Pak tekort vrouwen in de top systemisch aan: Stop fixing the women, fix the system

De organisatie van de toekomst vraagt om inclusief leiderschap. Hiervoor moeten zowel vrouwen als mannen, hun feminiene competenties ontwikkelen: zoals empathie en het vermogen om samen te werken en te verbinden. We hebben meer genderdiversiteit in de top nodig. Om dit te versnellen heeft De Tweede Kamer 11 februari ingestemd met het vrouweningroeiquotum en verplichte streefcijfers voor de 5.000 grootste NV’s en BV’s in Nederland. Het is aan hen om nu actief met het onderwerp aan de slag te gaan. 

Om organisaties, mannen en vrouwen hiertoe te inspireren schreef Leonie van Mierlo (55) naast haar baan als innovatiestrateeg bij Fronteer het boek Gelijkspel wint. “Ik ben al langer bezig met organisatieontwikkeling. Het valt mij op hoeveel teams nog grotendeels uit mannen bestaan, zeker aan de top. Uit de praktijk weet ik dat de beste beslissingen en innovatie alleen kunnen ontstaan als je diverse perspectieven bij elkaar brengt, dus ging ik op zoek waarom zo weinig vrouwen de top bereiken en wat we daaraan kunnen doen.”

Tekort systematisch aanpakken

Van Mierlo: “We moeten het tekort aan vrouwen in de top systemisch aanpakken: Stop fixing the women, fix the system. De overheid heeft daar nu een belangrijke stimulerende stap in gemaakt, aan organisaties om het vrouweningroeiquotum en de verlichte streefcijfers nu zelf invulling te geven. De businesscase hoe genderdiversiteit bijdraagt aan betere resultaten is er en er zijn goede boardroom ready-vrouwen genoeg! Het is mijn missie om met het boek, inspiratiespeeches en organisatieadvies bij te dragen aan een diverse en inclusieve werkvloer. Want met gelijkspel wint iedereen.”

–> Lees ook: Quotum moet doorbraak vormen voor vrouwen aan de top

Belang (gender)diversiteit juist ook in de financiële wereld

Voor het boek interviewde Van Mierlo meer dan 60 topmanagers en experts. Dat het gebrek aan genderdiversiteit met name in de financiële wereld een uitdaging vormt vertelde onder andere Jeroen Smit (onder andere auteur van De Prooi en Het Grote Gevecht). Smit houdt zich al jaren bezig met leiderschap in het bedrijfsleven. Hij is van mening dat veel masculiene waarheden tekortschieten in de 21ste eeuw en dat bedrijven die alleen op de wereld zijn om geld te verdienen geen toekomst meer hebben: “Mijn boeken over Ahold en ABN Amro gingen over eenzelfde type leiders, witte mannen, vaak economen of juristen die vooral geloofden dat het runnen van een bedrijf een rekensom is. Wie de slimste analyse maakt wint.”

Klassieke drama’s van mannen die in hun eigen waarheid geloven

Het zijn volgens Smit klassieke drama’s over mannen die in hun eigen waarheid gaan geloven. “Zodra dat gebeurt, stopt het luisteren naar anderen en gaat het mis. Zet zes of meer dezelfde mannen bij elkaar, noem ze ‘directie’ en ze rennen allemaal achter elkaar aan dezelfde kant op. Het totale gebrek aan diversiteit in de leiding van veel organisaties zorgt voor tunnelvisie en groupthinking. Hoe dat kan uitpakken, heeft de bankencrisis laten zien. Met meer diversiteit was die crisis waarschijnlijk nooit zo diep gegaan.”

Niemand overzag wat er gebeurde

Van Mierlo sprak ook Jacoby Mensinga, trainer en leerbegeleider bij de Nederlandsche Bank (DNB), toezichthouder op de Nederlandse financiële sector. Daarnaast is ze aangesloten bij Women In Financial Services (WIFS), een netwerk van vrouwen dat als missie heeft om een betere balans te creëren tussen masculiene en feminiene waarden in de financiële sector. Mensinga: “Het ontstaan van de financiële crisis was complex en niemand overzag en begreep nog wat er gebeurde. Als er iemand was opgestaan in het vertrouwen niet de enige te zijn en had gezegd ‘he, ik snap het niet’, dan was het misschien heel anders gelopen. Maar omdat de bankenwereld bestond uit een collectief van dezelfde, hoofdzakelijke mannelijke spelers, is dat niet gebeurd.”

–> Lees ook: Gelijkheid mannen en vrouwen in top bedrijfsleven nog ver weg

Het vertrouwen in de financiële sector moet weer worden hersteld, zegt Mensinga. ” Wij zijn er als WIFS van overtuigd dat de inbreng van feminiene waarden hierbij een grote rol kan spelen. Het is daarom goed als vrouwen meer van zich laten horen en er meer erkenning komt voor feminiene waarden.”

Organisaties zelf aan de slag

Volgens Van Mierlo is de reden dat goede (top)vrouwen in het Nederlandse bedrijfsleven nog steeds niet vanzelf komen bovendrijven het resultaat van een combinatie van factoren. “Dat begint bij het ‘beeld’ dat mensen in hun hoofd hebben wat ‘een goede leider’ is en ‘wat een goede vrouw’ is. Die matchen niet altijd. Daarnaast zoeken we in sollicitaties vaak naar iemand die op ons lijkt. Als de sollicitatiecommissie uit mannen bestaat zal dat dus vaak een man zijn. Daarnaast is de cultuur in veel organisaties, zeker aan de top, heel masculien. Dat is voor vrouwen vaak niet aantrekkelijk. Aan organisaties de taak om te investeren in het beter en zoeken en behouden van vrouwen, want er zijn genoeg boardroom ready-vrouwen beschikbaar. Vervolgens heb je een inclusieve cultuur nodig zodat vrouwen meer vanuit ‘feminiene waarden’ kunnen leiden. Om dat mogelijk te maken zijn er ook moedige mannen nodig die zeggen: een homogeen team dat bestaat uit witte mannen rond de 50 is niet meer van deze tijd.”