Minister Wopke Hoekstra van Financiën stelt de ‘Commissie toekomst accountancysector’ in die onafhankelijk gaat onderzoeken hoe de kwaliteit van wettelijke controles door accountants kan worden verbeterd. De commissie gaat daarbij ook kijken naar mogelijke ingrepen in de structuur en de verdienmodellen van de accountantsorganisaties.
Aanleiding voor de instelling van de commissie zijn verschillende onderzoeken waaruit blijkt dat de sector zelf onvoldoende voortgang boekt bij de noodzakelijke verbeteringen bij de controles van jaarrekeningen van bedrijven. In een brief aan de Tweede Kamer meldt Hoekstra dat hij de commissie vraagt ook te kijken naar het audit only-model (waarbij de controle- en de advieswerkzaamheden van accountantsorganisaties worden gescheiden), evenals naar andere fundamentele wijzigingen in de structuur van accountantsorganisaties.
Aanwijzingen voor langzame verandersnelheid
Hoekstra verwijst in zijn Kamerbrief naar een nieuw rapport van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en een dit voorjaar verschenen verslag van de Monitoringcommissie Accountancy (MCA). De AFM constateert in haar rapport dat er aanwijzingen zijn dat de langzame verandersnelheid besloten ligt in de structuur van de sector. Zo werken vraag en aanbod onvoldoende en is er sprake van mogelijk schadelijke prikkels door het verdien-, partner en bedrijfsmodel binnen de accountantsorganisaties.
Nog te vroeg om te concluderen dat 53 maatregelen niet werken
De AFM stelt dat het nog te vroeg is om te concluderen dat de 53 verbetermaatregelen die de accountants in 2014 voor zichzelf opstelden onvoldoende resultaat zullen opleveren. Maar tegelijkertijd ziet de AFM de toegevoegde waarde van een open discussie over de structurele oorzaken van het onvoldoende verbeteren van de wettelijke controles.
Sector te weinig bereid om te kijken naar fundamentele veranderingen
De MCA publiceerde dit voorjaar een tweede – opnieuw kritisch – rapport over de verbeteringen in de sector. Volgens de MCA kijkt de sector nog te defensief naar het debat over de structuurmodellen. Hoekstra: “De rapporten van de AFM en van de monitoringcommissie baren mij zorgen, juist omdat het er op lijkt dat de sector de complexiteit van het verbeterproces onderschat en nog onvoldoende bereid is te kijken naar fundamentele veranderingen.”
Fundamenteler ingrijpen kan nodig zijn
“Een goed functionerende accountancysector is van groot belang voor de maatschappij. Investeerders, beleggers en toezichthouders moeten er van op aan kunnen dat het oordeel van een accountant deugdelijk is”, aldus de minister. Net als de AFM realiseert ook Hoekstra zich dat het verandertraject dat de sector in 2014 insloeg tijd kost, maar tegelijk is hij van mening dat fundamenteler ingrijpen nodig kan blijken te zijn. Eenvoudig is dat overigens niet, omdat accountantsorganisaties opereren in een internationaal speelveld, en vallen onder een Europees juridisch kader.
Hoekstra verwacht dat de commissie begin 2019 kan starten met haar onderzoek. “Ik zal de commissie verzoeken haar advies binnen 12 maanden aan mij te zenden”, aldus de minister in de brief aan de Tweede Kamer. De grote accountantskantoren liggen al jaren onder een vergrootglas na een reeks grote schandalen. Bijvoorbeeld bij de geruchtmakende boekhoudfraude bij supermarktconcern Ahold, het faillissement van installatiereus Imtech en de grote financiële problemen van woningcorporatie Vestia speelde gebrekkig toezicht op de financiële verslaglegging een belangrijke rol.
Lees ook
Ook registeraccountant in business moet eed afleggen
De accountant moet zichzelf opnieuw uitvinden
