In sommige organisaties is onethisch gedrag hardnekkig. Volgens een promotieonderzoek van Laura Giurge komt dat niet door een vaststaande karaktertrek, maar kan vermoeidheid een rol spelen.
Ongewenst gedrag op het werk, zoals extra lange pauzes of zelfs stelen is een kostbaar probleem. Alleen al in de VS kost het bedrijven naar schatting tot 200 miljard dollar per jaar. Uit promotieonderzoek van Laura Giurge blijkt nu dat mensen die zulk gedrag vertonen, al na één nacht slecht slapen de dag erop sneller in zulk gedrag vervallen.
Zie ook: Nico Koning: ‘Ik pleit voor oefenen in integriteit’
Ongewenst gedrag op de werkvloer komt vaak voort uit egoïstische impulsen die niet door zelfbeheersing binnen de perken gehouden worden, zegt Giurge van Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM). ‘Iedereen heeft weleens de neiging vroeg naar huis te gaan zonder een leidinggevende te informeren, maar meestal geef je niet toe aan die impuls. En als je dat toch doet, voel je je erna meestal schuldig en zorg je dat het niet nog eens gebeurt. Het is bekend dat een slechte nachtrust de zelfbeheersing aantast. Voor dit onderzoek wilden de onderzoekers uitzoeken of slecht slapen ook echt tot ongewenst gedrag zou leiden op de werkvloer.’
Slaapkwaliteit
Om daar achter te komen stuurde Giurge tien dagen lang een sms-bericht naar een groep van honderd werkende personen om ze te vragen hoe goed ze de nacht ervoor hadden geslapen. Het ging daarbij om de kwaliteit van de slaap, benadrukt de onderzoekster. ‘Daarnaast moesten ze aangeven of en in welke mate ze ongewenst gedrag vertoonden. Hadden ze die dag bijvoorbeeld een langere lunchpauze genomen, of waren ze uitgevallen tegen een collega?
Morele identiteit
Uit haar analyse bleek dat de kwaliteit van de slaap inderdaad van invloed kan zijn op het gedrag van de respondenten tijdens de werkdag die erop volgt. Mensen die de ene dag tijdens het werk ongewenst gedrag vertoonden, liepen na een slechte nachtrust meer risico ook de volgende dag ongewenst gedrag te vertonen, bleek uit het onderzoek. Slecht slapen houdt onethisch gedrag dus in stand.
Opvallend genoeg reageerden sommige respondenten heftiger dan gemiddeld op een slechte nachtrust en gingen veel sneller de fout in. Het verschil zit in hun ‘morele identiteit’. Dit is een psychologische maatstaf voor hoe belangrijk morele kenmerken zoals ‘vriendelijkheid’ of ‘eerlijkheid’ zijn voor iemands zelfbeeld, en hoeveel waarde iemand eraan hecht om door anderen als een goede en morele persoon te worden gezien. Mensen die minder belang toekennen aan deze morele kenmerken zijn vaker geneigd hun misstappen de volgende dag te herhalen na een slechte nachtrust, zo blijkt uit de resultaten van de studie.
Verslaafd aan slecht gedrag
Volgens Giurge toont het onderzoek aan dat de neiging tot het vertonen van ongewenst gedrag geen vaststaande karaktertrek is, maar van dag tot dag kan wisselen. Wat de reden ook is voor het ontstaan van ongewenst gedrag, een slechte nachtrust kan ervoor zorgen dat het moeilijk is om er zelf een eind te maken, vooral voor mensen met een ‘lage morele identiteit’. Vermoeidheid maakt het blijkbaar moeilijker je over het gevoel heen te zetten dat je iets niet goed hebt gedaan, en om het de volgende dag beter te doen. Volgens Giurge kan dat verklaren waarom in sommige organisaties onethisch gedrag zo hardnekkig is.
