Wordt het een joint audit? Of wellicht audit only? Terwijl minister Wopke Hoekstra van Financiën In Nederland de ‘Commissie toekomst accountancysector’ heeft ingesteld, worden in Engeland die vragen harder gesteld dan ooit. Britse CFO’s laten in elk geval weten een joint audit niet te zien zitten.
De Britse mededingingsautoriteit Competitions and Markets Authority (CMA) ziet het scheiden van de controle- en adviestakken van accountants- en adviesorganisaties als een methode om de concurrentie en de auditkwaliteit op de Britse auditmarkt te bevorderen.
To get higher quality, auditors should focus exclusively on audit – not on also selling consulting services. One way of achieving this could be a structural break-up. But the international networks these firms belong to and the extent to which audit firms draw on expertise of those advising businesses would make this protracted and complex. A more immediate solution would be for audit and non-audit businesses to be split into separate operating entities. To be effective this will also require separate management, accounts and remuneration. That way auditors will only be rewarded for scrutinising an organisation’s accounts but will still be able to draw on expertise from other parts of the firm.”
Meer toezicht op aanstelling van auditors
De CMA wil daarnaast meer toezicht op de aanstelling van auditors en het management. Verder wil de CMA dat er meer keuze komt op de auditmarkt. De CMA wil daarom joint audits invoeren voor FTSE 350-bedrijven, waarvan minstens een van de twee accountantskantoren geen big four-kantoor moet zijn. Het Britse kabinet had de CMA opdracht gegeven de Britse auditmarkt te onderzoeken na een reeks omvangrijke boekhoudschandalen. De Britse accountantskantoren hebben tot 21 januari 2019 om commentaar te geven op de voorstellen van de CMA.
CFO’s ontsteld door voorstel CMA
Britse CFO’s zien die joint audit niet zitten. Die jagen volgens de financieel directeuren de auditkosten omhoog, zonder enige garantie dat de methode auditkwaliteit verbetert. De 100 Group, de CFO’s van de honderd grootste bedrijven met een Britse beursnotering, zei zelfs ontsteld te zijn door het voorstel van de CMA. Zij voorspellen dat audits duurder en meer tijdrovend worden. Ook omdat besluiten over key accounting matters langer op zich laten wachten. In Frankrijk is de joint audit al verplicht voor beursgenoteerde bedrijven. Daar lijken boekhoudschandalen minder vaak voor te komen. Maar vraag is wel of het de concurrentie op de auditmarkt vergroot.
Audit only ook in Nederland geen taboe meer
In Nederland is het woord ‘audit only’ ook geen taboe meer. Minister Wopke Hoekstra van Financiën maakte nota bene tijdens de Accountantsdag, het jaarlijkse evenement van de accountantsberoepsorganisatie NBA, bekend de onafhankelijke ‘Commissie toekomst accountancysector’ in te stellen. Die moet onderzoeken hoe de kwaliteit van wettelijke controles door accountants kan worden verbeterd. De commissie gaat daarbij ook kijken naar mogelijke ingrepen in de structuur en de verdienmodellen van de accountantsorganisaties.
In een brief aan de Tweede Kamer meldt Hoekstra dat hij de commissie vraagt ook te kijken naar het audit only-model (waarbij de controle- en de advieswerkzaamheden van accountantsorganisaties worden gescheiden), evenals naar andere fundamentele wijzigingen in de structuur van accountantsorganisaties.
Aanwijzingen voor langzame verandersnelheid
Hoekstra verwees in zijn Kamerbrief naar een rapport van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en een dit voorjaar verschenen verslag van de Monitoringcommissie Accountancy (MCA). De AFM constateerde in haar rapport dat er aanwijzingen zijn dat de langzame verandersnelheid besloten ligt in de structuur van de sector. Zo werken vraag en aanbod onvoldoende en is er sprake van mogelijk schadelijke prikkels door het verdien-, partner en bedrijfsmodel binnen de accountantsorganisaties.
Leden commissie toekomst Accountancysector bekend
In december werden ook de leden van de commissie bekend. De commissie bestaat uit prof. mr. Annetje Ottow, prof. dr. Elbert Dijkgraaf en drs. Marlies de Vries RA. Ottow, hoogleraar Economisch publiekrecht aan de Universiteit Utrecht, wordt de voorzitter van de commissie. Dijkgraaf, hoogleraar Empirische economie van de publieke sector aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, en De Vries, assistant professor Accounting, Auditing en Control aan de Nyenrode Business Universiteit, zullen als leden zitting nemen in de commissie. De commissie brengt uiterlijk 31 december 2019 haar advies uit.
Is een dergelijke commissie nu nodig?
Critici vragen zich hardop af of een dergelijke commissie nu nodig is. Verwachten we niet teveel van accountants? Boekhoudschandalen en fraude zijn immers vooral een zaak van het management waar de de fouten worden geconstateerd. En zou je die bestuurders niet harder moeten aanpakken? Daar waar dat in de VS wel het geval is. Sowieso ontbreekt in deze discussie de stem van de Nederlandse CFO’s of CFO’s aan het hoofd van Nederlandse ondernemingen. Er is in Nederland simpelweg geen organisatie zoals de 100 Group zoals die er in Engeland wel is, die zijn standpunten kan laten horen. Maar wellicht dat de Commissie toekomst accountancysector wel een grote inspraakronde onder CFO’s kan houden. Al was het maar om dure en tijdverslindende audits te voorkomen.
Lees ook
VEB: accountants zien al jarenlang veel te veel over het hoofd
NBA verwelkomt Commissie over toekomst accountantssector
