Deze zomer viel het doek voor het Belgische moederbedrijf van bekende modemerken als Miss Etam, Claudia Sträter, Steps, Promiss en meer. Waar in eerste instantie de coronacrisis werd aangewezen als belangrijkste oorzaak voor het faillissement van modegroep FNG, blijkt nu dat er op de achtergrond veel meer gaande was.
Jarenlang succesverhaal
Zo’n zeventien jaar geleden startten drie Belgische studievrienden het modemerk Fred & Ginger. De voorloper van FNG, wat uiteindelijk zou uitgroeien tot een van de grootste modeconcerns in de Benelux. De Belgen kochten (eerst nog onder de naam R&S Retail) aan de lopende band noodlijdende modebedrijven op, ook in Nederland, om die vervolgens weer nieuw leven in te blazen. In 2012 kreeg het bedrijf voet aan de Nederlandse grond met de overname van Claudia Sträter, gevolgd door Expresso in 2013. Twee jaar later werden Superstar en Steps toegevoegd en in 2016 – uit een faillissement – Miss Etam. Het motto ‘discover hidden diamonds and dare to make them shine’, was de oprichters van FNG dan ook op het lijf geschreven. Jarenlang leek het een heus succesverhaal. Op het hoogtepunt was het bedrijf goed voor een omzet van ruim een half miljard euro, vijfhonderd eigen winkels en drieduizend werknemers. In Nederland had FNG 172 winkels waar in totaal ruim 1400 medewerkers werkten.
Stevige schulden leiden tot miljoenenverlies
Om al die overnames te kunnen bekostigen, leende de modegigant zo’n 240 miljoen euro bij het bankenkwartet ING, ABN Amro, BNP Paribas en Belfius. Via obligatieleningen werden er op de financiële markt nog eens tientallen miljoenen extra geleend. Niet verwonderlijk dus dat de schulden van FNG behoorlijk opliepen. Het totaal aan rentedragende schulden stond eind 2019 op 550,5 miljoen euro, tegenover 285,4 miljoen euro aan het einde van 2018. Daarvan is overigens 170,8 miljoen euro toe te wijzen aan de aankoop van het Zweedse Ellos. Vorig jaar leed FNG dan ook een fiks verlies, zo bleek op basis van de voorlopige jaarcijfers die het bedrijf naar buiten bracht. Onder de streep stond in 2019 een negatief resultaat van 292,1 miljoen euro, tegenover een nettowinst van 11,5 miljoen euro in 2018.
Onder de streep stond in 2019 een negatief resultaat van 292,1 miljoen euro, tegenover een nettowinst van 11,5 miljoen euro in 2018
Boekhouding overnames incompleet en onduidelijk
Een journalist van Het Parool schrijft over de overnames van FNG: “Het trio oprichters leek er alles aan gelegen overnames zo ingewikkeld mogelijk te maken. Onduidelijke contracten, schimmige afspraken en mysterieus geschuif met geld en voorraden leken de norm.” En dat was terug te zien in de boekhouding over die overnames, want in het voorlopige jaarverslag erkent FNG dat veel van de overnames van de afgelopen jaren ‘ondoorzichtig’ waren. Van een deel van de transacties ontbrak de achterliggende documentatie. In andere gevallen was de informatie niet volledig of onduidelijk. Zelfs zodanig, dat het niet lukte een sluitend jaarverslag over 2019 te produceren. Het was ook een van de redenen dat de Belgische beurswaakhond FSMA de handel in FNG-aandelen in mei 2020 platlegde. Ze wilden namelijk ‘meer informatie over een aantal transacties’. Ook moest FNG de financiële gevolgen van het coronavirus verduidelijken.
Het begin van het einde, want rond diezelfde tijd, ook in mei, pakte topman Dieter Penninckx zijn biezen. In juni vroeg FNG obligatiehouders om uitstel van afbetaling. Een maand later verlieten ook mede-oprichters Anja Maes en Manu Bracke het zinkende schip, vlak voordat het Belgische FNG eind juli failliet verklaard wordt. Een kleine week later, begin augustus, wordt ook de Nederlandse tak van FNG door de Amsterdamse rechtbank failliet verklaard.
Verdenkingen van fraude
Natuurlijk heeft de coronacrisis niet bepaald geholpen, maar het is niet terecht om de lockdownmaatregelen en dalende consumentenbestedingen aan te wijzen als oorzaak van FNG’s ellende. Er speelden al jarenlang financiële problemen en inmiddels zijn er steeds meer aanwijzingen dat er achter de schermen nog veel meer gaande was. Na een eerste onderzoek door justitie en meerdere huiszoekingen, werden de drie oprichters van het concern (Dieter Penninckx, zijn vrouw Anja Maes en Manu Bracke) op 24 augustus namelijk gearresteerd en in verdenking gesteld vanwege valsheid in geschrifte, beursmanipulatie, misbruik van vennootschapsgoederen, valsheid in jaarrekeningen en het belemmeren van het onderzoek van de FSMA, die al een jaar antwoorden probeerde te krijgen op onduidelijkheden. Zo zouden er volgens Vlaamse media aanwijzingen zijn dat FNG eigen aandelen had gestald in een Nederlandse stichting. Daarbij werd volgens die berichten niet gemeld dat FNG daarbij financieel risico zou kunnen lopen.
In de gevangenis
Nadat het trio de 24e werd verhoord door onderzoeksrechter Theo Byl, worden ze diezelfde dag nog vrijgelaten onder zeer strikte voorwaarden. Dat is echter niet van lange duur, want op vrijdag 11 september wordt het echtpaar Penninckx-Maes opnieuw gearresteerd omdat ze die voorwaarden hebben geschonden. Terwijl zijn vrouw er vanaf komt met een enkelband en onder elektronisch toezicht wordt geplaatst, moet Penninckx naar de gevangenis. Ondertussen zoekt justitie gestaag verder naar misstanden bij het failliete FNG. En wie zoekt, zal vinden, want op 15 september komt het nieuws naar buiten dat het gerechtelijk onderzoek wordt uitgebreid. Er zijn namelijk ook aanwijzingen dat er sprake was van witwaspraktijken. Vooral de geldstromen van FNG via inkoopplatform Fashion Buying Platform roepen vragen op. Via het netwerk en aandelentransacties, met ook structuren in Zwitserland en Hongkong, verdwenen tientallen miljoenen euro’s.
De toekomst van de drie oprichters is momenteel nog even onzeker als die van de vijfhonderd winkels en alle medewerkers. Maar één ding is zeker: enkelbanden en handboeien zijn ook dit seizoen hartstikke uit de mode.
