Publieke moraal gaat niet iedereen even goed af. Zeker als er even niemand kijkt. Dat toont de actualiteit van deze week wel weer aan. Het schandaal van een wereldwijde belastingontduiking van de superrijken via Panamese nepbedrijven, laat zich niet makkelijk relativeren, aldus Maurice Limmen van CNV in een blog.
Maar wat doe je tegen dit soort uitwassen? Mijn eerste reactie is opsporen en straffen dat soort boeven. Maar dat kun je alleen doen als je internationale afspraken maakt over dit soort constructies. Nederland kan dat niet alleen. Bovendien ben je er dan nog niet, want de constructies die deze rijken gebruiken om belasting te ontduiken liggen vaak op de randen van de wet. Een dure advocaat zal zeggen dat er niets illegaals aan is.
Moreel oordeel
Daarom is het goed dat journalisten deze constructies aan het licht hebben gebracht. Want ongeacht de vraag of het allemaal mag op basis van de kleine lettertjes, bestaat er ook nog zoiets als een moreel oordeel. En niemand wil het lijdend voorwerp zijn van een negatief moreel waardeoordeel in de krant. Dat gebeurt nu. En daarom werkt openbaarheid. Iedereen kan nu zien hoe rijke, machtige en bekende mensen de belasting ontduiken, waardoor ze minder meebetalen aan de samenleving waarin ze wonen en werken.
Even zelf in de spiegel kijken
Toch is het besef dat transparantie essentieel is voor de publieke moraal nog niet overal geland. Sommige mensen denken dat af en toe even zelf in de spiegel kijken voldoende is. Dat bleek een paar weken geleden toen het voorstel voor de herziene zogenoemde Corporate Governance Code uit kwam. Deze code – ook wel code Tabaksblat genoemd – was het antwoord van het Nederlandse bedrijfsleven op de maatschappelijke discussie over maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Topbeloningen
Over topbeloningen zegt de commissie die de Corporate Governance Code opstelt: ‘dat bestuurders goed in staat zijn zich een oordeel te vormen over hun eigen beloning.’ De maatschappelijke voelsprieten van het bedrijfsleven staan kennelijk nog niet helemaal op scherp, want als iets de laatste jaren duidelijk is geworden, dan is het wel dat je topbeloningen juist niet moet overlaten aan topbestuurders.
Publieke moraal groeit het beste in het volle daglicht
Daarom is het goed dat ondernemingsraden waarschijnlijk later dit jaar meer te zeggen krijgen over topbeloningen. Want als de Panama Papers en de exorbitante topbeloningen ons iets duidelijk maken, dan is het wel dat publieke moraal niet iedereen goed af gaat als er even niemand meekijkt. Publieke moraal groeit het beste in het volle daglicht.
Maurice Limmen is de voorzitter van de CNV Vakcentrale
