De wereld is fundamenteel sneller aan het worden. Het gevolg daarvan is dat er fundamentele veranderingen komen binnen je werk. Er zijn andere manieren om met projecten om te gaan, zoals bijvoorbeeld agile. ‘Dat is geen keuze,’ zegt TU-Delft hoogleraar Rini van Solingen. ‘De vraag is niet of het komt, maar wanneer begin je ermee? De versnelling vindt buiten plaats. Daar heb je zelf geen invloed. Ontkennen is je kop in het zand steken.’
Meer wendbare manier van werken zoals agile
Een meer wendbare manier van werken, zoals agile, is echt een andere manier van werken,’ zegt Rini van Solingen, auteur van managementboeken en veelgevraagd spreker over snelheid en wendbaarheid. ‘Sommige bedrijven laten de bestaande regels los en doen maar wat – en noemen dat dan agile.’ Daar krijg je als controller mee te maken. En dat is best lastig, zegt deze autoriteit op het gebied van scrum en agile. ‘Aan de ene kant krijg je te maken met een andere manier van werken, je wordt geacht te helpen en structuren aan te bieden. Aan de andere kant krijg je te maken met mensen die buiten de lijntjes willen werken en zeggen dat het mag, omdat dat dan agile zou zijn. De vraag is dan wie er gelijk krijgt. Wie heeft de meeste kennis van zaken?’
Twee soorten governance
Veel controllers hebben van nature de neiging om de bestaande grenzen te bewaken. ‘Dat is ook waar ze van zijn’, betoogt Van Solingen. ‘Aan de ene kant is dat ook goed, maar aan de andere kant bestaat het risico dat je daarmee een blokkade vormt voor de wens om meer snelheid en wendbaarheid te krijgen. Je moet dus wel nadenken over waar de nieuwe grenzen zouden kunnen liggen. Hoe ziet agile besturing er uit in jouw organisatie?’
Steeds meer organisaties, traditionelere organisaties, zijn nu dan ook twee soorten governance aan het optuigen:
- deze is planmatig en gebaseerd op voorspelbaarheid, dit is doorgaans de reeds de bestaande manier;
- deze is ontdekkend en gebaseerd op onvoorspelbaarheid en wendbaarheid, hiervoor is een agile governance nodig.
Hoe zet je een agile governance op?
Dat opzetten van die agile governance, wie doet dat? Van Solingen: ‘Als ik in de praktijk kijk dan zie ik helaas vaak dat de spreekwoordelijke lamme de blinde aan het leiden is. De controller weet het niet en laat het zich vertellen door collega’s die denken dat ze het wel weten. Maar die zijn het zelf feitelijk ook nog aan het leren. De controller loopt daardoor helaas vaak achter de feiten aan. Waarom is die verandering nou gaande? Wat zijn de kernprincipes van agile? Wat zijn de draagmuren van de governance waar je niet aan mag tornen. Daar heb je handvatten voor nodig.’
Controller wordt enabler
Het is een heel lastige spagaat. Aan de ene kant bewaak je als controller de grenzen, dat wordt van je verwacht. Het is de borging van de besturing. Aan de andere kant wordt er van je verwacht dat je gaat helpen met het inrichten van nieuwe grenzen, terwijl je er eigenlijk nog onvoldoende kaas van gegeten hebt. Past de naam controller hier eigenlijk nog wel bij? ‘Eigenlijk wordt de controller meer een enabler, een business supporter of business enabler,’ meent Van Solingen. ‘Het is te makkelijk om te zeggen dat de controller star is, of het niet snapt. Maar als je blijft vasthouden aan wat nu is, zet je jezelf ook buiten spel. Andere mensen gaan dan namelijk wel andere wegen zoeken. Voor je het weet wordt je zelf de grootste blokkade en zet je jezelf buitenspel.’
Ga naar buiten en leer
Dat klinkt allemaal logisch. Maar wat dan? Hoe dan? ‘Ga naar buiten. Kijk buiten je eigen bedrijf. Kijk naar bedrijven die hier verder mee zijn,’ betoogt Van Solingen. ‘Kopieer hun werkwijze niet, maar laat je inspireren door bedrijven die er verder mee zijn. En twee, zorg dat je er zelf ervaring mee op doet. Probeer het eens. Eerst in het klein. Ga eens op deze manier werken. Zodat je snapt hoe het werkt.’
Meer weten over agile werken?
Op de cm: Nationale Controllersdag op 20 juni in Spant! in Bussum gaat Rini van Solingen in een keuzesessie nader in op het waarom, hoe en wat van agile werken. Specifiek gaat hij in op wat dit betekent voor de controller en welke tips en valkuilen er zijn. Ook geeft hij handvatten voor het opzetten van een goede wendbare governance.
