Jaarverslagen moeten zich beperken tot zinvolle informatie en niet te omvangrijk zijn. KPMG komt met een paar adviezen, vooral richting pensioenfondsen
‘Voorkom dat lezers door de bomen het bos niet meer zien, maar zet in op compacte en relevante verslaggeving.’ Dat adviseren Peter Smit en Wilfred Kevelam van KPMG Financial Services. De accountants hebben daarbij speciaal gekeken naar de jaarverslagen van pensioenfondsen. Smit en Kevelam beseffen tegelijkertijd dat pensioenfondsen voor moeilijke keuzes staan om in te spelen op de vele ontwikkelingen in de sector. Denk aan dalende dekkingsgraden, nieuwe regelgeving, de roep om individualisering van pensioenen….Meer dan ooit staat de Nederlandse pensioensector in de maatschappelijke schijnwerpers. ‘De toegenomen maatschappelijke aandacht en de logische reflex om meer uit te leggen, hebben erin geresulteerd dat het jaarverslag bij veel pensioenfondsen inmiddels een omvangrijk boekwerk is geworden. Dat komt de leesbaarheid en toegankelijkheid echter niet ten goede.
Pensioenfondsen erkennen dit probleem. Onderzoek van KPMG (2014) toonde al aan dat 40 procent van de ondervraagde pensioenfondsbestuurders het aantal pagina’s van hun jaarverslaggeving te hoog vindt. ‘Zij onderkennen dus het risico op een informatie-overload. Om dit risico te beperken en het aantal pagina’s van de jaarstukken te verminderen, ziet 60 procent van de ondervraagden de vigerende verslaggevingsregels als belangrijkste obstakel. De maatschappelijke aandacht en bestaande regelgevende kaders lijken zodoende op gespannen voet te staan met de wens van bestuurders en stakeholders van pensioenfondsen om de omvang van het jaarverslag te reduceren.’
Meer ruimte voor eigen invulling
Peter Smit en Wilfred Kevelam stellen dat binnen de huidige verslaggevingsregels er echter wel degelijk mogelijkheden zijn om de omvang van de verslaggeving te verminderen en tegelijkertijd de kwaliteit hiervan te verhogen. De voorschriften met betrekking tot de vorm en inhoud van de jaarrekening zelf zijn vrij strak voorgeschreven door de verslaggevingsregels. Binnen de kaders voor het bestuursverslag is echter meer ruimte voor eigen invulling. Hier valt de grootste winst te behalen:
- Verwoord de belangrijkste kernpunten van het bestuursbeleid en de gevolgen hiervan in een management summary. Deze samenvatting stelt lezers in staat om, samen met een cijfermatig meerjarenoverzicht, snel een goed beeld van de belangrijkste ontwikkelingen en financiële positie van het fonds te vormen. In de verdere uitwerking kunnen algemene economische en politieke bespiegelingen tot een minimum worden beperkt. Belangrijker is te beschrijven wat de concrete gevolgen voor het betreffende fonds zijn.
- Pas het zogenaamde materialiteitsbeginsel, dat is opgenomen in de verslaggevingsregels, effectief toe. Zaken die van geringe betekenis zijn voor het pensioenfonds hoeven niet of in mindere mate benoemd en toegelicht te worden in het jaarverslag.
- Vermijd gemeenplaatsen en formuleer pensioenfonds specifiek en in begrijpelijke taal. Schrap algemene economische en politieke bespiegelingen. Door alleen de relevante ontwikkelingen te benoemen inclusief de concrete effecten op het eigen pensioenfonds worden verslagen compacter en leesbaarder.
- Maak gebruik van duidelijke en informatieve tabellen en grafische weergaven. Dit zorgt ervoor dat tekstuele beschrijvingen beperkt kunnen worden. Infographics zijn informatief en prettig leesbaar. Soms zegt één figuur inderdaad meer dan honderd woorden.
International Accounting Standards Board
Hans Hoogervorst, voorzitter van de International Accounting Standards Board (IASB), heeft dit jaar al gesteld dat een van de projecten is om bedrijven betere informatie te laten verstrekken. ‘Jaarverslagen bestaan nu vaak voor een groot deel uit punten van de afvinklijstjes. Bedrijven zouden zich moeten beperken tot zinvolle informatie en dat dan beter doen.’ Hoogervorst herinnert zich de tijd dat hij als minister ook altijd een jaarverslag moest maken. ‘Ik schreef het belangrijkste hoofdstuk zelf en daarin ging het niet alleen over de cijfers, maar ook over politiek belangrijke zaken. Alleen zal dat soort informatie nooit de precisie hebben van financiële cijfers. Enige regelgeving is wel nodig om uniformiteit en bondigheid te bevorderen. Een bedrijf kan natuurlijk vijfhonderd pagina’s schrijven over zijn strategische plannen, maar ik zou dat niet aanraden.‘
