De Nederlandse staat heeft via de aankoop van aandelen een rechtstreeks belang van 12,68% in luchtvaartmaatschappij Air France-KLM S.A. verworven.
Het doel is volgens minister Hoekstra van Financiën om uiteindelijk een positie te verkrijgen die gelijkwaardig is aan die van de Franse staat. “Met het aandelenpakket wil het kabinet rechtstreeks invloed kunnen uitoefenen op toekomstige ontwikkelingen bij de holding Air France-KLM zodat de Nederlandse publieke belangen optimaal gewaarborgd kunnen worden.”
Per brief geïnformeerd over aandelenaankoop
De ministers Hoekstra (Financiën) en Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) hebben woensdag de Eerste en Tweede Kamer per brief geïnformeerd over de aandelenaankoop. De verwerving van aandelen is op 20 februari 2019 gestart en inmiddels heeft de Nederlandse staat 12,68% van de aandelen van Air France-KLM in handen.
Frankrijk verrast door aankoop Nederland
Frankrijk was verrast door de bekendmaking dat Nederland een flink pakket aandelen van luchtvaartcombinatie Air France-KLM heeft gekocht. Dat meldt de Franse krant Les Echos. De krant haalt minister van Financiën Bruno Le Maire aan.
Le Maire zegt kennis te nemen van de actie van de Nederlandse overheid, waarmee een belang van 12,68 procent van de aandelen Air France-KLM is verworven. Uiteindelijk moet het Nederlandse belang in het moederbedrijf van KLM gelijk zijn aan dat van de Fransen die circa 14 procent in de houdstermaatschappij bezitten.
Steun voor strategie
Tegen de krant herhaalde Le Maire zijn steun voor de strategie en het management van Air France-KLM. ,,Het is essentieel om de regels van goed bestuur te respecteren en dat Air France-KLM geleid blijft worden in de geest van sociaal belang zonder nationale staatsinmenging”, aldus Le Maire tegen Les Echos.
Niet bewust
De minister van Begroting Gérald Darmanin zei dat de Franse overheid en het bestuur van Air France-KLM zich niet bewust waren van het feit dat Nederland aandelen aan het kopen was. Minister Wopke Hoekstra van Financiën zei dinsdagavond dat de regering in Parijs op de hoogte is gebracht dat Nederland uiteindelijk circa 14 procent van de aandelen in handen wil krijgen. Premier Mark Rutte heeft de Franse president Emmanuel Macron gebeld.
Positie KLM van groot belang voor Nederlandse economie
“De positie van luchthaven Schiphol en zijn belangrijkste gebruiker KLM zijn van groot belang voor de Nederlandse economie en de werkgelegenheid”, stelt Hoekstra. “Direct en indirect zijn duizenden banen gemoeid met de luchthaven en het intercontinentale netwerk van bestemmingen van KLM. Dat netwerk is bovendien een belangrijke reden voor buitenlandse ondernemingen om zich in Nederland te vestigen.”
Belangrijke beslissingen op niveau van holding genomen
De afgelopen jaren is volgens Hoekstra echter gebleken dat belangrijke beslissingen over de strategie van KLM steeds vaker op het niveau van de holding Air France-KLM werden genomen. “Daarnaast verliepen gesprekken over versterking van bestaande afspraken over het publieke belang (staatsgaranties) en inrichting van het bestuur moeizaam.”
Formele invloed op het hoogste niveau
Met de verwerving van aandelen in Air France-KLM is nu formele invloed op het hoogste niveau binnen de holding verkregen en is het publieke belang van de Nederlandse staat volgens Hoekstra beter geborgd bij toekomstige besluitvorming. ,,Rechtstreekse betrokkenheid is hiervoor noodzakelijk.” Daarnaast wil het kabinet met het aandeelhouderschap in de holding laten zien dat het gelooft in de samenwerking van Air France en KLM en in een strategisch partnerschap met Frankrijk in deze luchtvaartmaatschappij.
Voldoende vertrouwen dat belangen zijn gewaarborgd
Naast dit aandelenpakket wordt het gesprek met Air France en de Franse staat voortgezet over de staatsgaranties en de governance. “Nadere afspraken tussen Air France-KLM en KLM over het bestuur en de positie van KLM CEO Pieter Elbers zijn al gemaakt”, stelt Hoekstra. “Dit alles bij elkaar geeft het Nederlandse kabinet naar eigen zeggen nu voldoende vertrouwen dat de Nederlandse publieke belangen, die samenhangen met het bestemmingennetwerk op Schiphol en het vestigingsklimaat van Nederland beter kunnen worden geborgd.
Stevige concurrentie met andere luchtvaartmaatschappijen
Hoekstra: ,,Dit maakt dat Air France-KLM zich op de toekomst kan richten waarin het de stevige concurrentie met andere luchtvaartmaatschappijen aan zal moeten kunnen. Het bedrijf zal daarvoor concurrerender moeten worden. Dat is in het belang van KLM en Schiphol en dus in het publieke belang van Nederland. Als aandeelhouder in Air France-KLM én in KLM zit de Nederlandse staat er bovenop.’’ De Nederlandse staat bezit al een belang van 5,9% in KLM.
Geen aanleiding om koers te wijzigen
Het eerdere bezoek van Air France-KLM-topman Ben Smith aan minister Wopke Hoekstra (Financiën) heeft ,,geen aanleiding gegeven” om de ingezette koers te wijzigen. Dat zei een woordvoerder van Hoekstra desgevraagd aan het ANP. Hij benadrukte daarbij dat het gaat om een langlopend traject.
Smith was onlangs in Den Haag om te praten over de toekomst van Air France-KLM. De Canadees, die nu een paar maanden aan het roer staat van de luchtvaartcombinatie, benadrukte tijdens dat bezoek er geen plannen zijn om te tornen aan afspraken die in het verleden gemaakt zijn over de positie van KLM binnen de luchtvaartgroep.
Lees ook: Swelheim en Besseling op zoek naar meer marge (over de transformatie bij KLM)
Uitkomst van een langdurig traject
Het besluit van het kabinet is volgens de zegsman de uitkomst van een langdurig traject waarin gekeken is hoe het publieke belang beter kan worden beschermd. ,,Daarbij ging het om de staatsgaranties, de governance en nu als sluitstuk het aandelenpakket.” Over het zwart op wit herbevestigen van de staatsgaranties lopen de gesprekken met Smith nog. De baas van Air France-KLM is kort voor het wereldkundig maken van het nieuws ingelicht.
KLM is blij dat Nederland zich voor langere tijd bindt
Luchtvaartmaatschappij KLM is blij dat Nederland zich voor langere tijd bindt aan moederbedrijf Air France-KLM. Een woordvoerster van KLM spreekt van een ,,mooi en goed teken”. Air France-KLM komt dinsdag niet meer met een reactie, zo laat een woordvoerster weten. ,,Het kabinet onderstreept daarbij het publieke belang van het hub-netwerk van KLM vanaf Schiphol voor Nederland en de wens om dit belang te waarborgen.”
Ondernemers juichen stap toe
Ondernemers zijn blij met de stap van het kabinet dat een belang nam in luchtvaartcombinatie Air France-KLM. Ondernemersvereniging VNO-NCW zegt het belang van de Staat in de holding toe te juichen. Belangenbehartiger van de handels- en logistieke bedrijven evofendex spreekt van een positief signaal. Voor zowel het vestigingsklimaat als voor de Nederlandse economie is het netwerk van directe bestemmingen van met name KLM van groot belang”, aldus algemeen directeur Machiel van der Kuijl van evofenedex. ,, Het kabinet laat hiermee zien een serieuze rol te willen nemen om deze belangen te verdedigen.”
Combinatie cruciaal voor mondiale infrastructuur
VNO-NCW pleitte al langer voor een staatsdeelneming in Air France-KLM, gelijk aan die van de Fransen. Op deze manier kan volgens de organisatie het strategische belang van Nederland bij de luchtvaartsector ook op beleidsniveau worden gewaarborgd. ,,Wij zijn blij dat de Staat deze stap nu ook daadwerkelijk zet”, aldus VNO-NCW-voorman Hans de Boer. De ondernemers benadrukken verder vooral het belang van de combinatie KLM en Schiphol voor de BV Nederland. VNO-NCW ziet de combinatie als een ,,cruciale mondiale infrastructuur voor connectiviteit en verbindingen.” Daarover moet een topeconomie als Nederland beschikken en zeggenschap over houden.
Top drie best verbonden luchthavens
Schiphol staat al tijden in de top drie van best verbonden luchthavens ter wereld, zo klinkt het. Een belangrijke factor daarbij is volgens de evofenedex het netwerk van KLM aangevuld met de netwerken van veel andere verschillende luchtvaartbedrijven. Dat geldt voor passagiers maar juist ook voor luchtvracht vervoer. Volgens evofenedex is op dit moment ongeveer 20 procent van de bedrijvigheid op Schiphol vracht-gerelateerd en dat vertegenwoordigt een economisch belang van 20 procent voor de BV Nederland.
Door dubbel (loyaal) stemrecht is invloed van Franse Staat groter dan 14%. Stemmenbelang (invloed!) Frankrijk is namelijk 22,7%. Nederland heeft nu 12,68% kapitaalbelang. Maar het stemmenbelang (invloed!) is nog geen 11%. Nederland moet nog 2 jaar wachten op dubbel stemrecht. https://t.co/L11nzAXyvS
— Rients Abma (@rientsabma) 26 februari 2019
Niet achter de stuurknuppel gaan zitten
Vanuit de politiek klinken diverse geluiden. ,,Om Nederlandse belangen te borgen, is meer balans binnen Air France-KLM essentieel. Als Frankrijk niet bereid is te verkopen, moet Nederland wel kopen”, aldus Jan Paternotte van regeringspartij D66. ,,Dat betekent niet dat we als politiek achter de stuurknuppel moeten gaan zitten, zoals bij Air France te vaak gebeurt.” Volgens Sybrand Buma (coalitiepartner CDA) beschermt het kabinet de ,,Nederlandse belangen door het kopen van een aanzienlijk belang in Air France-KLM. Dit is van grote betekenis voor een solide toekomst van KLM”.
Belangrijk voor veel banen in Nederland
Ook verscheidene oppositiepartijen zijn blij: ,,Eindelijk. Hier pleit de PVV al jaren voor!”, laat voorman Geert Wilders weten. KLM is belangrijk voor heel veel banen in Nederland, benadrukt de PvdA. ,,Dus deze stap is goed. Nu moet het kabinet dezelfde assertiviteit tonen voor het grondpersoneel op Schiphol en alle mensen die keihard werken in de luchtvaart. Zodat iedereen zeker kan zijn van goed werk”, twittert Kamerlid Gijs van Dijk.
Schiphol is te groot om over te laten aan de Fransen
SGP-Kamerlid Chris Stoffer noemt het eveneens een ,,goede zet van het kabinet”. Hij twitterde: ,,Publiek belang van #KLM annex #Schiphol is te groot om als het erop aankomt over te laten aan de Fransen.” Vanuit de oppositie klinkt echter ook kritiek. Volgens Forum voor Democratie herstellen Hoekstra en Rutte nu ,,op dure wijze” de fout van de premier en de voorganger van Hoekstra, Jeroen Dijsselbloem, uit 2015. ,,Toen kostte een aandeel AirFrance-KLM ca. 6 euro. De belastingbetaler betaalt nu het dubbele. Bedankt Mark!”, twittert de partij.
In schril contrast met inspanningen voor klimaat
GroenLinks-leider Jesse Klaver meent dat de daadkracht van het kabinet om voor de luchtvaart op te komen ,,in schril contrast” staat met de inspanningen voor het klimaat. ,,Dit markeert wel een tendens: de politiek die actief ingrijpt in de markt. Het opkopen en sluiten van kolencentrales, de terugkeer van een staatsbank en het ingrijpen in extreme topsalarissen is hiermee ook een stap dichterbij.” En SP-leider Lilian Marijnissen twittert: ,,700 miljoen voor KLM en Schiphol. Nu ook voor onze ziekenhuizen, leraren en pensioenen?”
Stevig raster rond werkgelegenheid
CNV is blij met het kabinetsinitiatief om een belang te nemen in Air France-KLM. Daarmee zet de regering een ,,stevig raster rond werkgelegenheid”, aldus de vakbond, die ook spreekt van een opmerkelijke stap. Voorzitter Piet Fortuin van CNV Vakmensen spreekt van een krachtig signaal aan de Franse overheid en aan de 30.000 werknemers van KLM. Ook stipt Fortuin het belang voor Schiphol aan. ,,Ik zeg niets over of Schiphol mag groeien of niet. Maar wel over de importantie van een vinger in de pap als het om zulke grote economische krachten gaat.” Fortuin stelt dat het kabinet eerder wel eens vanaf de zijlijn bleef toekijken tot dat dingen ,,zichzelf oplossen”. Nu wordt er volgens hem een streep in het zand getrokken.
Lees ook
Nieuwe termijn voor KLM-baas Elbers
Waarom zou Elbers voor zijn baan moeten vechten?
