Na een grondige analyse van zijn toezicht op de financiële sector, moest De Nederlandsche Bank constateren dat het gezag in de financiële sector nog te wensen overlaat. ‘We schieten er nog geregeld in tekort.’
DNB-directeur Jan Sijbrand is opvallend realistisch over de pogingen om formele maatregelen te voorkomen. ‘Het is nog schering en inslag dat bedrijven zich blijven verzetten, van de eerste brief tot de laatste aanwijzing. We werken liever met overtuiging dan met machtsmiddelen en willen onze overtuigingskracht daarom verder ontwikkelen.’ De Nederlandsche Bank streeft ernaar om met hun gezag en ‘zachte dwang’ banken, verzekeraars en trustkantoren de goede kant op te sturen.
Het autoritaire vermogen van de toezichthouder is daarvoor echter niet voldoende, waardoor DNB nog altijd veel weerstand ondervindt bij de wensen en eisen. Het verbeteren van de integriteit in de financiële sector is nog altijd een pijnpunt en het beperkte gezag werkte niet bepaald bevorderlijk. Anderzijds stelt DNB dat financiële instellingen uiteindelijk zelf moeten bepalen wat maatschappelijk betamelijk gedrag is.
Geen moraalridder op het witte paard
DNB wil niet optreden als moraalridder en laat trustkantoren en banken zelf oordelen of ze niet worden misbruikt voor bijvoorbeeld belastingontduiking, witwassen of fraude. Eerder hield de toezichthouder in vijf jaar tijd 54 onderzoeken naar onwenselijk gedrag bij personeel en leidinggevende in de financiële sector. Het ging om 20 banken, 11 pensioenfondsen 17 verzekeraars en 6 trustkantoren. Bij 34 onderzoeken werden ‘fundamentele risico’s die werden veroorzaakt door gedrag en bedrijfscultuur’ waargenomen. In maart stelde DNB nog bij drie van de vijf trustkantoren ‘ernstige tekortkomingen’ te zien, maar ook de rest tekort zag schieten in de wettelijke verplichting om integriteitsrisico’s te herkennen en tegen te gaan.
Wetgeving als vurige wens
DNB hoopt op een nieuwe wet die het verbiedt om constructies op te zetten die alleen dienen om financiële stromen te verhullen. De wens lijkt mogelijk waarheid te worden. Door alle commotie rondom de Panama Papers is minister Dijsselbloem van Financiën inmiddels een internetconsultatie gestart over zijn conceptwetsvoorstel toezicht trustkantoren 2018. De huidige Wet toezicht trustkantoren is volgens Dijsselbloem toe aan een herziening, onder meer door gesignaleerde risico’s vanuit DNB zelf en Europese ontwikkelingen als de vierde anti-witwasrichtlijn.
