Dit is mijn eerste column van 2021 – een jaar dat in allerlei opzichten geruisloos begonnen is. Een groot deel van de bevolking werkt al bijna een jaar thuis en corona domineert nog altijd de actualiteit. Dat een jaar zonder enthousiasmerende paukenslagen begint, betekent echter niet dat er niets is om naar uit te kijken; integendeel. Zeker op het gebied van duurzaamheidsfinanciering zit er veel moois in de pijplijn. In deze bijdrage praat ik u kort bij over de nieuwe subsidiekansen.
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: 2021 sluit wat betreft subsidiekansen naadloos aan op het voorgaande jaar. De in 2020 gelanceerde Europese Green Deal en het Nederlandse Klimaatakkoord staan nog steeds hoog op de beleidsagenda’s – en bepalen dus ook indirect de subsidieparameters op Europees, Nederlands en regionaal niveau. Dat er continuïteit is, is in principe gewoon goed nieuws: regelingen zoals de Demonstratie Energie- en Klimaatinnovaties (DEI+), de Energie-Investeringsaftrek (EIA) en de Versnelde Klimaatinvesteringen in de Industrie (VEKI) gaan ‘gewoon’ weer open, waarbij de Nederlandse overheid grote bedragen beschikbaar stelt om de energietransitie te versnellen.
Europese regelingen
Hetzelfde is het geval voor Europese regelingen: zo gaat het lang verwachte Horizon Europe-programma eindelijk van start. Met een budget van circa 95 miljard euro tot 2027, is dit ’s werelds grootste onderzoeks- en innovatieprogramma – en ook hier zal duurzaamheid centraal staan, middels een specifieke klimaatprogrammalijn en het ‘mainstreamen’ van klimaatdoelstellingen over de andere lijnen. Overigens is Horizon Europe natuurlijk een nieuw programma, maar het lijkt in grote mate – wat betreft structuur, programmalijnen en regel- en subsidiekader – op zijn voorganger Horizon 2020.
Ten slotte zullen ook het Innovation Fund, Interreg en de Europese Regionale Ontwikkelingsfondsen (EFRO) weer doorgang vinden. In deze programma’s staat de energietransitie ofwel geheel (Innovation Fund), ofwel gedeeltelijk (Interreg, EFRO) centraal. De eerstgenoemde koppelt opschalingssubsidies aan het totale volume verminderde of vermeden CO2, Interreg bevordert R&D- en innovatiesamenwerking tussen grensregio’s en EFRO doet dit binnen Nederlandse regio’s.
Subsidiepalet uitgebreid
‘Veel business as usual dus en wellicht een beetje saai’, hoor ik u denken. Niets is minder waar! Ten opzichte van eerdere jaren is het subsidiepalet voor duurzaamheid sterk uitgebreid en ik verwacht komende maanden nog veel meer nieuws op dit gebied. Zo zullen de Europese coronaherstelfondsen ook in Nederland snel doorgang gaan vinden. Het zogenaamde REACT-EU-fonds is inmiddels al beschikbaar gemaakt, waarbij elk van de vier Nederlandse EFRO-regio’s maar liefst 80-100 miljoen euro extra kan inzetten tot het voorjaar.
Ook het zogenaamde Just Transition Fund (JTF) zal in werking worden gesteld. Dit richt zich op het versnellen van de energietransitie in economisch kwetsbaardere regio’s in Europa; in Nederland zal Noord-Nederland tot 2027 het leeuwendeel van de ongeveer 600 miljoen euro ontvangen.
Ten slotte verwacht ik ook nieuws van het Nederlandse Nationaal Groeifonds – waarbij de eerste openbare oproep dit voorjaar gelanceerd zal worden. Ook dit fonds moet in de gaten gehouden te worden: het gaat om behoorlijke investeringsvolumes (20 miljard euro over vijf jaar, gericht op projecten met een omvang van ten minste 30 miljoen euro), waarbij ook klimaatimpact een belangrijk evaluatiecriterium is.
Stilstaan bij ambities
Ik kan het bij u horen duizelen. Al die regelingen maken het er niet makkelijker op. Elk van de regelingen heeft zijn eigen tijdslijnen, nuances, voorwaarden en regels. Toch is het belangrijk om nu even stil te staan bij uw ambities en deze te bezien in het licht van financiering: wat wilt u bereiken? Wat heeft u daarvoor nodig? En met wie wil of moet u samenwerken? Moet er nog onderzocht of gedemonstreerd worden? Of gaat het ‘slechts’ om de aankoop van duurzame materialen en componenten?
Antwoord op deze vragen, in overleg met een subsidieadviseur die het landschap goed kent, kunnen u op een succesvol en subsidiabel 2021 doen voorsorteren. Veel succes!
Auteur: G.K. (Gerben) Wedekind MSc MA
Dit artikel is verschenen in F& Actueel 2021, afl. 2.
