Warenhuizen van V&D staan overeind als tombes van een roemrucht verleden in ons winkellandschap. De droom van de zwagers Willem Vroom en Anton Dreesmann is bijna 130 jaar na de start niet veel meer dan een veredelde studentenopvang. Het is pas het begin. Na de retail is de financiële sector namelijk het volgende slachtoffer. ‘Ze maken zich helemaal niet druk om de ontwikkelingen.’
Scheer & Foppen, Paradigit, Scapino. V&D was in 2016 niet de enige keten die kopje onder ging. Henk Volberda, hoogleraar Strategisch Management en Ondernemingsbeleid Erasmus Universiteit, vreest dat het domino-effect niet beperkt zal blijven tot de Nederlandse retail. Ook de financiële sector blijft met oogkleppen op aan het businessmodel sleutelen en wordt ondertussen overrompeld door de ambitie-gedreven startups. ‘De vierde industriële revolutie, zoals we dat zo mooi noemen, gaat heel snel plaatsvinden. De ontwikkeling van emerging technologies als Internet of Things, big data en blockchaintechnologie gaat grote consequenties hebben.’
Zie ook: CFO Netwerk: ‘Als het pijn doet komen wij’
Automatisering is een fenomeen in de financiële sector dat inmiddels vele slachtoffers kent, waardoor een onderscheidend businessmodel belangrijker wordt. Volberda: ‘De adoptie van die nieuwe technologieën en deze vervolgens succesvol vermarkten met een onderscheidend businessmodel wordt alleen maar belangrijker. Met name ook voor de financiële sector. De grootste uitstoot van arbeid heeft plaatsgevonden in de deze sector en ik verwacht dat dat nog sneller zal plaatsvinden.’
Businessmodelfixatie
De hoogleraar ziet een overdreven fixatie op het bestaande businessmodel. ‘In 2013 heb ik een groot onderzoek gedaan naar businessmodelinnovatie. In hoeverre zijn bedrijven in staat een nieuw model te ontwikkelen? Destijds bleek dat één op de drie bedrijven vast zat aan het bestaande businessmodel, dat noemen wij ook wel businessmodelfixatie. Ze maken zich ook helemaal niet druk om de ontwikkelingen. Wat de meeste bedrijven doen, is replicatie. Je probeert je bestaande businessmodel te verfijnen en verder aan te scherpen. Dat is heel logisch, want een businessmodel, dat beseffen veel mensen niet, is een manier waarop je waarde creëert en toe-eigent.’
Vastgeroest succesvol businessmodel
Een goed businessmodel zet volgens Volberda een rem op verandering. ‘Als je een goed businessmodel hebt, betekent dat inderdaad per definitie dat je dat moeilijk kunt veranderen. Het is namelijk een soort activiteitensysteem dat helemaal op elkaar is afgestemd, dus dat kun je ook heel lastig veranderen. Ik vind het ook helemaal niet gek dat grote banken en verzekeraars problemen hebben om hun businessmodel te veranderen. Het wordt wel steeds urgenter als je kijkt naar wat er staat te gebeuren in de financiële sector. De nieuwe fintechs die eraan komen, de tech-giganten en nieuwe toetreders uit met name internet en de IT. Er staat heel wat te komen.’
