Vervreemding, verandermoeheid en ziekteverzuim zijn de gevolgen van de klassieke piramideorganisatie, zegt prof. dr. Gabriël Anthonio in zijn onlangs uitgesproken oratie op de Rijksuniversiteit Groningen.
Gabriël Anthonio, bijzonder hoogleraar in de Sociologie van Leiderschap, Organisaties en Duurzaamheid, benadert publiek leiderschap en organisaties vanuit de betekenis voor mens en samenleving vanuit een sociologisch perspectief.
Publiek leiderschap
Leiderschap in de publieke sector staat de laatste jaren enorm onder druk. Een hele reeks topbestuurders is al dan niet vrijwillig vertrokken. Ondertussen is de burger cynisch geworden ten aanzien van publiek leiderschap. Publieke leiders zijn gestruikeld over foute declaraties, vermeende belangenverstrengeling tot en met vastgelopen reorganisaties zoals bij de belastingdienst, de landelijke politieorganisatie en Post.nl. Een bestuursfunctie in het publieke domein, zoals bij de overheid, zorg en onderwijs is een hachelijke onderneming geworden.
Vervreemding, verandermoeheid en ziekteverzuim
Tevens blijkt de klassieke piramideorganisatie onvoldoende aan te sluiten bij vragen vanuit de medewerkers en klanten. De verticale, top-downsturing en bijbehorende bureaucratie lijkt zijn beste tijd te hebben gehad. Medewerkers ervaren de organisatie en het management vaak eerder als een belemmering dan ondersteuning. Dit leidt tot verregaande vormen van vervreemding, verandermoeheid en ziekteverzuim.
Meer ruimte, minder druk
Deze symptomen staan voor een aankomende transitie naar nieuwe vormen van publiek leiderschap en organisaties. Er is een zoektocht gaande naar een nieuwe balans waarbij er meer op een horizontale wijze wordt georganiseerd, met dus meer ruimte voor medewerkers (zelfsturing) en minder druk (controle) van bovenaf.
Duurzame oplossingen
Leiderschap en organisaties zijn dus sterk in beweging. Deze situatie vraagt om onderzoek naar succes- en faalfactoren bij leiderschap en organisatie ontwikkeling in het publieke domein. Hierbij zijn we niet zozeer op zoek naar ad hoc oplossingen, die de ene na de andere reorganisatie tot gevolg hebben, maar naar duurzame oplossingen. Duurzame oplossingen richten zich op publieke waarden zoals welzijn, gezondheid en veiligheid.
