Bas Blekkingh: “Angst is geen slechte raadgever”

Een financeprofessional is goed in de inhoud, maar kent nog wel eens problemen om deze inhoud goed over te brengen. Al dan niet door eigen toedoen. Dat ervaart Bas Blekkingh als oprichter van het bedrijf Authentiek Leiderschap met enige regelmaat. Blekkingh is een van de sprekers tijdens de Leergang Financieel Leiderschap, waarvan de aftrap is op 15 december.

Door Martijn Slot

Blekkingh ontwikkelde zijn eigen visie, wat hij Authenthiek leiderschap noemt. “Het is leiderschap waarbij je je missie en je kernwaarden leidend laat zijn in je gedrag. Vanuit mijn optiek is de diepste drijfveer van leiders altijd gericht op het laten groeien van hun omgeving. Om als leider je boodschap over te brengen, heb je te maken met je ego. Iedereen heeft een ego en daarmee wordt je positie ten opzichte van anderen bepaald.”

Ego schiet door

Volgens Blekkingh willen we ons als mensen allemaal zo positioneren, dat anderen iets specifieks van je vinden. “Als je heel aardig gevonden wilt worden, gebruik je het ego ‘het aardige type’. Dat zet je dan in om je boodschap over te brengen. Alleen op het moment dat het spannend wordt, bijvoorbeeld in een boardroom, dan wordt het onveiliger. Een mens, ook financial, gaat datzelfde ego ter bescherming van zichzelf inzetten. Er wordt opeens naar hem gekeken en hij gaat denken wat zijn verhaal betekent voor zijn positie. Hij vertoont suf gedrag en het ego schiet door. Hij of zij gaat zich bijvoorbeeld te aardig gedragen. Dat gaat ten koste van de inhoud van het verhaal.”

Het is naïef om te denken dat de inhoud de basis is waarop een besluit wordt genomen, stelt Blekkingh. “Financeprofessionals moeten daar ook bewust van zijn. Dat hun verhaal niet alleen klopt qua inhoud, maar dat ze zich ook bewust zijn van hoe ze zich gedragen als ze hun verhaal presenteren.”

Gedrag werkt tegen

De spreker van de Leergang Financieel Leiderschap benadrukt dat het goed is een ego te hebben. “Je hebt jezelf geleerd: hoe positioneer ik mij. Daar zit iets heel goeds in. Alleen als het spannend wordt, zie je mensen doorschieten in bepaald gedrag. Daardoor gaat het tegen je werken.”

“Als leiders zich in een positie bevinden waar ze zich veilig voelen, dan kunnen ze authentiek zijn. In je authenticiteit zit een enorme kracht. Dit gedrag komt naar boven als de financial met zijn eigen mensen is. Hij voelt zich relaxt en gewaardeerd. Hij hoeft zijn positie niet te verdedigen omdat het al duidelijk dat hij de baas is. Maar als het spannend wordt en je positie in de groep onder druk staat, dan neem het ego het over. Dit spel speelt in de boardroom, maar ook onder peers. Het is des te belangrijker dat financieel leiders weten wat hun authenticiteit is. Waar ze zich aan vast kunnen houden op het moment dat het spannend wordt.”

Als het spannend wordt, zie je mensen doorschieten in bepaald gedrag

Creërende wezens

Volgens Blekkingh zijn wij mensen ‘creërende wezens’. “De mens wil iets creëren, een bepaalde impact hebben. Hij of zij wil iemand anders helpen, iemand laten groeien of zorgen voor een oplossing. Dat fenomeen zit in het diepste van een mens en komt het beste naar boven als je je veilig voelt. Dan laat je je grootste kracht zien.”

“Aan financieel experts stel ik ook een aantal vragen. Met welke missie loop je rond? Wat is de zingeving van je bestaan? Dat kan gaan over de wereld, maar ook binnen je werk. Het is leuk om geld te verdienen, maar dat is niet de reden van het bestaan van een mens. Je loopt rond om een bepaalde waarde toe te voegen, waarvan je enorm geniet.”

Ego is spontaner

Dat deel van de authenticiteit verdwijnt als een financieel leider in de boardroom te maken krijgt met andere ego’s. “Je dekt je in en je ego neemt het van je over. Het ego is namelijk veel spontaner. Ik vind het dus belangrijk dat financieel leiders, voordat ze een boardroom instappen, zich herinneren wat de zingeving van hun bestaan is en zich daaraan vasthouden als het spannend wordt.”

Consequentie denken

Waarom gedraagt een CFO zich zoals een CFO zich gedraagt? Daar zit volgens Blekkingh een geweldig mechanisme achter. “Je hoort iets en dan treedt er direct een proces in werking. Wat wordt daar gezegd en wat houdt dat voor mij in? Dat noem ik consequentie denken. Vanuit die manier van denken zijn er twee drijfveren: angst en creatie. Een creatiedrijfveer is dat je een bepaald verlangen hebt naar een gewenste consequentie. In het geval van angst wil je een bepaalde consequentie voorkomen. Als er een plas water ligt, loop ik er omheen. Ik wil voorkomen dat ik natte voeten krijg. Angst is dus een heel goede raadgever. Als ik geen angst heb, krijg ik steeds natte voeten.”

De mens heeft van nature drie grote angsten. “We willen niet dood gaan, geen fysieke pijn en we willen niet uit de kudde worden gestoten. Het heeft niets met opvoeding te maken, het is een product van onze evolutie. We leven dagelijks met de angst om uit de kudde gestoten te worden. Dat is vervolgens een voedingsbodem voor je ego.”

Angst of creatie?

De overkoepelende vraag die een financieel expert zich moet stellen is: wat is mijn drijfveer? Angst of creatie? “Je hebt CFO’s die continu bewaken dat ze niet over het budget gaan. De angst overheerst bij hen dus. CFO’s die creatiedenkend zijn, zijn niet de waakhond van de organisatie. Zij denken na over hoe ze beter hun financiële middelen kunnen inzetten. En hoe ze de organisatie kunnen mobiliseren om tot betere resultaten te komen.”

Angst is geen slechte raadgever

Blekkingh, tevens docent aan de Nyenrode Business Universiteit, vindt beide types goed. “Het is helemaal niet erg om af en toe onzeker te zijn. Daardoor blijf je scherp. Angst is geen slechte raadgever. Het is juist een heel goede raadgever. Stel, ik zie iemand aan de andere kant van de weg staan en wil naar diegene toe. Ik heb geen angst en voor je het weet word ik overhoop gereden. Angst heeft een dienend motief. De angst voor de dood zorgt ervoor dat ik levend bij diegene aankom. De angst om uit de groep gegooid te worden, zorgt ervoor dat ik een fijne sociale verbinding aanleg binnen het team waarin ik werk. Ik omarm het fenomeen angst.”

“Het feit dat je als financieel leider onzeker voor een groep staat, zorgt ervoor dat je iets doet wat je belangrijk vindt. Als je geen angst hebt, word je roekeloos. Angst houdt je scherp en zorgt ervoor dat je een topprestatie levert.”

Angst is goed

Blekkingh wil financieel leiders leren dat het goed is om angst te ervaren. “Het is een dienend perspectief om in leven te blijven of te presteren. Maar zorg ervoor dat je, als je angst ervaart, bijvoorbeeld voor een groep, bedenkt wat je wil creëren. Welke awareness wil je creëren? Hoe wil je je toehoorders in beweging zetten? Het feit dat iemand het spannend vindt om afgekeurd te worden, hoort erbij. Maar onthoud altijd: dit is mijn leidmotief en het doel van mijn verhaal. Vertrouw er een beetje op dat die onzekerheid je helpt. Een CFO heeft zich niet voor niets opgewerkt tot de positie die hij heeft. Hij zit er omdat hij goed is in wat hij doet.”