Mariëtte Doornekamp, zelf ook jarenlang CFO geweest, is sinds december de nieuwe bestuursvoorzitter van Eumedion, de belangenbehartiger voor institutionele beleggers. Vanuit die functie maakt ze zich hard voor het hanteren van niet-financiële informatie. “Alleen winstcijfers zijn niet genoeg.”
Door Ronald Bruins
Opmerkelijk: Eumedion deed zelfs op haar eigen symposium een oproep aan de IFRS Foundation: Ontwikkel standaarden voor niet-financiële informatie. De aanwezige Hans Hoogervorst van de International Accounting Standards Board, onderdeel van de IFRS Foundation, had er (nog) geen oren naar. “Maar het denken staat niet stil”, zei hij. Hoogervorst constateerde ook dat niet-financiële verslaggeving een wel erg breed begrip is. “Van impact op het milieu, diversiteit tot aan ESG-standaarden. Die aspecten krijgen ook financieel gezien uiteindelijk wel hun weerslag in de klassieke jaarrekening.”
Doornekamp zet door in haar pleidooi
In gesprek met Executive Finance zet Doornekamp, eveneens bestuurder van pensioenfonds ABP, toch door in haar pleidooi voor het zetten van een standaard. “Je kunt als belegger namelijk weinig over de toekomst en de waardering van een bedrijf zeggen, als je weinig weet over aspecten als duurzaamheid, personeel, strategie, de internal pay ratio, de diversiteit in de onderneming, de belastingafdracht en de marktomstandigheden. Als je daar wel iets over kunt zeggen, op een gestandaardiseerde manier, dan komt dat de transparantie en de vergelijkbaarheid ten goede.”
En dus volgt er vanuit Eumedion ook een oproep aan de CFO: Rapporteer meer en betere niet-financiële informatie. Het liefst met assurance van een accountant. En houdt het in persberichten niet alleen bij financiële indicatoren. Vanwaar die oproep?
Doornekamp: “We geloven dat je als onderneming de aandeelhouders krijgt die je verdient. Dus als je als CFO meer aandacht besteedt aan niet-financiële kpi’s, willen beleggers die zich daarin interesseren, zoals degenen die bij Eumedion zijn aangesloten, eerder in jouw onderneming investeren. De transformatie die DSM met Feike Sijbesma heeft ondergaan, is daar een mooi voorbeeld van. Dat begint bij het ontwikkelen van een visie, dan de juiste mensen erbij zoeken om vervolgens te kijken welke aandeelhouders je daar dan bij wilt hebben. Eigenlijk verdient DSM een hoofdstuk in het boek Good to Great van Jim Collins.”
Maar de hang naar duurzaamheid heeft, onder andere bij Unilever, ervoor gezorgd dat topmannen onder druk van aandeelhouders het veld moesten ruimen…
Doornekamp: “Los van Unilever denk ik dat ondernemingen in een vroeg stadium moeten zoeken naar aandeelhouders die bij hen passen. Als je vragen over duurzaamheidsindicatoren wilt krijgen, zul je tijdens conference calls en capital market days dus ook zelf je verantwoordelijkheid moeten nemen en als CFO je verhaal moeten vertellen. Over onder meer CO2-emissies, ziekteverzuim van personeel, over waterverbruik, energieverbruik en over de waardecreatie die plaatsvindt. Dat maakt je verhaal breder en duidelijker. Duidelijk is ook dat we in de standaardzetting van die niet-financiële informatie nog een hele weg hebben te gaan. Dat is niet zo vreemd. De IASB is op dit moment ook nog duidelijkheid aan het scheppen in winstbegrippen. Daar hebben we ook minimaal veertig jaar over gedaan. Maar tegen de CFO zeg ik: wacht niet zo lang. Je kunt zelf nu al je verantwoordelijkheid nemen.”
De accountant zou die niet-financiële informatie van assurance moeten voorzien. Nu zit de accountant in het verdomhoekje. Dat leidde bij de Vereniging van Effectenbezitters (die particuliere beleggers vertegenwoordigt) tot een verzuchting. De accountant moet eerst maar eens zijn zaakjes op orde hebben. Wat vindt u?
Doornekamp: “Natuurlijk moet de accountant in basis de controle van de financiële informatie goed doen. Daar is geen twijfel over mogelijk. Maar de accountant van nu kan niet om het beoordelen van niet-financiële informatie heen. Dan negeert hij zoveel parameters die uiteindelijk leiden tot financiële impact, dat hij geen getrouw beeld kan geven van de onderneming. Ik denk dus dat de accountant vaart moet maken. In het verbeteren van de controle op financiële gegevens en in het ontwikkelen van standaarden voor de controle van niet-financiële informatie. Het één kan niet zonder het andere.”
Je zou als Eumedion een standaard zoals integrated reporting kunnen aanbevelen. Waarom doen jullie dat niet?
Doornekamp: “We vinden dat ondernemingen zelf mogen kiezen welk verhaal ze naar buiten willen brengen. Ik kan me voorstellen dat bij Heineken waterverbruik heel erg speelt, terwijl Randstad zich wellicht meer focust op een verhaal rondom medewerkerstevredenheid. Het verhaal dat de CFO houdt, hoeft dus niet vast te liggen. Maar we hebben wel een standaard met basisindicatoren nodig waaruit de CFO kan putten. Het liefst dus vanuit de IFRS Foundation. Zodat er een einde komt aan de wildgroei van modellen voor niet-financiële informatie. En zodat bijvoorbeeld het berekenen van CO2-uitstoot door de ondernemingen in de waardeketen duidelijk wordt. Een ander voorbeeld: je wilt klanttevredenheid van verzekeraars kunnen vergelijken, terwijl NN, Aegon en a.s.r. allemaal andere klanttevredenheidsindicatoren hanteren. Onhandig als je als belegger een keuze wilt maken voor jouw investering.”
De Tweede Kamer steunt een bindend vrouwenquotum voor beursgenoteerde bedrijven. Bent u voor of tegen een quotum?
Doornekamp: “Oud-minister Els Borst zei ooit eens: quota zijn voor vissen. Ik heb ook een hekel aan quota. Als je goed genoeg bent en doorzet, kom je er ook wel. Alhoewel het niet altijd even makkelijk is. In het programma Future Female Leaders coach ik vrouwen op weg naar de top. Daarnaast probeer ik ook andere jonge vrouwen te stimuleren om ambitie te hebben. Ik ben dus niet per se voor een wettelijk quotum, maar we hebben als Eumedion wel druk gezet op beursgenoteerde bedrijven. We stimuleren dat minimaal dertig procent van de RvB en RvC vrouw moet zijn. Flow Traders had bijvoorbeeld helemaal geen vrouw in het bestuur en in de Raad van Commissarissen. Dat was beschamend. Inmiddels hebben ze een vrouwelijke Chief Risk Officer voor benoeming voorgedragen. Als ABP geven we het goede voorbeeld en zitten we ver boven de dertig procent.”
Klopt het trouwens dat uzelf ooit een van de eerste vrouwen was die werd toegelaten tot de businessuniversiteit Nyenrode?
Doornekamp: “Ja, maar ik heb daar nooit zo bij stilgestaan. Ik heb gewoon, net als die andere 25 vrouwen van mijn lichting, gezocht naar een studie die bij me past. Achteraf denk je: het is toch wel bijzonder dat daar een bastion is doorbroken.”
Over Mariëtte Doornekamp
Mariëtte Doornekamp heeft twintig jaar in de financiële wereld gewerkt als bankier en bij NCM (nu Atradius). Daarna werd zij CFO bij Damen Shipyards, een industrieel bedrijf in de scheepsbouw. Ook heeft ze nog ruim twee jaar bij MCB (metaalhandel) in de Raad van Bestuur gezeten. Na een overstap naar Private Equity is Doornekamp sinds april 2009 bestuurslid bij ABP en oefent zij daarnaast nog verschillende andere bestuurlijke en toezichthoudende functies uit in zowel de profit als non-profit sector.
Waar staan jullie bij ABP in de digitalisering van de financiële rapportagestromen?
Doornekamp: “We zijn nog niet zo ver dat we een doorontwikkeld ICT-systeem hebben waarmee we tot een verslag kunnen komen waarmee onze accountant verder kan. Maar daar zullen we op termijn wel heen gaan. Dat vraagt ook van onze accountant dat deze op ons aan kan sluiten en de gedigitaliseerde informatie kan controleren. Aan de beleggerskant van onze organisatie zie je natuurlijk wel veel gedigitaliseerde processen. Waardoor we tegenwoordig al dan niet beursgenoteerde bedrijven aan onze criteria op de gebieden Environmental, Social en Governance kunnen toetsen. En zo tot een betere beoordeling kunnen komen. Ronduit interessant is daar de ontwikkeling dat je als belegger informatie kunt bundelen. Als voorbeeld: als we willen investeren in onroerend goed, willen we weten op welke locatie het staat om een waardering te kunnen maken. Verzekeraars hebben informatie over de risico’s die zo’n gebouw loopt. Bijvoorbeeld risico’s als een overstroming of een aardbeving. Die criteria wil je in je beleggingsbeslissing meenemen.”
Tot slot: de pensioenverplichtingen overstijgen de bezittingen van ABP. Dat moet u als ex-CFO geen goed gevoel geven…
“Dat is een wat vertekend beeld. Onze dekkingsgraad kwam op 31 december 2019 boven onze zogenaamde kritische dekkingsgraad uit, waardoor we onze pensioenen gelukkig niet hoeven te verlagen. De waardering van pensioenverplichtingen is gebaseerd op de risicovrije rente, vanwege de hoge nominale zekerheid in het huidig stelsel. Dit terwijl juist een belangrijk deel van onze pensioenen gefinancierd wordt uit beleggingsrendement en pensioen hierdoor onzeker is. Het is goed als het nieuwe pensioencontract hierop wordt aangepast. Met andere woorden: het stelsel past niet meer in de huidige tijd. Het is daarom goed dat de overheid en sociale partners met de uitwerking van het gesloten pensioenakkoord van vorig jaar aan de slag zijn.”
Lees ook
Hoogleraar Pheijffer: Houd rekening met strengere accountants
Integrated Reporting? Maak het niet te complex
