Neem verantwoordelijkheid, ook met het oog op de toekomst van je kinderen, adviseert Jeroen Smit. En vermijd zonnekoningengedrag. De onderzoeksjournalist is dagvoorzitter tijdens de cm: Nationale Controllersdag op 20 juni in Spant! in Bussum. Hij schreef titels als ‘Het drama Ahold’ en ‘De Prooi: Blinde trots breekt ABN Amro’.
Topdown leiderschap is volkomen achterhaald, volgens Smit. ‘Het is geen wereld van macht en strijd meer.’ Naar zijn idee streven we allemaal naar zaken als duurzaamheid. De maatschappij wordt bovendien transparanter. We zijn op de hoogte van alles wat er gebeurt.
Hij omarmt de uitspraak van ceo Feike Sijbesma van DSM: ‘Niemand kan succesvol zijn in een wereld die faalt’. Met die wereld dien je dus rekening te houden. ‘Je kunt het niet meer permitteren om te zeggen ‘ieder voor zich, God voor ons allen’. Je kunt juridisch of wettelijk wel gelijk hebben, maar vindt de samenleving het fair?’
Kloof tussen persoonlijke mening en professionele handelswijze
Bestuurders en accountants hebben de keus, aldus de dagvoorzitter. ‘Eén is wat Joris Luyendijk signaleert. ‘Met die mensen in die financiële wereld is niets mis, maar ze zitten in een systeem.’’
Die personen benadrukken dat ze geen invloed hebben. ‘Ik vind het systeem ook stom, maar ik moet geld verdienen en voor mijn kinderen zorgen en mijn hypotheek betalen.’ In dit geval ontstaat er een kloof tussen de persoonlijke mening en de professionele handelwijze. ‘Wat je professioneel doet, kun je in dat geval niet of nauwelijks meer aan je kinderen uitleggen. Die moeten immers met de gevolgen dealen.’
Rekening houden met principes, in combinatie met zakelijke leven
Verantwoordelijkheid nemen, is een tweede optie. Waarbij mensen rekening houden met de principes die zij hebben, in combinatie met hun zakelijke leven. Ze houden bovendien rekening met de toekomst van hun kinderen.
Dat is volgens Smit het overbruggen van kloof tussen de persoonlijke en professionele integriteit. Wie voor zichzelf helder heeft wat het betekent om het goede te doen, kan vervolgens beter beoordelen hoe zijn professionele werkveld daarbij aansluit.
Train je integriteitsspier
Smit is van mening dat controllers, accountants en managers kritisch naar zichzelf moeten kijken. Dat gebeurt in zijn optiek onvoldoende. Zij dienen na te denken over hun beperkte houdbaarheid. Ook moeten ze ervoor waken om speelbal van de omstandigheden te worden. ‘Word master of your own destiny.’ Dat betekent: welke principes houden mensen er feitelijk op na? ‘Daarmee train je je integriteitsspier. Je wilt als mens het goede doen.’
Cfo’s, controllers of accountants vinden dat niet gemakkelijk. Spreadsheets bieden hen houvast. Maar omdat veel financieel werk wordt geautomatiseerd, komt de nadruk meer te liggen bij vertrouwen van het maatschappelijk verkeer en het veilig voelen bij de bedrijfsvoering.
Zicht op realiteit ver
Zicht op de realiteit verliezen, vormt altijd een gevaar, aldus de dagvoorzitter. Als je succesvol bent, is het volgens hem moeilijk om niet in je eigen waarheid te gaan geloven. In dat geval wordt het moeilijker om anderen te horen. ‘Dan krijg je zonnekoningengedrag’
Om dat voor te zijn, moeten leiders dagelijks aan introspectie doen. ‘Dat doe je met de mensen die belangrijk voor je zijn en die feedback op jouw handelen geven.’ Leiders moeten zich ook realiseren dat ze beperkt houdbaar zijn. ‘Niets is voor de eeuwigheid. Ook je baan niet.’
cm: Nationale Controllersdag
Jeroen Smit is dagvoorzitter op 20 juni tijdens de cm: Nationale Controllersdag. Andere sprekers zijn Mathijs Bouman (econoom), Shashi Panday (cfo Talpa Media en Talpa Network), Bas Kodden (onderzoeker, schrijver en spreker op het gebied van Leiderschap, Ondernemerschap & Persoonlijke ontwikkeling), Randall van Poelvoorde (disruptive technology strategist, ondernemer en technologie expert) en Rens van Tilburg (directeur Sustainable Finance Lab Universiteit Utrecht). Wilt u deze dag bijwonen? Hier kunt u zich inschrijven voor de cm: Nationale Controllersdag.
Lees ook
Help bankiers aan zingeving (blog Jeroen Smit)
Jeroen Smit: je kunt juridisch wel gelijk hebben, maar vindt de samenleving het fair?
