De maatschappelijke druk voor transparantie is de laatste jaren fors toegenomen. Bestuurders van multinationals voelen de verplichting om zo transparant mogelijk te zijn. Het is echter de kunst om de juiste balans tussen een open en gesloten transparant belastingbeleid te vinden.
Maurice de Kleer, partner in de fiscale adviespraktijk van BDO Haaglanden en voorzitter van het bestuur bestuursvoorzitter van de NOB,vraagt zich af hoe transparant het Nederlandse bedrijfsleven is in hun belastingbeleid. ‘Het is een groeiende behoefte bij multinationals zelf. Voorheen rapporteerde de fiscalist aan de CFO, en had hij hooguit te maken met de Belastingdienst en vakgenoten. Verder interesseerde niemand zich voor tax; het was een puur technisch onderwerp. De laatste twintig jaar is de aandacht vanuit de maatschappij enorm toegenomen. NGO’s als Oxfam Novib gingen kijken naar de rol van multinationals in ontwikkelingslanden. De media pakten het op en daardoor kreeg het ook in de politiek alle aandacht. De financiële crisis versterkte dit toen overheden, geconfronteerd met dalende belastingopbrengsten, kritischer gingen kijken wie er waar belasting betaalde.’
Zie ook: ‘Transparantie over langere termijn waardecreatie beste remedie tegen vijandige overname’
Sommige overheden passen ook steeds meer naming and shaming toe, zoals Engeland in de Starbucks-zaak. Een fenomeen dat volgens De Kleer ook in Nederland plaatsvindt. ‘Ook in Nederland kreeg je discussies in de krant, en in de Tweede Kamer. Die zeggen dan: dat moet niet kunnen, en dan wil men de gaten dichtreguleren. En Brussel stelt nu op basis van ATAD harde eisen, dat gaat verder dan intentieovereenkomsten. Door dit soort ontwikkelingen is tax tegenwoordig een zaak van iedereen. Zo worden er ook zonder “tax shaming” steeds meer eisen gesteld aan de openheid van bedrijven over hun belastingbeleid.’
Tax transparency
Niek de Haan, partner bij BDO International Tax Services in Amstelveen, ziet een belangrijke rol weggelegd voor het bestuur. ‘Tax transparency is tegenwoordig een zaak van de directie en raad van commissarissen; ook risk officers krijgen hier een verantwoordelijkheid. De board gaat zich afvragen hoe het bedrijf omgaat met zijn bredere maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wat is het beleid qua belastingplanning, wat zijn de risico’s daarin? En hoe transparant willen we daarover zijn?’
Reputatiemanagement
De Kleer noemt het omgaan met transparantie een verkapte vorm van reputatiemanagement. ‘Behoorlijk bestuur veronderstelt dat je in control bent ten aanzien van het bestuur van je onderneming. Dat je begrijpt wat het speelveld is. Wat wil de buitenwereld? Dat veronderstelt een zekere transparantie. Het heeft natuurlijk ook te maken met reputatiemanagement en met risicobereidheid. Wij vinden dat multinationals volledig transparant moeten zijn tegenover de fiscale autoriteiten – die vanwege concurrentieoverwegingen uiteraard volstrekt vertrouwelijk met die informatie dienen om te gaan. Zulke gegevens mogen niet op straat komen te liggen.’
