De consumentenprijzen stegen vorig jaar gemiddeld met 2,6 procent in vergelijking met een jaar eerder. Dat betekende de grootste stijging van de consumentenprijzen na 2002, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De Nederlandse inflatie was een van de hoogste van de eurozone.
De grotere stijging van de consumentenprijzen is nu vooral toe te schrijven aan de prijsontwikkeling van eten en drinken. Voor voedingsmiddelen en alcoholvrije dranken moest vorig jaar in de supermarkt in doorsnee 4 procent meer worden betaald dan een jaar eerder. Dat was volgens het CBS de sterkste prijsstijging in ruim tien jaar tijd.
Verhoging van het lage btw-tarief
Daarnaast was de gemiddelde prijsstijging in restaurants, cafés en bedrijfskantines 4,6 procent. De grotere prijsstijging van eten en drinken hangt samen met de verhoging van het lage btw-tarief van 6 naar 9 procent per 1 januari 2019.
Goederen en diensten die onder het lage btw-tarief vielen waren in 2019 gemiddeld 4,1 procent duurder dan in 2018. In dezelfde periode was de prijsstijging van producten die onder het hoge btw-tarief vielen gemiddeld 2,3 procent.
Elektriciteit gemiddeld 15,7 procent duurder
Elektriciteit was in 2019 gemiddeld 15,7 procent duurder dan in 2018. De prijsstijging van gas bedroeg gemiddeld 10,6 procent. Dit kwam mede door hogere leveringstarieven en hogere heffingen op gas en elektriciteit.
Niet alles werd duurder benadrukt het CBS. Onder meer thuiszorg daalde sterk in prijs. Ook mobiele telefonie, audio- en videoapparatuur werden goedkoper. Verder merkt het statistiekbureau op dat de loonstijging in Nederland voor het eerst in vijf jaar minder sterk was dan de stijging van de consumentenprijzen. De cao-lonen stegen volgens voorlopige cijfers vorig jaar in doorsnee met 2,5 procent op jaarbasis.
Alleen in Slowakije werd dagelijks leven duurder
Op basis van de Europese geharmoniseerde prijsindex stegen de prijzen in Nederland met gemiddeld 2,7 procent. Alleen in Slowakije werd het dagelijkse leven in doorsnee nog iets duurder. Voor de hele eurozone gold een inflatie van 1,6 procent. Dat was in 2018 nog 1,7 procent. In de geharmoniseerde methode wordt geen rekening gehouden met de kosten van het wonen in de eigen woning.
Grotendeels automatisch
Het CBS houdt als eerste statistiekbureau in Europa bij wat mensen betalen aan de kassa zonder ook maar een winkel te bezoeken. Dat gebeurt nu grotendeels automatisch. Het bureau gebruikt die gegevens om de inflatie te berekenen.
Einde aan een lange traditie
Hiermee komt een einde aan een lange traditie. Medewerkers van het CBS gingen sinds begin 1900 bij winkels langs om de prijzen op te schrijven. De afgelopen vijftien jaar deden ze dat steeds minder. Een groeiend aantal bedrijven kon kassagegevens toesturen, waardoor een bezoek overbodig werd. Veel gaat nu automatisch. “We laten computerprogramma’s de informatie die we nodig hebben van de sites van de kledingwinkels halen”, aldus een onderzoeker van het CBS.
Tot in de tienduizenden
Vorig jaar ging het bureau nog maandelijks bij 420 winkels langs, tot het ook daar half december mee stopte. Aan het begin van de eeuw kregen nog zo’n 7000 winkels bezoek van het CBS. De inflatiecijfers zijn er volgens CBS-econoom Peter Hein van Mulligen preciezer van geworden. “Vroeger schreven we per vestiging misschien tachtig prijzen op, nu krijgen we gegevens van alle producten binnen. Dat kan tot in de tienduizenden lopen.” Onderzoekers kunnen tegenwoordig ook veel meer winkels volgen omdat ze daarvoor niet meer de straat op hoeven.
Het CBS gaat nog wel enkele keren per jaar langs bij winkels en horeca voor het meten van Europese inflatiecijfers.
Lees ook
Nederlanders somberder over economie
Stresstest: Schok op financiële markten werkt lang door op pensioenen en economie
