toezichthouders en evaluatoren. Zij maakt deel uit van de vakgroep Staatsrecht, Bestuursrecht en Bestuurskunde. De Vries is sinds 1 oktober 2015 lid van het bestuur van de Autoriteit Financiële Markten. Daarvoor werkte zij onder meer voor De Nederlandsche Bank in verschillende toezichtfuncties. De Vries studeerde Beleid en Bestuur in internationale organisaties aan de RUG en Nederlands Recht aan de Erasmus Universiteit. Zij promoveerde in 2003 op het gebruik van de bestuurlijke boete in de douanewetgeving.
