Tien jaar geleden werd permanente educatie ingevoerd voor accountants in business en registercontrollers. Om de toegevoegde waarde van de titel vast te houden en hoge kwaliteit te blijven leveren. Maar hoe goed wordt het voornemen in praktijk gebracht? En wat zeggen PE-punten over het kennisniveau?
Kennis is zo vers als pas gevangen vis. Tot dat inzicht kwamen de registeraccountants al in 1976 toen ze een toen nog vrijwillige permanente educatie instelden. Vanaf 1996 volgde een formele verplichting. Een voorbeeld dat sinds 2007 wordt gevolgd door RC ’s en accountants in business. Wie op het onderwerp grasduint door Google stuit op oude berichten over accountants in business die door de Accountantskamer beboet worden vanwege het niet nakomen van de PE-verplichting. Zo worden er in 2011 honderdtachtig klachten behandeld. Die hoge aantallen worden tegenwoordig niet meer gehaald. ‘Het is maar een enkeling die zijn PE-uren niet registreert’, concludeert Willem Ouwehand, programmamanager NBA. ‘Ieder jaar moeten de leden voor een bepaalde datum aangevinkt hebben hoeveel uren ze aan PE hebben besteed. Ze moeten verspreid over drie jaar 120 PE-uren halen met een minimum van 20 PE-punten per jaar. Als je het niet registreert krijg je een brief. Als dat geen resultaat heeft, volgt een klacht bij de Accountantskamer. Die deelt eerst een boete uit. Pas in het uiterste geval volgt een doorhaling. Dat gebeurt eigenlijk alleen bij leden die toch al uit het register willen.’
Zie ook: Permanente Educatie (deel 2): ‘Ik kan beter adviseren’
Nieuwe systematiek
De PE-verplichting is opgetuigd met een indrukwekkende lijst van trainingen, cursussen, meerdaags of incompany. Ze worden gegeven door een keur aan gecertificeerde instituten. Toch is NBA vorig jaar begonnen met een pilot waarin ze testen of ze het huidige systeem van PE-punten kunnen vervangen door een nieuwe systematiek. De deelnemers aan de pilot kiezen eigen leerdoelen via een persoonlijk ontwikkelplan waarvoor geen PE-uren hoeven te worden bijgehouden. Deelnemers aan de pilot, waaronder sinds 2017 ook registeraccountants in business, bepalen zelf de inhoud, vorm en omvang van de PE-activiteiten die nodig zijn voor het professioneel uitvoeren van hun werkzaamheden. ‘We veranderen de systematiek omdat we zien dat het bestaande aanbod niet altijd aansluit bij de kennisbehoefte van onze leden. Het is een heel diverse groep. Openbare accountants hebben heel andere wensen dan bijvoorbeeld cfo’s. Maar ook binnen de categorie overheidsaccountants zijn de verschillen groot. Mij zijn de ogen pas echt geopend tijdens de pilot. Een van de deelnemers aan de pilot is een RA die werkzaam is bij de douane met als specialisme oliemaatschappijen. Die vindt niets van zijn gading in ons opleidingsaanbod. Voor zo iemand werkt de bestaande regel niet. Hij shopt buiten ons bestaande aanbod om zijn vakbekwaamheid op peil te houden en moet vervolgens alsnog PE-uren halen. Er speelt ook iets anders mee. Je kunt het aantal gecertificeerde opleidingen niet onbeperkt uitbreiden. Hoe moet je die allemaal beoordelen? Daarom laten we dat in de pilot los. De leden worden zelf verantwoordelijk voor hun vakbekwaamheid.’
Beducht voor roze bril
De eerste ervaringen met de pilot zijn goed, al is Ouwehand beducht voor een roze-bril effect. ‘De valkuil van deze pilot is het enthousiasme van de deelnemers. Ze vinden leren leuk. Al denk ik dat het enthousiasme ook zal overspringen op leden die niet bij voorbaat positief zijn. Wie op deze manier aan zijn PE werkt, kijkt veel bewuster naar wat hij nodig heeft. In het bestaande model zoek je een cursus en zit je ergens een dag te luisteren. De ervaring is een beetje zoals uit eten. Niet alles wat je bestelt is even lekker. Nu schrijf je heel precies op wat je zoekt. Iemand die bijvoorbeeld cijfers moet toelichten bij de raad van commissarissen neemt een coach mee die hem na afloop van de presentatie feedback geeft. Een deskundige op het gebied van fraudebestrijding legt contact met een specialist in de VS en schrijft daar een artikel over. Een ander voordeel is dat mensen eerder in het jaar beginnen omdat ze hun plan voor 1 april moeten inleveren. In de pilot zijn alle portfolio’s bekeken, maar er volgt geen examen. We monitoren wel, maar we beoordelen niet. Of je voldoende kennis hebt, blijft ieders individuele verantwoordelijkheid.’
Joris Dierick RA, cfo Central and Eastern Europe Microsoft: ‘Die flexibiliteit vind ik geen voordeel’
‘Het kost mij weinig moeite om aan de PE-verplichting te voldoen. In een groot bedrijf als Microsoft krijg je al veel trainingen over onderwerpen als nieuwe rapportages of businessmodellen voor de cloud. Daar mag ik PE-punten op schrijven. Het is vooral een kwestie van bijhouden. In het reguliere cursusaanbod vind ik niet veel van mijn gading. Cursussen over IFRS en jaarrekening zijn voor mij niet relevant. Het grootste deel vul je in met zelfstudie. Ik vind die flexibiliteit eerlijk gezegd geen voordeel. Je kan alles doen wat je wil. Die pilot waarmee NBA experimenteert maakt de vrijblijvendheid alleen maar groter. Je moet permanente educatie veel meer vertalen naar de doelstelling. Waarom doen we dit? Omdat we de betrouwbaarheid van de accountant willen vergroten. Daarvoor moet je juist de verbinding zoeken tussen mensen. Zoek naar de raakvlakken tussen cfo en accountant. Ik heb een zwak voor mijn collega-ra’s. Zou veel meer willen sparren met vakgenoten. Vertel mij eens: hoe kijk je als accountant tegen de ICT-branche aan? Wat voor risico’s zie je? Ik zou meer willen weten over compliance en cloud. Dat is veel doeltreffender.’
Leeromgeving Executive Finance PE
In de leeromgeving van Executive Finance PE vindt u meer dan honderd online cursussen. Dankzij de online structuur bepaalt u zelf wanneer, hoe lang en waar u studeert. Op deze wijze kunt u in relatief weinig tijd en tegen lage kosten uw vakkennis bijhouden én PE-uren halen. Benieuwd naar de leeromgeving? Meer informatie vindt u hier.
