Het rapportageseizoen is in volle gang. De Volksbank werd het afgelopen jaar verschillende malen onderscheiden voor haar verslaggeving – zo ontving Annemiek van Melick de ‘CFO Award for Financial Excellence’ van het Insitute of Management Accountants. Van Melick, sinds 2012 cfo bij de Volksbank, over de strategie achter rapportage, de uitdagingen van steeds grotere meetbaarheid, en de rol van vrouwen in finance.
De Volksbank besteedt veel aandacht aan haar rapportage – naast cijfers omvatte de laatste halfjaarrapportage bijvoorbeeld ook een infographic en een filmpje waarin jij als cfo toelichting geeft. Waarom kiezen jullie daarvoor?
‘Het is een logisch gevolg van onze missie: bankieren met de menselijke maat. We willen een maatschappelijke, mensgerichte bank zijn die eenvoudige, nuttige en betaalbare producten biedt en die haar verantwoordelijkheid neemt. Dat betekent ook dat je de rapportage toegankelijk maakt. Het merendeel van onze klanten zal weinig behoefte hebben om een financieel verslag door te spitten, terwijl ze wel geïnteresseerd zijn in hoe het met de bank gaat, en waar we ons voor inzetten. Maar bankieren met de menselijke maat gaat een stuk verder dan alleen het toegankelijk maken van het eindresultaat. Het is ontzettend belangrijk dat je de dit strategische uitgangspunt overal in doorvoert.’
Het filmpje waarin CFO Van Melick uitleg geeft
‘Dat doe je niet door in de rapportage 20 financiële metrics te rapporteren en er een paragraaf over maatschappelijk verantwoord ondernemen aan vast te plakken. Daarom hebben meetbare doelen op het gebied van bijvoorbeeld de duurzaamheid van onze balans: we willen dat deze in 2030 100 procent klimaatneutraal is, gemeten naar CO2-uitstoot. Eind juni 2017 zaten we op 25 procent. We zullen bijvoorbeeld voorstellen ontwikkelen om de isolatie van woningen te verbeteren, want met alleen investeringen in ‘green bonds’ komen we er niet. Dat zijn eigen kpi’s voor de interne rapportage. De externe verslaggeving volgt daar vanzelf uit.’
Het is dus actief beleid. Spelen de ontwikkelingen op het gebied van IT ook een rol bij het steeds meetbaarder maken van dit soort doelen?
‘Er is inderdaad steeds meer data beschikbaar, maar daar moet je als finance professional wel mee weten om te gaan. Vroeger harkte iemand in een controlomgeving her en der informatie bij elkaar. De werkzaamheden in dat middenkader gaan steeds meer automatisch. Daarom worden er nu andere vaardigheden en andere kennis van finance professionals gevraagd; enerzijds meer analytisch en anderzijds meer kennis van IT en processen. Hoe goed zijn de data? Welke processen of producten liggen er aan ten grondslag? Wat kunnen we er mee?’
‘Gelukkig wordt er in ons vakgebied veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van dit soort vaardigheden. Niet alleen bij de Volksbank, je ziet ook dat het een integraal onderdeel is van bepaalde opleidingen. De koppeling tussen finance en data analytics komt bijvoorbeeld sterk terug bij het Certified Management Accountant-programma. Je kritische blik als controller of accountant moet zich verbreden tot constructief business partner voor je organisatie. De vraag hoe je waarde kan blijven toevoegen wordt alleen maar relevanter door de opkomst van kunstmatige intelligentie en machine learning.’
Die waarde zit dus, onder andere, op het snijvlak van finance en IT – typisch vakgebieden waar minder vrouwen dan mannen werken. Is dat een probleem?
‘Ja, omdat je daarmee het risico loopt dat je een grote groep met potentie onderbelicht. Diversiteit en complementariteit komt de kwaliteit van teams over het algemeen ten goede, of je het nou over finance, IT, of een willekeurig ander vakgebied hebt. Dat gaat overigens verder dan mannen versus vrouwen – je moet ook letten op factoren als etniciteit, leeftijd, ervaring. Het is dus belangrijk om hier aandacht aan te besteden.’
‘Je moet daarbij ook weer niet te kort door de bocht gaan. Het kan best eens voorkomen dat het beter is een man te kiezen in een al overwegend mannelijke board. Maar het is wel zo dat het, met de huidige stand van zaken, zinvol is om bij gelijke geschiktheid een vrouw te selecteren. We letten daar dan ook actief op. Je moet daarbij niet alleen maar afwachten welke kandidaten zich melden, maar vrouwen al vroeg uitdagen om hun ambities uit te spreken en waar te maken. Niet door vóór vrouwen na te denken, maar door hen te stimuleren vooruit te kijken en het gesprek aan te gaan over de stappen die er nodig zijn. Het is dan ook goed dat vrouwelijk leiderschap op de agenda staat.’
‘Vrouwen houden daarbij nadrukkelijk ook zelf een verantwoordelijkheid; verwacht je over een tijd toe te zijn aan een nieuwe uitdaging? Laat het dan tijdig weten en ga ermee de boer op. Als je alleen achter je computer blijft zitten onder het mom dat het zo druk is gaat die leuke nieuwe baan aan je neus voorbij. Niet omdat je het niet kunt, maar omdat je niet gevonden wordt.’
Annemiek van Melick (1976) is chief financial officer van de Volksbank. Ze heeft ruime ervaring in de financiële sector en werkte eerder onder meer voor Goldman Sachs in Londen. Op 8 maart 2018 – Internationale Vrouwendag – spreekt ze tijdens het Women Leadership Event, georganiseerd door NBA accountants in business en het Institute of Management Accountant (IMA).
