Eumedion heeft de discussienota van de NBA (beroepsorganisatie accountants) over de rol van de accountant bij het aanpakken en bestrijden van fraude van commentaar voorzien. De aanbevelingen zijn helder: de beleggerskoepel wil een actievere rol van de accountant en meer transparantie in de controleverklaring van accountants. ‘Uit de recente fraudeschandalen moeten we lessen trekken’, zegt Rients Abma, directeur van Eumedion.
Verwacht u dat een actievere rol van de accountant meer fraude aan het licht brengt?
‘Dat is de vraag. We hopen dat het meer een preventieve werking heeft en dat de mogelijkheden om fraude te plegen ook minder worden.’
Er is nu te veel ruimte om te kunnen frauderen?
‘Fraude is van alle tijd. Het is dus een illusie dat een actievere rol van detecteren en signaleren door de externe accountant tot volledige uitbanning leidt. Fraude heeft nogal de neiging om klein te beginnen en daardoor soms lange tijd onder de radar blijft. Het gaat erom dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen ten aanzien van fraude effectief zijn en dat de cultuur binnen een bedrijf daaraan bijdraagt. In het kader van mogelijke frauderisico’s vinden wij dat accountants onderzoek moeten doen naar zaken als verdienmodel, de interne cultuur en het beloningsbeleid.’
Allereerst de systemen. Wat als de accountant deze niet vertrouwt?
‘De externe accountant moet toetsen of de risicobeheersystemen en controlesystemen effectief zijn. Als deze concludeert dat deze niet effectief werken, of dat bepaalde beleidsterreinen verhoogde frauderisico’s bevatten, moet dat gemeld worden bij het bestuur en de raad van commissarissen. Als die geen of te weinig gevolg geven aan de aanbevelingen, moet wat ons betreft de accountant dit opnemen in de uitgebreide controleverklaring.’
Kun u een reden bedenken waarom de RvB en RvC de aanbevelingen negeren?
‘Een goede RvC neemt ze uiteraard serieus. Maar met ons commentaar willen we accountants erop wijzen dat zij al behoorlijk veel instrumenten hebben om uiteindelijk ook de buitenwereld te laten weten dat het bedrijf bepaalde risico’s heeft. Overigens zien we al dat er accountants zijn die bijvoorbeeld melding maken van management override of controls in de key audit paragraaf. Dat juichen wij toe.’
U zegt ook, fraude is nooit uit te sluiten.
‘Nee, dat kan je ook niet. Als je enorm veel werknemers hebt, hoeft er maar eentje te zijn die de gaten in de interne systemen vindt om te frauderen. Het gaat erom dat je de risico’s verder minimaliseert. Dat vraagt ook continu training van medewerkers, en gemakkelijk toegankelijke en bij het personeel bekende regelingen om misstanden te kunnen melden. Een cultuur van elkaar aanspreken. Dat is voor sommige bedrijven best een uitdaging, zeker die in meerdere landen opereren, waar niet altijd dezelfde normen en waarden heersen als in Nederland.’
Bij veel bedrijven is er wat mis met de interne cultuur?
‘Nee, dat kan ik niet zeggen, alleen al omdat het als aandeelhouder op afstand lastig is in te schatten. Maar ik denk wel dat uit de recente schandalen, zoals bij Imtech en SBM Offshore, alle bedrijven lessen moeten trekken.’
Met Eumedion richt u zich op beursgenoteerde bedrijven. Zouden de aanbevelingen niet voor elk bedrijf moeten gelden?
‘Het biedt zeker aanknopingspunten voor andere ondernemingen. In ons commentaar hebben we een aantal bullets opgenomen die wat ons betreft tot het standaardpakket van elke accountant mag behoren.’
