Ligt er een recessie op de loer? “Dat is de vraag die de markten momenteel bezighoudt. De markten laten zich voornamelijk leiden door de hoop dat de economie door stimuleringsmaatregelen voldoende overeind wordt gehouden, en de angst dat politieke onzekerheid het vertrouwen van de private sector ernstig zal verstoren”, stelt Valentijn van Nieuwenhuijzen op, Chief Investment Officer van NN Investment Partners.
Wat gaan we zien? Een kortstondige pas op de plaats zonder grote gevolgen voor de werkgelegenheid en waarbij er voor de consument voldoende redenen zijn om positief te blijven? Of een regelrechte recessie waarin het bedrijfsleven in paniek raakt en ondernemingen hun winst proberen te redden door het aantal werknemers te minderen? Welke van deze twee scenario’s we te zien zullen krijgen, hangt dan ook af van de verwachtingen van het bedrijfsleven. Een acute negatieve omslag in de economische verwachtingen kan leiden tot een extreem afwachtende houding van alle deelnemers aan de economie, die nog verder verergerd wordt door de huidige grote politieke en beleidsmatige onzekerheid.
Geen uitgemaakte zaak dat vertrouwen een klap krijgt
“Het is nog geen uitgemaakte zaak dat het vertrouwen van het bedrijfsleven een zware klap krijgt”, aldus Van Nieuwenhuijzen. “Hoewel het vertrouwen zich momenteel, ondanks de sinds begin 2019 ingevoerde lastenverlichtingen, in een neerwaartse spiraal bevindt, is het consumentenvertrouwen nog altijd groot, met name door de krapte op de arbeidsmarkt en het feit dat de consument een grotere welvaart geniet.”
Verdere vertraging niet uitgesloten
Een verdere vertraging van de groei is echter niet uitgesloten, en de kans op een recessie is volgens Van Nieuwenhuijzen de laatste vijf jaar niet zo groot geweest. Wat de financiële markten met name bezighoudt, is de vraag hoe snel en hoe lang de nominale groei van het BNP afneemt. Dit hangt af van de reactie van het bedrijfsleven en hun verwachtingen voor de toekomst.
Uiteenspatten internetbubbel
Recessies worden vaak in gang gezet door een ingrijpende negatieve verschuiving in de verwachtingen, vooral wanneer algemene aannames ten aanzien van de economie onjuist blijken te zijn. Dit leidde bijvoorbeeld aan het begin van deze eeuw tot het uiteenspatten van de internetbubbel. In 2007 was de ontdekking dat huizenprijzen niet alleen maar konden stijgen de oorzaak. Dergelijke verschuivingen zorgen ervoor de alle deelnemers aan de economie, van bedrijfsleven tot consument, voorzichtig worden. Hun overtuigingen en gedrag hebben een domino-effect waarvan de impact wordt bepaald door de mate waarin de economie verstoord wordt.
In de echte economie nog niet zichtbaar
Dergelijke verstoringen zijn momenteel in de echte economie nog niet zichtbaar. “Er zijn geen tekenen van wijdverspreide buitensporige leverage en ook de inflatie blijft opvallend laag, ondanks de lage werkloosheid. Aan politieke verstoringen is er echter geen gebrek. De handelsoorlog, Brexit en de Italiaanse begrotingsproblemen dragen allemaal bij aan een grotere onzekerheid, en de gebruikelijke reactie van het bedrijfsleven is dan het uitstellen van investeringen”, aldus Van Nieuwenhuijzen.
Lees ook
VEB: eurozone niet in een recessie
Klaas Knot in Buitenhof: praten over recessie prematuur
