Nederlanders zijn een behoudend volkje. Wij houden niet zo van risico’s nemen. Uit Europees onderzoek blijkt dat Nederlanders zich meer dan gemiddeld verzekeren. Blijkbaar voelt het goed om risico’s zoveel mogelijk af te dekken. Dat doen we niet alleen privé, maar ook zakelijk. Het liefst willen we alle risico’s uitbannen. De vraag is of dat het meest verstandige is.
Van oud…
Kort gezegd komt ‘oud’ risicomanagement neer op het identificeren van risico’s, ze op waarde schatten en bepalen hoe daartegenop te treden. Heel goed, vooral doen. Alleen ligt bij veel organisaties de focus vooral op het voorkomen van fouten door het nemen van beheersmaatregelen. Daar stuurt het management ook op. Te snel wordt de vertaling naar het procesdenken gemaakt, zonder goed na te denken over risicoperceptie en risicohouding wordt op de inhoud gezocht om fouten te voorkomen. Kpi’s, procedures, richtlijnen en protocollen spelen een steeds grotere rol en dan verwordt risicomanagement tot het ‘afvinken van lijstjes’. Men is bang om fouten te maken. Dat zorgt ervoor dat er een rem op de organisatie komt en er niet doorontwikkeld wordt vanuit een strategie.
…naar nieuw
Ondernemen is vooruitzien. Onzekerheden en risico’s horen erbij, dat moet je als organisatie accepteren. Wie autorijdt, heeft ook niet de garantie dat hij nooit schade zal rijden. Dus weg met alle risico’s dichttimmeren, dat leidt alleen maar tot schijnzekerheid. Op naar ‘nieuw’ risicomanagement. Dat vraagt om een gedragsverandering van het management, namelijk meer vanuit onzekerheid sturing geven.
- Focus op de missie van de organisatie. Het gaat niet sec om risicomanagement, maar om de verbinding met de organisatiedoelstellingen, cultuur en structuur in een dynamische veranderlijke omgeving.
- Probeer niet alles te voorspellen en te voorkomen, weeg af wat acceptabel is.
- Fouten maken mag, er moet juist worden geleerd van fouten.
- Verklein de gevolgen van de risico’s die zich voordoen. Doe aan impactreductie.
- Realiseer je dat risico’s ook kansen met zich meebrengen.
Niet óf, maar én
Natuurlijk kan nieuw niet zonder oud. Ook in nieuw risicomanagement is het risicoproces een rots in de branding. Met een goed risicobeleid kunnen ondernemingen nu eenmaal beter anticiperen op mogelijke risico’s. Alleen gaat het nu veel meer over de balans tussen inhoud en risicohouding. De controller kan hier als verbinder, bewustmaker en mindsetveranderaar een mooie rol spelen. Dirigent Jaap van Zweden zei eens: ‘Het grootste risico dat je kunt nemen is geen risico nemen.’ En zo is het!
Auteur: Frank van den Heuvel, Finance professional bij Hofmeier
