In 2019 heeft de Fiscale Inlichtingen en OpsporingsDienst (FIOD) ruim 800 onderzoeken afgerond waarvan 305 op verzoek van het buitenland. Dat blijkt uit het jaarbericht van het onderdeel van de Belastingdienst.
“Steeds vaker lukt het ons om zicht te krijgen op de bedenkers en facilitators van de financiële fraude”, stelt de FIOD. “Zij die de criminele organisaties helpen met ingewikkelde (internationale) constructies om crimineel vermogen wit te wassen en te verbergen. Hierbij helpt de technologie en is internationale samenwerking de standaard. De behoefte om dat nog meer samen te kunnen doen met landen met een financieel centrum zoals de Verenigde Arabisch Emiraten met Dubai, Singapore en Hongkong is groot en neemt toe.”
Begrijpen hoe financiële fraude verloopt
Zicht krijgen op en begrijpen hoe de financiële fraude verloopt, zijn belangrijk doelen, vervolgt de FIOD. “Zonder deze kennis blijft de bestrijding van financiële fraude symptoombestrijding. De ingezette samenwerking met de banken draagt bij aan het zicht krijgen op de organisatie van financiële fraude én het voorkomen en effectief bestrijden daarvan. Een verdere samenwerking met private partijen, waaronder banken, helpt bij de bestrijding van financiële criminaliteit. Op deze wijze kan de FIOD invulling geven aan de doelstelling om een maximale bijdrage te leveren aan de financiële veiligheid van Nederland.”
Omvang witwassen blijft groot
De omvang van het witwassen in Nederland blijft groot, constateert de dienst ook. Het nationaal Plan van Aanpak Witwassen geeft richting aan de bestrijding met drie bouwstenen: het verhogen van barrières, vergroten van de effectiviteit van de poortwachtersfunctie en het toezicht hierop en het versterken van de opsporing en vervolging. De FIOD deed in een Joint Investigation Team met Duitsland onderzoek naar witwassen en grootschalige drugssmokkel. Op een winterse actiedag in februari werden in Nederland zeven en in Duitsland vijf mensen gearresteerd. De politie, Douane en Defensie verleenden bijstand.
Onderzoek naar autobedrijven
De FIOD en politie deden gezamenlijk onderzoek naar vier autobedrijven. Zij worden verdacht van grensoverschrijdende btw-fraude en het faciliteren van witwassen bij de export van tweedehands leaseauto’s. Dit is een vorm van Trade Based Money Laundering (TBML) waarbij goederen (in dit geval auto’s) worden gebruikt voor het witwassen van crimineel geld. Op de actiedag in dit onderzoek werden verspreid door Nederland 15 locaties doorzocht. Er werd beslag gelegd op meer dan 500 auto’s, 350.000 euro contant geld en 25 bankrekeningen.
Export van aardappelen en uien
Het Combiteam van de FIOD en de Dienst Landelijke Recherche van de politie deed ook onderzoek naar een andere vorm van TBML. Dat betrof de export van aardappelen en uien. In de periode 2014 tot begin 2019 zouden Nederlandse handelaren bijna 150 miljoen euro contant geld hebben aangenomen. De aanpak van TBML wordt het eerste project waarin overheid en banken op deze wijze samenwerken in het kader van de intensivering aanpak witwasbestrijding. De brede samenwerking bij TBML met de banken start in januari 2020.
Betalen van steekpenningen
Corruptie, cyberfraude en witwassen gaan vaak hand in hand, constateert de FIOD. De dienst geeft ook hier enkele voorbeelden uit 2019. De FIOD deed onderzoek naar Nederlandse vennootschappen die het betalen van steekpenningen door het Braziliaanse conglomeraat Odebrecht SA faciliteerden. Minimaal 100 miljoen euro zou door het Nederlandse financiële stelsel zijn gestroomd. De betalingen zouden uiteindelijk bestemd zijn voor buitenlandse ambtenaren en politieke partijen.
De FIOD bracht een grote slag toe aan het verhullen van criminele geldstromen
Mixer crypto’s offline
Op 22 mei 2019 haalde de FIOD Bestmixer.io offline, een van de grootste online mixers voor cryptovaluta. Hiermee werd een grote slag toegebracht aan het verhullen van criminele geldstromen via het mixen van cryptovaluta zoals bitcoins. De online mixservice zou in een jaar tijd een omzet hebben behaald van 200 miljoen dollar. In het onderzoek werd nauw samengewerkt met het Digital Intrusion Team van de politie, Europol en met de autoriteiten in Luxemburg, Frankrijk en Letland.
Fraude bij e-commerce
Ook belastingfraude komt in het jaarbericht voorbij. In 2019 deed de FIOD verschillende onderzoeken naar fraude bij e-commerce en de online verkoop van producten uit China. “Door deze fraude kunnen producten goedkoop worden aangeboden, goedkoper dan door bonafide bedrijven die wel belasting betalen. Dit werkt concurrentievervalsend.” In een onderzoek naar accijnsfraude en witwassen rolde de FIOD een internationale criminele organisatie op. De organisatie hield zich bezig met illegale invoer, bewerking, opslag van en de handel in tabak. Op de internationale actiedag werden 18 mensen aangehouden. De actie werd ondersteund door opsporingsambtenaren, rechters en officieren van justitie in België, Cyprus, Italië, Polen, Roemenië, Tsjechië en het Verenigd Koninkrijk.
Verwachtingen voor 2020
Wat zijn de verwachtingen voor 2020? Bij de witwasbestrijding is volgens de FIOD het nationaal Plan van Aanpak Witwassen leidend. “De samenwerking met de banken in het Financieel Expertise Centrum is daarbij van cruciaal belang. Deze samenwerking zal zichtbaar worden: banken en overheid gaan deze samenwerking op een fysieke locatie vormgeven. Doel is om de omvang van het witwassen in Nederland structureel terug te brengen, te beginnen met 5 procent per jaar.”
Verbonden met drugscriminaliteit
De uitvoering van het nationaal Plan van Aanpak Witwassen wordt volgens de dienst ook verbonden met de strijd tegen de drugscriminaliteit. “De FIOD zal zich bij deze ontwikkelingen blijven inzetten op bestrijding van de bedenkers en facilitators van financiële fraude met de inzet van moderne technologie en (internationale) samenwerking.” Het Multidisciplinair Interventie Team, in oprichting, met specialisten van verschillende overheidsdiensten biedt “perspectief om de aanpak te verbreden tot de verdienmodellen van de georganiseerde drugscriminaliteit.”
Gezamenlijke internationale onderzoeken
De internationale samenwerking met partners uit Australië, Canada, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten wordt volgens de Opsporingsdienst verder geoperationaliseerd. “Dit leidt tot gezamenlijke internationale onderzoeken in de strijd tegen internationale fiscale criminaliteit en witwassen.” Ook verstevigt de FIOD samen met de politie en het Openbaar Ministerie het internationale netwerk voor een effectieve bestrijding van de financiële criminaliteit.
Lees ook
Gevolg Panama Papers: FIOD doet inval
FIOD en OM zitten bovenop witwaszaak
