VEB-directeur Paul Koster (foto) pleit in zijn reactie op de internetconsultatie van de Commissie Toekomst Accountancysector voor audit only.
“De ontegenzeggelijke verbeteringen in de sector ten spijt moeten wij constateren dat het vertrouwen van beleggers in de kwaliteit van het oordeel van controlerende accountants nog onvoldoende is” stelt Koster in het begin van zijn brief. “In dat kader wordt vanuit de accountantssector vaak gesproken over een verwachtingskloof. Gebruikers van de jaarrekening zouden verwachtingen koesteren die de controlerend accountant niet waar kan maken. Als er al sprake zou zijn van een verwachtingskloof dan zien wij die met name terugslaan op de sector zelf die, zoals de Monitoring Commissie Accountancy vorig jaar constateerde, een te optimistisch zelfbeeld heeft.”
Kwaliteit accountants moeilijk te meten
Even later stelt Koster dat de kwaliteit van accountantscontroles voor beleggers moeilijk te meten is. “Een keur aan nationale en internationale debacles bij beursgenoteerde ondernemingen vormen gerede aanleiding tot de conclusie dat informatielacunes en informatie-asymetrie een wezenlijk probleem zijn voor een ordentelijk functioneren van de markt. Illustratief in dit kader is de beperkte verantwoordelijkheid die de sector heeft genomen bij het signaleren en mitigeren van frauderisico’s. Bij recente gevallen van fraude bij beursgenoteerde ondernemingen is gebrekkige communicatie van de actoren die betrokken zijn bij controle een constante.”
Auditcommissie moet een leidende rol spelen
Verbetering van communicatie in de controleketen is dan ook zonder meer noodzakelijk, aldus Koster. “Daarbij zal de auditcommissie een leidende rol moeten spelen.” Voor wat betreft de communicatie aan beleggers noemt de VEB de uitgebreide accountantsverklaring een stap in de goede richting. “Gebruikers van de jaarrekening zullen echter meer inzicht moeten krijgen in de punten van discussie tussen accountant en onderneming. Daarom pleit VEB ervoor de Nederlandse corporate governance code zodanig aan te passen dat het verslag van de auditcommissie aan de RVC integraal onderdeel gaat uitmaken van het verslag van de rvc binnen het bestuursverslag.”
Ontwikkeling naar asset light-ondernemingen
De VEB noemt de ontwikkeling naar asset light-ondernemingen. “Daarom zullen controlewerkzaamheden steeds meer toegespitst zijn op het beoordelen van de juistheid van de schattingen van het management ten aanzien van de waarde van immateriële activa. De schattingen zijn gebaseerd op de oordeelsvorming van het management. De hiermee gepaard gaande complexiteit en subjectiviteit zijn een bijkomende risicofactor voor de gebruiker van de jaarrekening. De beoordeling van deze subjectieve waardebepalingen vraagt andere expertise van accountants, gekoppeld aan een doorwrochte kennis van veranderende bedrijfsmodellen die ten grondslag liggen aan de ontwikkeling richting asset light-bedrijfsmodellen.”
Scheiding van controle en advies nodig
VEB ziet scheiding van controle en advies als een noodzakelijk voorwaarde ter voorkoming van de negatieve prikkels van het multidisciplinaire model. “Bij de controle heeft een accountant een maatschappelijke rol, terwijl bij advisering sprake is van een directe commerciële relatie met het bedrijf. VEB spreekt zich daarom krachtig uit voor het audit-only model.”
Weinig heil in joint audit
In een joint-audit model tekenen twee accountants van twee accountantsorganisaties de controleverklaring. In Frankrijk is het sinds de jaren tachtig staande praktijk dat het vier-ogen principe en de kruiselingse review van de wettelijke controle wordt toegepast. VEB ziet weinig heil van invoering van dit systeem in Nederland. “Afgezien van de moeilijkheden ten aanzien van de verdeling van verantwoordelijkheden meent de VEB dat het aanbod van controlerende accountants simpelweg te schraal is en de balans tussen de Big Four en de kleinere kantoren te scheef om aan dit initiatief een kwaliteitsverhogend effect toe te kennen.”
Lees ook
Wordt het een joint audit? Of audit only?
Eumedion wil ook buiten de AVA kunnen spreken met de accountant
