Hema, Pearle, Coolblue, KidsFoundation (het grootste kinderopvangbedrijf van Nederland), LeasePlan en Action hebben er allemaal mee te maken: ze zijn geheel of gedeeltelijk in handen van een private-equityfonds. Waar het aantal beursgenoteerde bedrijven afneemt, neemt het aantal grote Nederlandse bedrijven in handen van private equity toe. Maar wat is private equity nu precies?
Private equity is weer hot en veel in het nieuws. De groei van investeringen is de afgelopen decennia twee keer zo groot als de aandelenverkoop op de beurs. Door de lage rentestand is het de verwachting dat private-equity-investeringen verder zullen groeien. Maar wat is het nu precies? Private equity is geld van een groep investeerders gebundeld in een fonds (ook wel een participatiemaatschappij) waarmee overnames en groei gefinancierd worden. De investeerders zijn vaak verzekeraars, pensioenfondsen, vermogende particulieren en de beheerders van het fonds. Het doel is om een fors rendement te verkrijgen op de investering: een streefrendement van 20-30 procent is niet vreemd.
–> Lees ook: CFO moet op financieringsmarkt verder kijken dan zijn neus lang is
Onderscheid in volwassen ondernemingen en opkomende bedrijven
Er is onderscheid tussen investeringen in volwassen ondernemingen die worden gekocht via de koop van aandelen (buy-out) en meer risicodragende investeringen in opkomende bedrijven (venture capital). Naast het leveren van financiële middelen denken fondsbeheerders mee over de strategie van een onderneming. Er worden bijvoorbeeld operationele verbeteringen doorgevoerd, de belangen van het management worden (vaak door financiële prikkels) in lijn gebracht met belangen van de aandeelhouder(s) en belastingvoordelen worden benut. Hiermee onderscheidt private equity zich van aandeelhouders op de beurs en financiering bij een bank, waar vaak veel afstand is tussen de eigenaar en financier en het management.
Eén van de doelen van private equity is om de onderneming te laten groeien, bijvoorbeeld door het netwerk en kennis te leveren of een concurrent over te nemen. Private-equitypartijen zijn vaak in staat doortastend te kijken naar de markt waarin de onderneming opereert, en vervolgens waarde te creëren door te investeren in gelijksoortige bedrijven zodat synergie voordelen kunnen worden gerealiseerd en krachten kunnen worden gebundeld. Vaak wordt het belang van een private-equityfonds na 5 tot 7 jaar weer verkocht. De opbrengst wordt uitgekeerd aan de investeerders.
–> Lees ook: Streep door renteaftrek in private-equitystructuur
Kritiek op private equity
In potentie kan private equity een meerwaarde bieden. Uit bepaalde hoeken, en ook de afgelopen jaren in diverse nieuwsberichten, klinkt er echter ook kritiek op de private equity: de investeerders zouden zich slechts bekommeren om het rendement en niet om de onderneming en haar stakeholders. De winst die de fondsen maken, zou ten koste gaan van andere stakeholders. Werknemers verliezen hun baan of worden onder druk gezet om meer te leveren en een lager salaris te accepteren. Leveranciers worden tot concessies gedwongen zoals het accepteren van leverancierskrediet en ook crediteuren zouden onder druk worden gezet om hun vorderingen kwijt te schelden. Daarnaast wordt vastgoed of andere waardevolle activa verkocht, en vervolgens duur terug gehuurd. De prikkel tot het snel bereiken van een maximale winst brengt volgens de critici een waardeverschuiving van de stakeholders van de onderneming naar de investeerders met zich mee. De ene private-equitypartij is echter de andere niet. Veel verschillende partijen met verschillende gedachten en strategieën zijn actief binnen de private-equitysector.
–> Lees ook: KPMG: Recordaantal fusies en overnames in tweede helft 2020
Private equity gereguleerd
De toename van private-equity-investeringen heeft de afgelopen jaren geleid tot een aantal nieuwe ontwikkelingen. Zo is bijvoorbeeld private equity in de Europese Unie een gereguleerde financiële sector geworden. Na de kredietcrisis is de EU-richtlijn beheerders alternatieve beleggingsinstellingen ingevoerd. Participatiemaatschappijen hebben nu een vergunning nodig om hun activiteiten voort te zetten en er worden strenge eisen gesteld aan de transparantie van de bedrijfsvoering voor investeerders.
Een andere – meer praktische – ontwikkeling is de toename van investeringen van private equity in de zorg en financiële instellingen, ondanks specifieke toezichthouders en regelgeving binnen deze sectoren. Bekende voorbeelden zijn de overname van de verzekeraar Vivat nv en de fysiotherapieketen TopzorgGroep. In de zorg wordt zelfs de helft van de overnames gedaan door private equity, met name in de ondernemingen actief in de levering van medische hulpmiddelen en dienstverlening. In de praktijk blijkt dat private equity binnen deze sectoren veel kan toevoegen op het gebied van vernieuwing, digitalisering en klantvriendelijkheid.
–> Lees ook: Met deze 4 factoren creëren private equity-partijen waarde
Interesse in SPAC’s
De meest recente ontwikkeling is de interesse in SPAC’s: special acquisition companies. SPAC’s zijn bedrijven die via een beursgang kapitaal ophalen om hiermee bestaande bedrijven over te nemen. Investeerders weten bij de beursgang van de SPAC niet in welk bedrijf zij zullen gaan beleggen. Na de beursgang gaan de oprichters op zoek naar een bedrijf om in te investeren. Lukt dat niet binnen twee jaar, dan krijgen de investeerders hun geld terug.
Een laatste ontwikkeling is de toenemende reguleringsdruk en wijzigingen in regelgeving voor de private-equitysector. Ook in Den Haag blijft de opkomst van de private-equitysector niet onopgemerkt, en wordt aan tal van zaken gedacht voor verdere regulering bij overnames. Denk aan bescherming van ‘vitale ondernemingen’, maar ook de belastingdienst toetst of de huidige regelgeving aan de huidige verwachtingen voldoet of dat er wijzigingen gewenst zijn.
Conclusie: private equity niet weg te denken
De private-equitysector is niet meer weg te denken uit het financiële landschap. Ook onder particuliere beleggers zien wij de interesse groeien. Een eenduidig beeld over private equity is eenvoudig te geven: door korte lijnen met het management en de aanwezige financiële prikkel om rendement te genereren zal private equity zich actief bemoeien met de strategie, en minder snel terug deinzen om wijzigingen door te voeren om de onderneming te laten groeien. Aan de andere kant zijn er de bekende zorgen dat een onderneming juist wordt ‘uitgekleed’ en enkel met schulden en problemen achterblijft. Wat wel duidelijk is, is dat private equity ook de komende jaren een belangrijke rol in het investeringsklimaat zal spelen. Met de lage rentestand en de toegenomen interesse om te participeren is er veel geld beschikbaar om te investeren en te innoveren in zowel het mkb, alsook multinationals, de zorg en de financiële sector.
Auteurs: Caspar van der Winden en Arnout Rodewijk, beiden advocaat bij HVG Law LPP
