Sociaal psycholoog Naomi Ellemers zit sinds een jaar in de Raad van Commissarissen van PwC. Ellemers is van mening dat zij vanuit haar rol een waardevolle toevoeging is in de bestuurskamer. ‘Mensen zijn niet in staat om volledig objectief een oordeel te vellen.’
De 53-jarige Naomi Ellemers is sociaal psycholoog en lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). De Spinozawinnaar deed onderzoek naar macht en statusverschillen, diversiteit in organisaties, ethisch klimaat en werkmotivatie. Ze heeft dus de nodige inzichten op bestuurlijk niveau. In gesprek met PwC laat ze weten dat een psycholoog in de Raad van Commissarissen van grote waarde kan zijn. ‘In de ideale situatie zit permanent een psycholoog in de raad. Die zal vaker vragen stellen over gedrag. Dan went men eraan en gaat men misschien ook anders kijken naar zichzelf en anderen. Een psycholoog kan vanuit een wetenschappelijke achtergrond ervaringen duiden en aanwijzingen geven voor effectief gedrag, ook in het aansturen van personeel.’
Zie ook: ‘Wie wil er geen jonge Bill Gates of Tim Cook in de bestuurskamer?’
Zelfreflectie is volgens Ellemers een zeldzaam fenomeen onder commissarissen. Juist daarin kan een psycholoog het verschil betekenen. ‘Het blijft in bestuurskamers vaak beperkt tot het reflecteren op eigen gedrag, vanuit een groot geloof in het gezonde verstand. maar in psychologisch laboratoriumonderzoek zien we dat we onszelf niet volledig kunnen begrijpen door er hardop over na te denken. Met introspectie alleen kom je er niet. Hersenactiviteit, hartslag, bloeddruk en hormoonhuishouding maken typische wisselingen door wanneer mensen aan besluitvorming werken onder bijvoorbeeld gespannen of juist ontspannen omstandigheden. Die onderlaag van lichamelijke activiteit heeft sterke invloed op het gedrag. Daar zijn we ons niet altijd van bewust.’
Erkenning van feilbaarheid is lastig
Pathos overheerst niet altijd. Emoties spelen een significant grotere rol dan gedacht bij besluitvorming. Ellemers: ‘Mensen zijn niet in staat om volledig objectief een oordeel te vellen. We hebben een beeld en vinden de informatie erbij die dat bevestigt. Emoties spelen een grotere rol bij besluitvorming dan veel mensen denken. ‘En dat schakel je echt niet uit met meer professionaliteit. Het erkennen van onze feilbaarheid is een belangrijke stap, en vaak een lastige.’
