Het coronavirus houdt de wereld in de greep. In december 2019 brak het virus uit in de Chinese miljoenenstad Wuhan en het heeft al het leven van meer dan duizend mensen geëist. De Chinese autoriteiten onderzoeken momenteel het virus en de bron van de besmettingen. De uitbraak werpt ook zijn schaduw op de financiële markten. Een overzicht van de gebeurtenissen tot nu toe.
Kort na het uitbreken van het virus stegen in China de aandelen van farmaciebedrijven en voor makers van gezichtsmaskers, maar duurde het even voordat er een reactie was in de rest van de wereld. De Amsterdamse beurs reageerde op 21 januari en sloot 0,4 procent lager. Aanvankelijk leek het nog lager uit te vallen, maar in de loop van de dag ebde de angst weg.
De Amerikaanse beurzen sloten in de min, nadat in Seattle het eerste Amerikaanse geval werd gemeld van het coronavirus. Bedrijven uit de reisbranche kregen met name flinke klappen te verwerken. Hotel- en casino-uitbater Wynn Resorts daalde met 6,6 procent en Booking.com-eigenaar Booking Holdings verloor 3,1 procent. Reizigers annuleerden massaal hun vluchten naar China.
Dalende koperprijs
De uitbraak vond plaats voor het Chinese nieuwjaar. Tijdens die periode vindt er weinig handel plaats op de financiële markten, maar desondanks was er sprake van dalende prijzen in grondstoffen. De prijs van een ton koper daalde met drie procent. Koper wordt vaak gezien als de ‘barometer’ van de wereldeconomie aangezien het metaal voor veel verschillende toepassingen wordt gebruikt. De vrees werd uitgesproken dat de Chinese economie schade op zou lopen door het virus, als deze ernstige vormen zou aannemen. De vraag in koper zou afnemen, aangezien China wereldwijd de grootste consument is.
Beleggers zijn nerveus
Een dag nadat de Amerikaanse beurzen in de min sloten, was de negatieve tendens al weer verdwenen en vielen er plussen te noteren. Op de Aziatische aandelenmarkten was de stemming somberder. Op de beurs van Shanghai kregen met name de gokaandelen van casino’s uit Macau een klap en werd er een verlies genoteerd van twaalf procent.
De stemming onder beleggers aan het einde van week vier van 2020 was nerveus. De Amerikaanse aandelenbeurzen sloten lager en ook de beurs in Amsterdam ontsnapte niet aan de malaise. De AEX sloot een procent in de min en de Eurostokx 50 sloot 0,8 procent lager.
Beurzen in het rood
In het daaropvolgende weekend werd er steeds meer bekend over de impact van het coronavirus. Toen de beurzen op maandag weer opengingen, doken zij in het rood. Wereldwijd sloten beurzen lager. De AEX in Amsterdam dook voor het eerst sinds december onder de 600 punten. Onder beleggers leefde de angst dat de uitbraak de Chinese economie en daarmee de wereldeconomie zou schaden. Beleggers vluchtten naar de ‘veilige havens’. Zij deden hun aandelen van de hand en kochten staatsobligaties, goud en de Japanse yen. De goudprijs klom naar de hoogste stand in vijf jaar tijd.
“Een geval van ongelukkige timing”
De meningen zijn verdeeld over de economische impact van het coronavirus. “De uitbraak van het virus is vooral een geval van ongelukkige timing omdat het samenvalt met het Chinese nieuwjaar. Dit is normaal gezien een piekmoment voor de economie”, liet Raphie Hayat, China-specialist bij Rabobank, weten aan Het Financieele Dagblad. “Vooralsnog verwacht ik dat de schade beperkt blijft tot dit kwartaal.”
Joost van Leenders, beleggingsstrateeg van vermogensbeheerder Kempen, ziet ook nog geen reden tot paniek. “Vanuit beleggingsperspectief valt weinig zinnigs te zeggen over de invloed van het coronavirus. Je weet niet hoe snel het zich gaat ontwikkelen. Ik zie op dit moment geen reden om onze beleggingsstrategie helemaal om te gooien.”
Grotere impact dan bij SARS-virus
Picket Asset Management is een stuk minder optimistisch. De Europese vermogensbeheerder stelt dat de economische impact van het nieuwe coronavirus groter kan zijn dan de uitbraak van het SARS-virus in 2003, omdat China veel belangrijker is geworden voor de wereldeconomie.
Volgens de onderzoekers leidde SARS tot een daling van het besteedbaar inkomen van Chinese huishoudens met twintig procent als gevolg van onder meer ziekteverzuim en hogere uitgaven voor preventie en gezondheidszorg. Het Aziatische land was destijds goed voor 4,4 procent van de wereldwijde economie, nu is dat aandeel 15,4 procent. Naast de grote omvang van de economie is China ook een belangrijke schakel in de wereldwijde toeleveringsketen, met name op technologisch gebied.
Daar komt bij dat de uitbraak van het coronavirus juist in de periode van het Chinese Nieuwjaar plaatsvindt. Het effect op de nieuwjaarsuitgaven is dramatisch, aldus Pictet. De consumentenbestedingen in China zijn tegenwoordig van groter belang voor de binnenlandse en wereldwijde economie. De impact kan nu dan ook groter zijn dan bij SARS.
Slechtste dag in vier jaar tijd
Vanwege het Chinese Nieuwjaar en de uitbraak van het Coronavirus was de Chinese beurs tien dagen lang gesloten. Op maandag 3 februari heropenden de Chinese aandelenmarkten en gingen vervolgns flink onderuit. De Shanghai Composite verloor 7,7 procent, wat de slechtste dag in vier jaar tijd was. De techbeurs in Shenzhen deed het nog een halve procent slechter.
De Chinese nationale bank (PBOC) had al op de daling geanticipeerd en stelde meer geld beschikbaar voor de financiële markten. Het wilde daarmee voorkomen dat er financiële problemen ontstaan als beleggers massaal aandelen verkopen. De stimulans van negentien miljoen euro had echter nauwelijks effect.
De monetaire autoriteiten verzochten daarnaast de banken om geen leningen terug te eisen bij bedrijven die door de epidemie zijn geraakt.
Impact op wereldeconomie
Wat de gevolgen van het coronavirus zijn voor de lange termijn op de wereldeconomie, is vooralsnog gissen. Wel hebben verschillende bedrijven en instanties al zich al uitgelaten over de economische gevolgen. Voorzitter van de Federal Reserve Jerome Powell gaf te kennen dat het virus kan leiden tot een economische ontwrichting in China, die kan doorsijpelen naar de rest van de wereldeconomie.
“Uiteraard kijken we eerst naar de humanitaire gevolgen, die zijn afschuwelijk om te zien”, gaf Powell te kennen in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden in Washington. Hij kan echter over de economische impact nog niet zoveel zeggen, behalve dat die in China, de buurlanden en de economische handelspartners te voelen zal zijn. Powell zei dat er ‘wat’ gevolgen in de Verenigde Staten zullen zijn, maar niet of die ‘materieel’ of ‘blijvend’ zouden zijn. “Daar is het nog te vroeg voor”, zei hij.
Wat is de impact op de Nederlandse economie?
Dan het bedrijfsleven: wie zoals Philips productiefaciliteiten heeft zitten in de getroffen stad Wuhan wordt rechtstreeks geraakt en moet zijn productie (tijdelijk) staken. Hoe lang dat gaat duren, is koffiedikkijken en ligt aan de inspanningen van de Chinese overheid. Die doen er alles aan, in tegenstelling tot eerdere uitbraken, om nu wel verspreiding tegen te gaan. Deskundigen schatten nu al dat er, vanwege de sluiting van fabrieken, een groot effect is op de economische cijfers van het eerste kwartaal in China. Het stilleggen van productie kost simpelweg omzet.
Wordt de Nederlandse economie geraakt? Dat kan. Nederland is als open economie gevoelig voor golfbewegingen in de internationale handel en een aantal bedrijven doen zaken met partijen in Wuhan. Maar vooralsnog, omdat het virus in Europa nog niet is uitgebroken, lijkt de impact beperkt. Maar dat kan omslaan als het virus hier ook om zich heen grijpt. Dan zijn ook onze economische cijfers niet immuun.
De Nederlandse bedrijven KLM en Heineken laten weten dat het coronavirus een effect gaat hebben op de resultaten. Maar welk effect weet de bierbrouwer nog niet. Volgens topman Jean-François van Boxmeer is het aan CR Beer, de grootste Chinese brouwer en waar Heineken een belang in heeft, om uitspraken te doen over de impact. Dat het virus effect zal hebben, lijdt volgens hem geen twijfel.
KLM maakte eind januari bekend tot eind februari niet meer naar Chengdu, Hangzhou en Xiamen te vliegen, en minder op Shanghai en Beijing. De vliegtuigmaatschappij gaf later te kennen tot medio maart helemaal niet meer naar China te vliegen. De gevolgen zullen gevoeld worden, zei topman Pieter Elbers bij de presentatie van de vervoerscijfers van januari. “De KLM-vervoerscijfers over de maand januari laten nog een goed begin van het nieuwe jaar zien, maar we moeten er rekening mee houden dat de impact van het coronavirus de komende maanden duidelijk zichtbaar zal zijn.”
“Voor 2020 zullen we als KLM de tegenslag van het coronavirus het hoofd moeten bieden, flexibel zijn in ons netwerk en onze vloot, doorgaan met onze succesvolle strategie en het blijven verbeteren van ons product aan boord voor onze klanten”, aldus de KLM-topman.
