De accountant wordt, ironisch genoeg, nauwlettend in de gaten gehouden. Ruimte voor misstappen is er niet. Er duiken echter ook positieve geluiden op, waarbij de accountant wel degelijk een positieve bijdrage kan leveren. ‘Goede boekhouders hebben juist geen naargeestige boekhoudersmentaliteit.’
‘We moeten ophouden met die naargeestige boekhoudersmentaliteit die al acht jaar in dit land heerst.’ Een uitspraak van econoom Bas Jacobs (Erasmus) in het programma Buitenhof. Arco van de Ven, hoogleraar Bestuurlijke Informatievoorziening bij TIAS, kan naar eigen zeggen weinig met de uitlating. ‘Ik zou het willen omkeren: hadden we maar meer goede boekhouders. Goede boekhouders hebben juist niet de door Jacobs bedoelde naargeestige boekhoudersmentaliteit.’
Zie ook: Meer vrijheid voor accountant: ‘Wij wachten al maanden op de jaarrekening van Value8’
De Amsterdamse hoogleraar Accounting Jan Bouwens ziet de meute al jarenlang aan de stoelpoten van de accountant zagen. ‘De discussie over de rol van de accountant is zo oud als het vak zelf en gaat altijd over de adviesrol van de accountant – wordt die wel goed ingevuld – en over het tarief.’ Maar Bouwens laat er geen onduidelijkheid over bestaan: de accountant heeft in de eerste plaats een maatschappelijke functie. Hij of zij bewaakt de betrouwbaarheid van financiële data en rapporteert aan de RvC. ‘Daar heeft altijd een adviesrol bij gehoord.’
Diep gezonken beroepsgroep
Pieter de Roos, CFO bij Movares, is een van de criticasters. Hij deed zelf een aantal jaren geleden afstand van zijn RA-titel. ‘Het professional judgement is eraf. Nu lijken accountants banger voor de AFM, dan voor wie dan ook. Die trend heeft ertoe bijgedragen dat ik de RA-titel vaarwel heb gezegd.’ Directe aanleiding was een cursus ethiek die ik moest doen voor de RA-titel. Toen dacht ik: als je een accountant ethiek moet bijbrengen, dan is de beroepsgroep diep gezonken.’
Begrijpelijke angst accountants
Berry Wammes, directeur van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA), vindt de angst voor de financieel waakhond begrijpelijk. ‘Als een accountant niet snapt waarom de toezichthouder een bepaalde beslissing neemt, dan klopt dat niet. We weten niet helemaal zeker of de AFM de accountantsstandaarden, die we zelf ontwikkelen, op de juiste wijze toepassen. We horen uit het veld dat mensen niet helemaal goed begrijpen waarom de AFM bepaalde dingen doet. Als een accountant fouten maakt, heeft AFM daar een oordeel over en dan ben je ook gewoon klaar. Maar je ziet ook dat er discussies zijn. We merken dat ook mensen die goed zijn ingewijd in het accountantsvak, goede professionals, het niet helemaal goed begrijpen.’
