ICT-bedrijf Atos levert diensten waarmee het ondernemingen digitaal transformeert. Bart van de Ven, wereldwijd CFO voor de salesorganisatie, vindt dan ook dat zijn finance-kolom daarin mee moet. Om vervolgens meer advies te kunnen geven. “Ik vind dat we het gesprek over het grijze gebied aan moeten kunnen gaan.”
Door Ronald Bruins
Het gesprek met Van de Ven komt niet uit de lucht vallen. Executive Finance spreekt met hem af naar aanleiding van het verschijnen van het boek De High Performance Financiële Functie in de praktijk van de auteurs André de Waal, Eelco Bilstra en Peter De Roeck. De bij dat boek horende vraag boeit Van de Ven mateloos. “Hoe brengen we een financiële functie nu concreet tot een hoger niveau?” In het boek zijn hier tal van handreikingen voor. Bijvoorbeeld in het neerzetten van een cultuur zodat de financiële functie zich telkens wil verbeteren. Of door de focus te leggen op IT of op persoonlijke ontwikkeling van de financials van het team. Ook kunnen CFO’s kiezen voor rolduidelijkheid. Dat maakt duidelijk welke verschillende rollen er bestaan in de financiële functie.
Is finance een volwaardig gesprekspartner?
Eén onderdeel uit het raamwerk van de high performance financiële functie, spreekt Van de Ven met name aan: hoe kijkt de operatie aan tegen de financiële functie? En is de financial daadwerkelijk een volwaardig gesprekspartner? “In het algemeen is het gevaar dat de finance te veel gezien wordt als de leverancier van cijfers, rapporten en compliance. Als boeman. Maar volwaardig gesprekspartner zijn en sturend invloed hebben, is compleet wat anders. Ik vind daarom het onderzoek dat de auteurs hebben gedaan interessant. Daarbij stelden ze de business en finance dezelfde vraag: wat vind je nu belangrijk aan de financiële functie? Wat mij verraste, is dat daar overeenkomsten in zitten. Ik had de perceptie dat er een sterke behoefte bij de business is om als finance voor honderd procent verbonden te zijn aan businessdoelstellingen.”
Onafhankelijkheid van finance wordt gewaardeerd
Dat is ook belangrijk, maar de respondenten in de business gaven aan de auteurs terug dat ze de onafhankelijkheid van finance enorm waarderen. “Dat wij dat aspect als beheerders van de financiële huishouding van de organisatie belangrijk vinden, is vanzelfsprekend. Maar dat de business daar minstens net zoveel waarde aan hecht, vind ik opvallend. Dat is waardering voor de finance functie. Maar dat aspect wordt in de praktijk eigenlijk zelden uitgesproken. De redenatie die volgde, vind ik ook interessant. Als de financiële huishouding niet op orde is, heeft dat direct vervelende externe gevolgen voor onze onderneming. Binnen Atos kijkt de business zo ook naar ons. De financiële processen moeten gewoonweg op orde zijn. Van bijvoorbeeld accountantsverklaringen, audits in de tussentijds tot aan klantenaudits… Dat soort processen moeten soepel doorgang vinden, vindt de business. Maar soms moeten we daarbij als finance ook remmend optreden.”
Bewegen in het grijze gebied
Van de Ven concludeert vanuit het boek dat af en toe remmen ook een gewaardeerd spanningsveld is. “Terwijl we als financials datzelfde spanningsveld ook wel eens zien als last. We vinden het lastig om consequent te zijn in zaken die niet mogen of anders moeten. Maar als je van daaruit dan op een hoger niveau wilt komen, hoe zet je dan stappen? Alleen nee zeggen maakt je geen gesprekspartner. Hoe kom je dan vanuit rapportages en cijfers, naar het gesprek over de wat moeilijkere onderwerpen? We hebben als financials wel eens de neiging om, overeenkomstig onze boekhoudkundige waarden, de wereld zwart-wit te zien. Maar het goede gesprek gaat welhaast nooit over zwart-wit, maar over het grijze deel ertussen. Dan heb je pas een goed gesprek. Om het filosofisch samen te vatten: hoe kun je als financial bewegen in het grijze deel, zonder je aarding in zwart-wit te verliezen.”
Is blockchain een serieuze bedreiging voor de financiële functie of komt het niet zo ver? Van de Ven heeft er een nuchtere kijk op. “De blockchain is een gedistribueerde database die een gestaag groeiende lijst bijhoudt van data-items die gehard zijn tegen manipulatie en vervalsing. Dat is een mooie techniek, maar er zitten dus componenten in van de verschillende partijen die eraan bijdragen. Niemand heeft controle over het systeem an sich. Ik denk dat dat de achilleshiel is van blockchain. Als we als financials en CFO’s, maar ook als overheid ergens allergisch voor zijn, is het de controle weggeven. Dat neemt niet weg dat er zeker impact kan zijn op delen van de financiële keten. Bijvoorbeeld als digitale munt.”
Bij de klant aan tafel
Van de Ven komt met een voorbeeld uit de dagelijkse praktijk van Atos. “Wij doen als bedrijf hele grote aanbiedingen aan klanten. ICT’ers willen nog wel eens de neiging hebben om technologische elementen toe te voegen, maar de vraag is of de klant dat wil. Kortom, als financial voor de salesorganisatie moet je dat terugvertalen naar de financiële ruimte die je hebt en de mogelijkheden die de klant wil. Dat betekent dat je kritisch naar een voorstel moet kijken. Niet alleen om nee te zeggen overigens. Wellicht kom je ook tot de conclusie dat we juist een technologisch element moeten toevoegen om aan de klantvraag te voldoen. Dat soort gesprekken moeten we voeren als financial. Liefst zo vroeg mogelijk in de keten, bij het eerste klantgesprek al.”
De vraag achter de vraag
Want – en dat beseft Van de Ven zich terdege – het gaat de klant niet specifiek om de technologische oplossing an sich. “ICT is nog steeds, ook al roepen sommige goeroes soms anders, een middel om een doel te bereiken. Zelfs Uber is geen ICT-bedrijf, maar een oplossing om vervoer te leveren. Wel een efficiëntere vorm dan we voorheen kenden, maar nog steeds wel een vorm. Dus de vraag aan een klant van ons is eerder welk probleem hij wil oplossen. Dat in plaats van de vraag welke technologie hij wil. Die vraag stellen, maakt het vraagstuk voor de business, maar ook voor finance veel interessanter. In essentie is dat geen pure finance vraag. Het wordt wel een finance-vraag, maar later in het traject. Uiteindelijk moet natuurlijk ook de som achter de aanbieding kloppen.”
Komende van een ICT-bedrijf, kan Van de Ven als geen ander aangeven waar de mogelijkheden liggen voor de digitalisering van de finance functie. Robotics is er daar één van, alhoewel de term volgens de CFO hype-achtige vormen aanneemt. “Als je het wat minder mystiek maakt, is een eerste stap in robotisering de aloude macro’s van je spreadsheet. Die macro’s structureren gegevens en maken daar automatisch rapporten van. Als je nu die macro’s over systemen heen zet en uit allerlei bronnen informatie laat halen en het interactief maakt zodat je analyses kunt opvragen, dan heet het ineens business intelligence. Een stap verder, en dat zie je bijvoorbeeld op Amazon.com, is dat je verbanden trekt. Als je dit boek leuk vindt, kun je op basis van de kenmerken van dat boek ook geïnteresseerd zijn in soortgelijke boeken die die kenmerken ook hebben.”
Bart van de Ven is sinds mei Group Sales CFO bij Atos. Daarvoor was hij CFO van Atos voor de Benelux & The Nordics. Weer daarvoor was hij CFO Managed Services voor de Benelux & The Nordics voor dezelfde organisatie. Hij begon 2007 bij de ICT-dienstverlener en bekleedde verschillende financiële functies. Van 2002 tot en met 2007 werkte hij voor Delta Lloyd. Als laatste was hij Controller Facility Services en P&O. Van de Ven studeerde van 2004 tot en met 2006 aan Nyenrode Universiteit af als registercontroller. Daarvoor deed hij de opleiding Economie aan de Universiteit van Tilburg.
Adviesfunctie wordt belangrijker
De ICT-sector is gewend om functies te robotiseren, te outsourcen en te offshoren. Van de Ven: “Finance is daar binnen Atos geen uitzondering op. Een deel van de finance functie wordt geleverd vanuit India of één van de nearshore-landen. Dat gaat verder dan accounting alleen. Als ICT-bedrijf is voor ons de uitdaging om zoveel mogelijk standaardwerk en repeterende taken te automatiseren. Hierdoor worden financiële medewerkers echter niet overbodig. Integendeel. Voor hen wordt de adviesfunctie belangrijker. Wat is er gebeurd? Wat willen we doen? Wat hadden we moeten doen?”
RA’s én RC’s blijven hard nodig
De toekomst van de financial zit dus volgens Van de Ven in het goede gesprek over het grijze gebied. Waarbij de financials moeten blijven aarden in het zwart-wit van de cijfers. Hij gelooft er niet in dat er, als gevolg van digitalisering, geen financials overblijven. “Wel krijg je een scheiding tussen de hardcore financial met ook verstand van ICT en de managementconsultants. Wat dat betreft blijven de bloedgroepen RA’s én RC’s hard nodig.”
Lees ook
Als je geen inhoudelijke feedback van je CFO krijgt, ben je eigenlijk bezig met een rituele dans
Het maximale uit de finance functie halen
