De laatste jaren staan CFO’s onder grote druk om de organisatie van het bedrijf zo veel mogelijk te stroomlijnen als gevolg van vaak opeenvolgende herstructureringen. De focus ligt hierbij dan terecht op de core business: de geldstromen moeten optimaal worden ingezet om de kernactiviteit zo goed mogelijk te laten renderen.
Je kunt geen ei bakken zonder schalen te breken. Het is inherent aan het voeren van een bedrijf dat er af en toe meningsverschillen met een klant of leverancier ontstaan. In veel gevallen wordt een claim niet doorgezet om de relatie niet te beschadigen, maar evengoed omdat een CFO simpelweg geen grote voorziening wil aanleggen voor een langdurige rechtsprocedure met onzekere afloop.
Hier komt procesfinanciering om de hoek kijken.
Zie ook: CFO’s somber over financiële zekerheid: ‘Optimisme is gedaald’
In Australië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten wordt Third Party Litigation Funding al langer ingezet in het bedrijfsleven. Hierbij wordt een kansrijke rechtszaak voor eigen risico volledig gefinancierd door een derde partij. Bij onverhoopt verlies zijn de kosten voor deze investeerder. Bij winst recupereert hij zijn geïnvesteerde bedrag plus een deel – gemiddeld zo’n 30% – van de opbrengst.
De drie onbekenden bij een rechtszaak: kosten, looptijd en risico (of kans op succes) zijn voor de balans van de onderneming plots geen onbekende getallen meer, want volledig afwezig. Het bedrijf zelf loopt geen enkel financieel risico meer dus de cash flow wordt in ieder geval niet negatief beïnvloed. Bij winst is er een uitzonderlijke baat die mooi meegenomen is en het bedrijf wordt juridisch in het gelijk gesteld, wat in sommige gevallen ook nog positieve publiciteit oplevert.
Financiële verslaggeving
IAS 37 regelt de aanleg en vermelding van voorzieningen op het vlak van de financiële verslaggeving: een voorziening weerspiegelt een toekomstige verplichting waarvan looptijd en omvang onzeker zijn.
Zodra je een rechtszaak start, heb je toekomstige verplichtingen (de advocaatkosten) en moet dus een voorziening genomen worden. Bovendien moet de toelichting op de cijfers vermelden waarom de onderneming tot bepaalde conclusies komt bij de onzekere factoren die aanleiding gaven tot de voorziening. Begrijpelijkerwijs is de verleiding in de praktijk groot om in deze toelichting ‘boiler plate’ teksten te gebruiken. Dit wordt echter steeds vaker strijdig geacht met corporate governance. Anderzijds kan het geven van te veel informatie de concurrentiepositie mogelijk negatief beïnvloeden wat ook niet wenselijk is.
Door gebruik te maken van procesfinanciering is er geen toekomstige financiële verplichting meer waardoor er geen voorziening aangelegd hoeft te worden en het geven van te veel details in de toelichting op de jaarrekening vermeden kan worden.
Tool voor risico beheersing
Naast een financieringstool is procesfinanciering een instrument voor risicobeheersing. Het inschakelen van een procesfinancier beperkt de (financiële) risico’s die het voeren van een rechtszaak met zich mee brengt tot nul. Bijgevolg kadert dit dan ook in het beheer ‘als een goed huisvader’.
Een degelijke procesfinancier ontzorgt de CFO
De keuze voor een ervaren procesfinancier is essentieel. Een degelijke financier kan bogen op een team met veel praktijkervaring en heeft een bewezen trackrecord. Omdat zowel de onderneming als de procesfinancier er belang bij heeft dat de zaak gewonnen wordt, zal deze laatste er alles aan doen om de juiste strategie te kiezen in samenwerking met de legal counsel en advocaat. De procesfinancier verplicht de onderneming niet om met een bepaalde advocaat samen te werken. Wel kan er een advies volgen vanwege bepaalde specialisaties maar de uiteindelijke keuze is aan de onderneming. De huisadvocaat krijgt er dus een sparring partner bij waardoor er minder overleg nodig is met de CFO om toch tot het beoogde resultaat te komen.
Een goede procesfinancier zal ook zoveel mogelijk op de achtergrond blijven: in veruit de meeste gevallen zal de tegenpartij zich niet eens bewust zijn dat uw zaak door een procesfinancier gesteund wordt.
Van Cost Center naar Profit Center
Bedrijven met een juridische afdeling zien deze meestal als een noodzakelijk kwaad: het zijn dure werknemers die de onderneming moeten behoeden voor juridisch onheil. Als de onderneming een kansrijke zaak heeft, zal de legal counsel deze optimaal voorbereiden voor de advocaat waarna de voormelde financiële onzekerheid begint. Met procesfinanciering doen de juristen nog steeds hetzelfde werk maar dan zonder extra kostenrisico van de advocaat. Bij winst van een zaak kan deze dus geheel op het conto van de afdeling bijgeschreven worden.
En de rechtsbijstandverzekering?
Een terechte vraag is waarom de onderneming niet gewoon gebruik kan maken van de aanwezige rechtsbijstandverzekering. Dit is goed mogelijk voor zaken met een kleinere omvang. De polis van een rechtsbijstandverzekering is in alle gevallen beperkt tot een maximaal bedrag per zaak en een maximaal aantal zaken per jaar. Grotere zaken vallen vanwege de te verwachten kosten al snel buiten de dekking zodat daarvoor procesfinanciering als aanvullend middel kan worden ingezet.
In Nederland is procesfinanciering een relatief nieuw instrument om de risico’s van procesvoering voor bedrijven in te dekken. De verwachting is dat deze tool snel aan belang zal winnen vanwege het ontzorgende karakter voor de CFO terwijl de winstkansen worden vergroot.
Sara Liesker is oprichter en CEO van Liesker Procesfinanciering
