Deze week vergadert het FOMC, het beleidscomité van de Amerikaanse centrale bank (Federal Reserve – Fed). Het wordt deze keer nog interessanter dan anders. In de aanloop naar de vergadering zijn Fed-functionarissen een meer havikachtige toon gaan aanslaan. Dat doet vermoeden dat de Fed opschuift in de richting van een renteverhoging.
Volgende week lijkt ABN AMRO echter nog te vroeg. In haar basisscenario gaat de bank uit van december, maar zelfs daarvoor zijn de argumenten niet bijzonder overtuigend.
Fed zinspeelt op een renteverhoging
Nogal wat Fed-functionarissen hebben laten doorschemeren dat het moment voor een renteverhoging nadert. In Jackson Hole zei Fed-voorzitter Yellen dat ‘de argumenten om de federal funds rate te verhogen de laatste maanden sterker zijn geworden.’ Veel leden van het FOMC lijken het daarmee eens te zijn. Ze vinden dat het moment nadert, maar leggen zich niet vast op het precieze tijdstip. Vermoedelijk hadden ze beter hun best gedaan de markten voor te bereiden als ze werkelijk overtuigd waren geweest van de noodzaak om al in september de rente te verhogen. Op het moment van schrijven van dit artikel, schatten de markten de kans op een verhoging in september op minder dan 20%. En de afgelopen weken heeft die schatting steeds ruim onder de 50% gelegen.
Onzekere cijfers
Nu zouden de recente cijfers twijfel kunnen wekken over de ontwikkeling van de Amerikaanse economie. Dat geeft de Fed argumenten om nog even te wachten. De zwakke detailhandelsverkopen wijzen bijvoorbeeld op een vertraging van de consumptieve bestedingen in het derde kwartaal. De inkoopmanagersindex (ISM) is in augustus sterk gedaald. Die staat nu op een stand die historisch gezien overeenkomt met een BBP-groei van niet meer dan 1%. ABN AMRO denkt niet dat de Amerikaanse economie afstevent op een vertraging, een gematigde groei lijkt de bank waarschijnlijker. Toch roepen de recente economische cijfers vragen op.
De uitzondering is in dit geval de arbeidsmarkt. Hoewel de banengroei (exclusief agrarische sector) in augustus iets is afgezwakt, is de onderliggende trend nog altijd solide. Aan de andere kant is er weinig dat op inflatiedruk vanuit de arbeidsmarkt wijst. Bovendien ligt de Fed’s favoriete inflatiemaatstaf nog altijd onder de doelwaarde.
Een signaal voor december?
Belangrijker dan de vraag of de Fed wel of niet de rente verhoogt, is de indicatie voor het toekomstige monetaire beleid. De Fed zal nieuwe prognoses presenteren. Hierdoor weten we hoe de rente zich volgens het FOMC de komende maanden naar verwachting ontwikkelt. En waar deze op lange termijn uitkomt. In juni voorzag het FOMC zo’n twee renteverhogingen dit jaar en drie volgend jaar, dus vijf tot en met eind 2017. ABN AMRO denkt dat de Fed opschuift in de richting van haar basisscenario, dus één renteverhoging dit jaar en twee stappen volgend jaar. Mogelijk laat het FOMC in zijn verklaring na afloop van de vergadering een expliciete verwijzing naar een renteverhoging in december achterwege. In dat geval wordt het een nogal accommoderend verhaal, ook al komt een tweede renteverhoging dichterbij.
Het nieuwe normaal
ABN AMRO verwacht weliswaar een renteverhoging in december, maar gezien de economische vooruitzichten is hier best iets tegen in te brengen. Een van de belangrijkste argumenten vóór een renteverhoging is dat de beleidsrentes absurd laag zijn en op een normaler peil moet worden gebracht. Maar welk renteniveau is in het huidige klimaat normaal? Dat valt moeilijk te zeggen. Want als de rente zo absurd laag is, waarom draait de economie dan niet op volle toeren? Eén ding is duidelijk, en dat is dat de normale of lange rente de laatste jaren is gedaald. En het FOMC heeft zijn ramingen van de lange rente ook inderdaad verlaagd. Het is zelfs mogelijk dat het FOMC nog iets zakt met zijn prognoses van de lange rente, tot onder de 3% van afgelopen juni (die ABN AMRO overigens nog steeds vrij hoog lijkt).
BoJ gaat nog meer stimuleren
De Japanse centrale bank (BoJ) vergadert op dezelfde dag als de Fed. Nu de onderliggende inflatie (exclusief voedsel en energie) in Japan is gedaald en mogelijk zelfs op het punt staat om weer in de min te duiken, lijkt het ABN AMRO waarschijnlijk dat de BoJ haar monetaire stimulering verder gaat opvoeren. De bank verwachten dat de negatieve rente verder verlaagd wordt en dat de aankopen van waardepapieren worden uitgebreid. Zie ons artikel Japan Watch: Has the BoJ reached its limits? voor meer informatie.
De Fed en de BoJ kunnen de ongerustheid op de obligatiemarkten temperen
De rentes op staatsobligaties vertoonden de afgelopen dagen wereldwijd een stijgende lijn. De markt is bezorgd dat de centrale banken tegen de grenzen van hun onconventionele beleid aan lopen. Er ontstaan praktische problemen bij de verdere uitbreiding van de stimuleringsmaatregelen en ook zien de beleidsmakers er mogelijk minder heil in. Dat de Fed mogelijk een serie renteverhogingen doorvoert, heeft olie op het vuur gegooid. Natuurlijk leveren de programma’s voor kwantitatieve verruiming steeds minder op en zijn de centrale banken de laatste maanden terughoudender geworden om er nog een schepje bovenop te doen. ABN AMRO denkt echter dat het monetaire beleid mondiaal bezien tamelijk stimulerend blijft. Als de Fed pas op de plaats maakt en de BoJ de stimulering verder opvoert, kan wellicht de ongerustheid op de obligatiemarkten verminderen dat het ruime monetaire beleid snel stopt.
OP ABN AMRO Insights staat een pdf van dit artikel inclusief Ramingen hoofd en financiële indicatoren
