Nederlandse CEO’s zijn minder optimistisch over de economische groei dan vorig jaar. Uit de Nederlandse uitkomsten van PwC’s wereldwijde enquête blijkt dat nog maar zo’n 32 procent van de ondervraagde CEO’s verwacht dat de economie de komende twaalf maanden (bescheiden) zal groeien.
Dat is fors minder dan vorig jaar. Uit de CEO Survey blijkt verder dat Nederlandse CEO ’s zich vooral zorgen maken over de internationale omgeving waarin zij zakendoen. De Nederlandse uitkomsten zijn in lijn met de wereldwijde uitkomsten.
Omvang van economie neemt toe volgens CEO’s
Nog steeds denkt een derde van de ondervraagde CEO’s dat de omvang van de economie toeneemt. Een zelfde percentage verwacht dat deze gelijk blijft. Het aandeel van de optimistische CEO’s is echter een stuk kleiner dan vorig jaar, toen nog 67 procent groei voorzag. Het percentage CEO’s dat de nabije toekomst somberder inziet, is flink toegenomen. Vorig jaar lag dat percentage in Nederland slechts op vijf procent.
Belangrijkste uitkomsten
- 32 procent van de Nederlandse CEO’s denkt dat de wereldwijde economische groei komend jaar toeneemt. Vorig jaar was dat nog 67 procent. 33 procent verwacht krimp.
- 42 procent van de Nederlandse CEO’s is vol vertrouwen dat de omzet van het eigen bedrijf de komende twaalf maanden toeneemt. Kijkend naar een langere termijn van drie jaar, komt dat percentage uit op 28 procent.
- De grootste zorgen van de Nederlandse CEO’s hebben betrekking op politieke onzekerheid (74 procent), overregulering (72 procent), geopolitieke onzekerheid (70 procent), beschikbaarheid van key skills (70 procent), cyberbedreigingen (69 procent) en handelsconflicten (68 procent).
Amerika graadmeter voor rest van de wereld
‘Vorig jaar was het wereldwijde optimisme van de CEO’s erg groot’, zegt PwC’s hoofdeconoom Jan Willem Velthuijsen in een reactie. ‘Met name de CEO’s in de Verenigde Staten waren toen zelfs zeer optimistisch, en met enig recht vanwege zaken als de aangekondigde deregulering, flinke verlaging van de winst- en inkomstenbelasting en goedkoop geld. Een groot deel van de wereld is daarin meegetrokken omdat de Amerikaanse economie nu eenmaal een graadmeter is voor de rest van de wereld. In de tweede helft van vorig jaar zijn die eenmalige impulsen uitgewerkt geraakt en zijn een paar donkere wolken nog wat donkerder geworden. Dat zie je terug in de verwachtingen van de CEO’s. Nu overheerst veel meer onzekerheid over de uitkomsten van handelsconflicten en andere politieke processen. CEO’s zijn bang voor verhoging van transactiekosten en beperking van de mogelijkheden om hun kosten te verlagen. CEO’s hebben volgens mij nu een hele reële economische blik.’
Realisme kan omslaan in onterecht pessimisme
‘Realisme kan echter ook omslaan in onterecht pessimisme,’ waarschuwt Velthuijsen. ‘Onzekerheden zoals de toekomstige handelsverhoudingen tussen China en de VS en nationalistische en protectionistische tendensen bestonden vorig jaar ook al.’ Hij wijst op de groeiverwachtingen voor Nederland die weliswaar uitgaan van groeivertraging (van 2,6 procent in 2018 naar 2,2 procent dit jaar) maar zeker geen krimp. ‘Er zijn groeibelemmeringen: de Duitse groei zal wat vertragen, Brexit raakt de handelsrelaties en er is krapte op de arbeidsmarkt. De fundamenten van de Nederlandse economie zijn echter goed. De macro-economische groei blijft op een fatsoenlijk niveau. De arbeidsdeelname en werkloosheid zijn weer op het niveau van voor de financiële crisis. Investeringen en consumentenbestedingen vlakken iets af, maar niet dramatisch. Geld is nog steeds goedkoop.’
VS en China groeimarkten
Uit de CEO Survey komt naar voren dat CEO’s hun geografische horizon dichterbij zien dan in eerdere jaren het geval was. Nog steeds zetten CEO’s wereldwijd de VS (27 procent) en China (24 procent) op de eerste plek als potentiële groeimarkt, maar de percentages zijn een stuk lager dan vorig jaar. Toen lagen ze op 47 procent voor de VS en op 34 procent voor China. Ook bij Nederlandse CEO’s is die beweging zichtbaar. Van de Nederlandse CEO zegt zelfs een kwart niet te weten welk land het belangrijkste is voor groei van de eigen onderneming. Dat is hoger dan het wereldwijde gemiddelde.
Bedrijfsleven houdt niet van onzekerheid, populisme en handelsconflicten
CEO’s zoeken het dus mogelijk dichter bij huis dan in voorgaande jaren. Jan Willem Velthuijsen: ‘Het bedrijfsleven houdt niet van politieke onzekerheid, populisme of handelsconflicten. Er is een trend naar minder vrijhandel en meer nationale industriepolitiek. De kans is groot dat we dit over een tijdje terugzien in hogere prijzen van producten en diensten en een hogere geïmporteerde inflatie. Maar ook hier zeg ik: laten we het niet dramatischer maken dan het zich nu laat aanzien. Er zijn ook ontwikkelingen die meevallen: Brexit leidde tot angst voor het uiteenvallen van de Europese Unie, maar nu lijkt alles erop dat Brussel hier juist sterker uit komt. Brexit heeft de vernieuwingsdynamiek in Brussel terdege versterkt. Laten we elkaar niet de crisis inpraten.’
Download hier het hele rapport.
Lees ook
CEO-fraude is serious business, ook voor de CFO
Nederlandse CEO’s pessimistischer over economische groei
