Een dag na de mededeling dat Nederland een belang heeft genomen in de houdstermaatschappij Air France-KLM, heeft de staat het aandelenpakket woensdag uitgebreid tot 14 procent.
De stap tot 14 procent was al aangekondigd door minister Wopke Hoekstra van Financiën. De afgelopen dagen was al ruim 12 procent verworven. In totaal is met de hele koop 744 miljoen euro gemoeid. Het kopen van aandelen is gestopt, laat het ministerie weten. Met de aankoop wil Nederland een vinger in de pap van de holding. Het moet de positie van KLM en luchthaven Schiphol veiligstellen.
Het aandelenbelang van Nederland komt nu overeen met dat van de Franse staat bij Air France-KLM. Het aandeel Air France-KLM verloor woensdag op de Amsterdamse beurs bijna 12 procent tot 11,23 euro.
Franse president wil duidelijkheid hebben
De Franse president Emmanuel Macron vertelde woensdag duidelijkheid te willen hebben van de Nederlandse regering over de strategie met betrekking tot Air France-KLM. Nederland nam een aanzienlijk belang in de luchtvaartcombinatie. Volgens Macron is het nu zaak dat Nederland snel zijn intenties duidelijk maakt.
De Franse regering was verrast door de stap van Nederland. Er vielen termen als ,,niet vriendschappelijke” en ,,geniepig”. Ook werd Nederland verweten dat het optrad als een activistische investeerder. Macron benadrukte dat het belang van Air France-KLM voorop moet staan. De beslissing van Nederland om een belang te nemen gaat volgens de president niet over soevereiniteit.
Fransen begrijpen niets van motivatie Hoekstra
Kort voordat minister Wopke Hoekstra (Financiën) het nieuws wereldkundig maakte, lichtte hij de Fransen in. Dat gebeurde volgens Parijs dinsdag om 19.00 uur. De Fransen zeiden niets van de motivatie van Hoekstra en de zijnen te begrijpen. Hoekstra en zijn Franse ambtsgenoot Bruno Le Maire treffen elkaar vrijdag om de situatie rond Air France-KLM te bespreken. Hoekstra, die de ontmoeting zelf heeft voorgesteld, reist dan naar Parijs.
Personeel van KLM mag dit jaar 168 miljoen euro verdelen. De winstdeling van de maatschappij ligt daarmee gelijk aan vorig jaar, toen de hoogste uitkering ooit werd uitgekeerd.Het is volgens KLM de vierde jaar op rij dat personeel meedeelt in de winst. In totaal wordt nu bruto ongeveer anderhalve maand salaris uitgekeerd. De winstdeling wordt in april overgemaakt. KLM-baas Pieter Elbers is trots op de bijdrage van het personeel aan de bedrijfsresultaten.In de voorbije vier jaar heeft Elbers, die op mag voor een nieuwe termijn, de nodige wijzigingen doorgevoerd om de bedrijfsvoering bij KLM te stroomlijnen. Hij vroeg daarbij ook offers van personeel. In de discussie over het al dan niet herbenoemen van Elbers schaarden veel KLM-medewerkers zich nadrukkelijk achter hun baas.
Onaangenaam verrast
Frankrijk was onaangenaam verrast door de plotselinge stap en stelt Hoekstra dan ook een ,,openhartig en vriendelijk” gesprek in het vooruitzicht. Frankrijk heeft geen ,,roeping om in het geheim luchtvaartmaatschappijen te besturen”, aldus een woordvoerder. Hoekstra heeft woensdag ook gebeld met Air France-KLM-topman Ben Smith. Of hij vrijdag ook bij Smith langs gaat, is niet direct duidelijk.
Nadrukkelijk overleg gevoerd over Air France-KLM
Frankrijk heeft naar eigen zeggen de voorbije maanden nadrukkelijk overleg gevoerd met Nederland over Air France-KLM. Daarbij zou KLM-baas Pieter Elbers ook de positie van topman van de holding zijn aangeboden. De Nederlander weigerde en daarop werd uiteindelijk de Canadees Ben Smith aangesteld.
Fransen hebben 22 procent van het stemrecht
Verder stellen de Fransen dat Nederland met zijn belang de waarde van het aandeel heeft getorpedeerd. Op de vraag of de Fransen hun belang in Air France-KLM verder willen vergroten, werd niet ingegaan. De Fransen hebben een belang van circa 14 procent in het bedrijf en zijn goed voor 22 procent van het stemrecht.
Steun voor strategie en management
Eerder zei de Franse minister van Financiën Bruno Le Maire al verrast te zijn geweest door de zet van de Nederlandse overheid. Hij herhaalde zijn steun voor de strategie en het management van Air France-KLM. Collega-minister van Gérald Darmanin (Begroting) zei eveneens dat de Franse overheid en het bestuur van Air France-KLM niet bewust waren van het feit dat Nederland aandelen aan het kopen was.
Extra garantie voor belangen van KLM en Schiphol
De verrassende staatsdeelneming van Nederland is vooral een extra garantie voor de belangen van KLM en Schiphol. Dat zei Hans Smits, voorzitter van de raad van commissarissen van KLM tegen het ANP. Hij noemde de timing van minister Wopke Hoekstra (Financiën) verrassend, maar de stap an sich niet zozeer, gelet op de inhoud.
Smits juicht het toe dat Nederland betrokkenheid toont
Smits sprak eerder ook met Hoekstra’s voorganger Jeroen Dijsselbloem over een staatsbelang in Air France-KLM. Hij juicht het toe dat Nederland zijn betrokkenheid toont. Van wantrouwen tegen de Fransen is volgens Smits geen sprake, al snapt hij de algehele teneur die daarover is ontstaan. Hij wijst op de eerder strijd over onder meer de kaspositie van KLM en de recente discussie over de positie van KLM-baas Pieter Elbers.
Vakbond positief verrast
Pilotenvakbond VNV was positief verrast dat de Nederlandse staat een aandelenbelang in luchtvaartcombinatie Air France-KLM heeft verworven. ,,We zien het als een preventieve maatregel naar de toekomst toe”, zegt woordvoerder Joost van Doesburg. VNV, dat zelf ruim 2 procent van de aandelen in Air France-KLM bezit en dat uit wil breiden naar 4 procent, denkt dan ook er een partner bij te hebben bij het behartigen van de belangen van KLM.
KLM net zo belangrijk als Air France
Met de aankoop geeft Nederland volgens de VNV aan dat ,,KLM net zo belangrijk is als Air France”. Wel moet gezorgd worden dat de cultuur van de luchtvaartcombinatie niet verandert. Dat Nederland Frankrijk en Air France-KLM niet vooraf inlichtte is ,,geen blijk van vertrouwen”. ,,Maar Nederland kan nu tegen de luchtvaartcombinatie zeggen: we zijn even machtig als Frankrijk”, aldus de bond.
Nederland heeft nu een positie om met Frankrijk in overleg te gaan over een mogelijke gezamenlijke afbouw van het aandelenbelang, denkt Van Doesburg. ,,Daar heeft Nederland het afgelopen jaar bij Frankrijk op aangedrongen, maar daar is nog niets van gekomen.”
Beste voor met belangen Schiphol
Hij benadrukt dat Nederland het beste voor heeft met de belangen van Schiphol en de luchtvaartcombinatie. Dat Air France-KLM-topman Ben Smith zitting krijgt in de raad van commissarissen van KLM is volgens hem nu mogelijk, omdat de positie van topman en voorzitter bij Air France-KLM sinds kort uit elkaar zijn getrokken.
Leiding Air France-KLM kwam woensdag bijeen
Air France-KLM zelf gaat nauwlettend de verdere ontwikkelingen in de gaten houden nadat de Nederlandse staat het belang in het luchtvaartconcern heeft genomen. Dat meldde het bedrijf in een reactie. De leiding van Air France-KLM kwam woensdag bijeen om over de ontstane situatie te praten. In een verklaring benadrukt Air France-KLM dat het klaar stond om alle gemaakte afspraken over de steun aan KLM en het versterken van Schiphol als Europese hub te bevestigen aan de Nederlandse regering.
Welke gevolgen heeft stap voor concern en werknemers
Er wordt nu gekeken welke gevolgen de Nederlandse stap zal hebben voor het concern, werknemers, beleidsstructuur en marktwaarde. Het Nederlandse initiatief mag niet ten koste gaat van de nieuwe dynamiek van de onderneming en de verschillende maatschappijen, aldus de verklaring. Het bestuur roept alle managers en personeelsleden op te focussen op commerciële ontwikkelingen en operationele verbetering om de marktpositie van Air France-KLM te versterken. Naast Nederland behoren Frankrijk, Delta Air Lines en China Eastern tot de grootste aandeelhouders van het bedrijf.
Media spreken van een coup van Nederland
De media in Frankrijk spreken dan ook van een ,,coup” van Nederland, dat juist bekend staat als een liberaal land dat weinig op heeft met overheidsinmenging bij bedrijven. La Tribune noemt de stap van Nederland ,,zeer agressief”. Ook wijst de krant erop dat Nederland weliswaar zeggenschap wil krijgen, maar dat in de fusie-overeenkomst in 2003 is vastgelegd dat Air France-KLM het voor het zeggen heeft bij KLM.
Air France-KLM dreigt onbestuurbaar bedrijf te worden
Ook dreigt Air France-KLM volgens La Tribune een onbestuurbaar bedrijf te worden als Frankrijk en Nederland tegenovergestelde belangen hebben. Gezien de kwestie rond de herbenoeming van KLM-topman Pieter Elbers, is dat volgens de krant zo. Ook wijst de krant op de ironie dat in Frankrijk juist stemmen opgingen om het belang in de luchtvaartcombinatie van de hand te doen, maar dat dat nu waarschijnlijk niet meer gebeurt.
Zakenwebsite Les Echos stelt dat er al sinds de fusie in 2003 vanuit Nederland gewaarschuwd wordt voor te veel Franse invloed bij KLM. Toch ontstaat er nu volgens de site geen snel machtsevenwicht. Omdat Frankrijk al langer aandelen heeft, heeft dat land meer stemrecht.
Lees ook
Staat koopt 12,68 procent aandeel in Air France-KLM, terwijl de Fransen van niets wisten
Nieuwe topman Air France-KLM verdient 900.000 euro (fors meer dan voorganger)
