Onderzoek: impact coronavirus op de financiële functie

Als onderdeel van een onderzoek naar de toepassing van technologie op de financiële functie door de Koninklijke NBA en de Universiteit van Amsterdam, heeft Professor Frank Verbeeten van de UvA Accountants in Business gevraagd wat de effecten zijn van het coronavirus op hun organisatie. In dit artikel zetten we de belangrijkste bevinden op een rij. De antwoorden zijn gebaseerd op de respons van 115 Accountants in Business; het survey stond uit van eind april tot eind mei 2020.

1. Vooruitzichten

Een eerste vraag betreft de vooruitzichten voor de organisaties waar de financieel professionals werkzaam zijn. Aan respondenten is gevraagd hoe zij de vooruitzichten voor hun entiteit zouden willen omschrijven (respons schaal 1=zeer grote krimp, meer dan vijftig procent van reductie van omzet tov 2019; 7= zeer grote groei, meer dan vijftig procent van groei in omzet tov 2019). Onderstaande figuur geeft de resultaten weer.

Uit de resultaten blijkt dat ongeveer dertig procent van de ondernemingen voor dit jaar nog groei verwacht ten opzichte van de omzet in 2019. Ruim een derde verwacht een beperkte verandering (+/- vijf procent ten opzichte van de omzet van vorig jaar). Nog eens een derde verwacht voor 2020 een aanzienlijke daling in de omzet ten opzichte van het vorig jaar; ruim tien procent van de ondernemingen verwacht dat die krimp in de omzet groter zal zijn dan 25 procent. De verwachtingen van respondenten in de dienstverlenende sector zijn minder positief dan voor de andere sectoren; zij verwachten een grotere krimp in de omzet.

2. Continuïteit
Vervolgens is gevraagd welke impact de coronacrisis naar verwachting zal hebben op de continuïteit van de entiteit van de respondent zal zijn. Figuur 2 geeft de resultaten weer.

Ruim twee derde van de respondenten geeft aan dat de coronacrisis geen of nauwelijks een bedreiging voor de continuïteit vormt. Daarentegen ziet iets minder dan tien procent van de respondenten de Corona-crisis als een (zeer) grote bedreiging voor de continuïteit. Dit is een vergelijkbaar percentage als in Duitsland , waar ook minder dan tien procent van de controllers en CFO’s aangeeft dat hun onderneming de crisis waarschijnlijk niet gaat overleven. Weinig verrassend is dat de teruggang in omzet (zie figuur 1) sterk is gekoppeld aan de continuïteitbedreiging. Dit is tevens consistent met het onderzoek uit Duitsland: ook daar was de teruggang in de omzet het belangrijkste probleem (een instabiele supply chain of productiebeperkingen worden daar als minder problematisch gezien). De bedreiging van de coronacrisis op de continuïteit verschilt naar gelang de omvang van de entiteit: respondenten van grote entiteiten schatten de bedreigingen van de coronacrisis voor de continuïteit van de entiteit kleiner in.

---

Lees ook: De toekomst van de finance functie ligt in RPA, blockchain en kunstmatige intelligentie

---

3. Effectief omgaan met de coronacrisis
Aan respondenten is aangegeven of zij vinden dat binnen hun entiteit effectief wordt omgegaan met de coronacrisis (zie ook figuur 3).

Ruim tachtig van de respondenten geeft aan dat hun entiteit (zeer) effectief met de effecten van de coronacrisis omgaat. Een klein deel (vier procent) van de respondenten geeft aan dat de reactie van hun entiteit op de coronacrisis niet effectief is. Bedrijven die veel gebruik maken van technologie in de financiële functie (zoals cloud toepassingen, Robotic Process Automation, Machine learning, etc) geven aan dat hun entiteit effectiever met de coronacrisis omgaat. Ook organisaties die meer gebruik maken van data vinden dat zij effectiever met de crisis omgaan.

4. Omschakeling Financiële functie naar digitaal (online)
Aan respondenten is tenslotte gevraagd in hoeverre de financiële functie in staat was om over te schakelen naar digitaal (online) tijdens de coronacrisis en hoe snel dat ging. Figuur 4 en 5 geven de resultaten weer.

Uit figuur 4 blijkt dat bijna negentig procent van de respondenten vrijwel volledig of in grote mate kon omschakelen naar digitaal (online) tijdens de coronacrisis; hetzelfde percentage wist die omschakeling vrijwel direct te maken (zie figuur 5). Ongeveer vijf procent van de respondenten heeft problemen ervaren in de omschakeling naar digitaal/online, of was geheel niet in staat om die transitie te maken. Grotere bedrijven waren iets sneller in staat om de omschakeling naar digitaal (online) te realiseren. Daarnaast blijkt dat, als het top management veel aandacht heeft voor technologie, als de financiële functie veel gebruik maakt van technologie en als er meer aandacht is voor een business partner rol van de financiële functie, de omslag naar digitaal/online makkelijker en sneller gerealiseerd is. Met andere woorden, technologie faciliteert de omslag naar digitaal/online.

5 Conclusies
Met een enquête is door de NBA en de Universiteit van Amsterdam geïnventariseerd wat de impact van de coronacrisis is geweest op de financiële functie in bedrijven. Uit de analyse blijkt dat ongeveer tien procent van de respondenten de coronacrisis ziet als (grote) bedreiging voor de continuïteit. Deze dreiging lijkt vooral samen te hangen met de teruggang in de omzet. Ongeveer een derde van de participanten ziet de omzet aanzienlijk dalen ten opzichte van 2019; circa tien procent van de respondenten verwacht dat die krimp groter is dan 25 procent van de omzet over 2019. Ruim tachtig procent van de respondenten vindt dat hun organisatie (zeer) effectief omgaat met de coronacrisis.

Daarnaast is gevraagd hoe snel de financiële functie in staat was om de transitie naar digitaal/online te maken. Bijna negentig procent van de respondenten was volledig of in grote mate in staat om de omschakeling naar digitaal/online te maken; ongeveer vijf procent van de respondenten heeft grote problemen met de omschakeling ervaren, of wist die transformatie in het geheel niet te maken. Grotere bedrijven waren beter in staat om de omslag naar digitaal/online te maken. Daarnaast blijkt dat als het top management van de organisatie veel aandacht heeft voor technologie, als de financiële functie al veel gebruik maakt van technologie en als er meer aandacht is voor een business partner rol van de financiële functie de omslag naar digitaal/online eenvoudiger te maken is. Een meer ‘technologische’ financiële functie faciliteert wel de omslag naar digitaal en kan wellicht sneller betere inzichten bieden, maar vergroot niet noodzakelijkerwijs de verwachte overlevingskansen van de organisatie. Dit laatste lijkt meer afhankelijk te zijn van de bedrijfstak waarin de organisatie opereert en het gehanteerde (online) bedrijfsmodel.