De circulaire economie is niet meer een speeltje van een duurzaamheidsgoeroes maar wordt breed opgepakt en ingevoerd in traditionele bedrijven. PwC heeft een tien strategieën gepresenteerd die ook toegepast kunnen worden door bedrijven met een lineair business model.
‘Circulaire business modellen bewijzen zich inmiddels in de praktijk’, aldus Jan-Willem van den Beukel, expert bij PwC op het gebied van circulaire economie. Samen met Jan Willem Velthuijsen heeft hij een studie gepresenteerd waarin tien strategieën worden getoond waar bedrijven mee aan de slag kunnen. Van den Beukel noemt zichzelf een ‘groene kapitalist’ die ervan overtuigd is dat een gezonde wereldeconomie ook de natuurwetten kan respecteren. ‘Het kan, dat blijkt inmiddels uit allerlei praktijkvoorbeelden. En dat het moet, is ook heel duidelijk.’
Circulariteit als aanjager van digitalisering van bedrijven
In de studie: The road to circularity: why a circular economy is becoming the new normal wordt een matrix getoond met tien strategieën. Jan Willem Velthuijsen: ‘Het is een startpunt voor een discussie in elke organisatie over circulariteit handen en voeten kan krijgen. het beantwoordt wat bedrijven ons vragen: wat kunnen wij concreet doen in deze context? De figuur laat zien dat er allerlei manieren zijn om een lineair systeem circulair te maken.’
Ter inspiratie worden de tien strategieën toegelicht met voorbeelden van bedrijven die ze toepassen. Encory bijvoorbeeld, een joint venture van BMW en recyclingbedrijf Alba dat logistiek, verwerking en marketing van gebruikte auto-onderdelen stroomlijnt. Van den Beukel: ‘Dit is een voorbeeld van remanufacturing. Een belangrijke strategie want als producten aan het einde zijn van een levenscyclus, wil je zoveel mogelijk van de ingebouwde waarde behouden. De meeste waarde vind je in producten zoals auto-onderdelen die een gemiddelde levensduur hebben en relatief complex zijn. Wanneer je die waarde opnieuw weet in te zetten, is daar veel voordeel te behalen, zowel voor het milieu als voor de bedrijven erachter. In dit voorbeeld van Encory zie je dat IT-oplossingen cruciaal zijn om de omgekeerde supply chain mogelijk te maken. Circulariteit kan een aanjager zijn van digitalisering in bedrijven. Het geeft richting in het ontwikkelen van digitale innovaties waarbij zowel het bedrijf als het milieu gebaat is. Een ander economisch voordeel van circulariteit is de toenemende aantrekkelijkheid van het merk. Nog een voordeel is dat bedrijven met een circulair business model minder gevoelig zijn voor prijsstijgingen van grondstoffen en voor de druk van regelgeving.
‘Now we have a plan’
Product- en procesinnovatie, doelen stellen, voortgang en impact meten, het komt allemaal aan bod in de omslag naar een circulair systeem. Van den Beukel: ‘Dat is best ingewikkeld in bestaande organisaties. Maar zoals Ellen MacArthur in 2015 al concludeerde in haar befaamde TedTalk: ‘Now we can do anything, and more importantly, now we have a plan.’ Er zijn inmiddels kringloopvisies voor elke sector, heldere stippen aan de horizon met sterke businesscases. Niet voor niets zien wij het circulaire idee wereldwijd in hoog tempo postvatten bij grote delen van het bedrijfsleven, bij overheden en burgers.
Circulariteit is noodzakelijk
Van den Beukel: ‘Mensen zijn geneigd om gecompartimenteerd over duurzaamheid te denken in plaats van op systeemniveau. Maar de plasticsoep in de oceaan, klimaatverandering en de afname van biodiversiteit zijn samenhangende gevolgen van een lineair economische systeem bijdragen. Neem de nieuwe plasticeconomie op basis van gerecycled en biologisch afbreekbaar plastic: die verbruikt minder energie; er is dus minder CO2-uitstoot, het zorgt voor minder vervuiling van de oceaan en van de voedselketen.’
Velthuijsen: ‘De toenemende milieuschade en schaarste van grondstoffen in het lineaire systeem hebben economische gevolgen. Europa is vrijwel het enige continent dat vrijwel alle grondstoffen moet invoeren. Dat alleen al is een belangrijke aanjager om het systeem circulair te maken. Onze milieuregelgeving is veel dwingender dan in andere delen van de wereld en we zijn serieus bezig met klimaatplannen,. Bedrijven moeten binnen die striktere grenzen zien te opereren. Daarnaast is er een generatie kinderen op de middelbare school die ons vraagt om fatsoenlijk met het milieu om te gaan. De sociaal-culturele druk om het onderwerp op te pakken is groot en groeit.
Hoopgevende constateringen
De noodzaak van verandering gaat gepaard met hoopgevende constateringen, aldus Van den Beukel. ‘In een uur bereikt evenveel zonne-energie de aarde als we in een jaar aan energie consumeren. Bij verantwoord gebruikt produceert de natuur genoeg biomassa, voedsel en materialen, om ook een groeiende wereldbevolking in haar behoeftes te voorzien. En zelfs per definitie eindigende materialen als metalen en mineralen kunnen dankzij slimme inzet en hergebruik weer als ‘nieuwe’ grondstoffen voor de industrie dienen. Kortom: een circulaire economie is mogelijk als we de ontwerpfouten in onze lineaire economie repareren.’
Lees ook:
Circulaire economie: bouwstenen van circulaire business modellen
Circulaire economie komt niet van de grond
