Zit de CFO op pole position om de digitale transformatie van organisaties te leiden? CFO’s denken over het algemeen van wel. Mohamed Bouker en Frank Geelen van Deloitte Consulting en Nart Wielaard geven hen in hun nieuwe boek gelijk.
De twee schreven het boek ‘The CFO in Pole Position‘. “Er begon iets te kriebelen”, stelt Bouker aan het begin van het gesprek. “We zagen heel veel ontwikkelingen, maar ook heel veel hypes. Van artifical intelligence en cloud tot aan blockchain en robotic process automation. We zagen ook dat CFO’s op veel hypes insprongen, maar lang niet altijd met een idee over wat ze nu met de nieuwe technologie wilden. Of het waarom van de toepassing van de technologie was niet goed onderbouwd.” Geelen: “Dat komt door een gevoel de boot te missen. Verschillende IT-bedrijven lopen de deur plat bij CFO’s. In de media gaat het niet anders dan over deze onderwerpen. Dan moet je sterk in je schoenen staan als je het wil negeren. En ondanks goede bedoelingen en de geweldige technologie, worden er meer teleurstellingen gemeld dan doorbrekende successen.
CFO staat op een kruispunt
“Daarom is het boek er gekomen”, stelt Geelen, spreker tijdens de Masterclass Bestuurdersaansprakelijkheid. “We staan op een kruispunt. Aan de ene kant is er het besef dat we iets met de technologie moeten. Aan de andere kant zijn er de financefuncties die een kans hebben zich met die technologie te onderscheiden. Het is bijna rise to the occasion. Het past ook bij de breder wordende rol van de CFO. Je ziet dat hij of zij zich in de loop van de tijd niet alleen druk maakt over financiële parameters, maar ook over niet-financiële kpi’s en externe data. Wat mij betreft is hij de orkestrator van datastromen. Let op, hij of zij is niet per se de eigenaar van de data. De CFO zorgt ervoor dat een hele organisatie maximaal nut haalt uit zijn data. Van HR, sales en marketing tot aan logistiek en inkoop en eventuele andere disciplines. De CFO is er de geknipte man of vrouw voor, maar, voor alle duidelijkheid, de race moet nog wel beginnen. Vandaar in de titel: pole position. Een mooie uitgangspositie, maar de race is nog niet gelopen.”
Multidisciplinaire teams
“Geen enkel ander vakgebied staat centraal rondom informatiestromen zoals de financefunctie”, zegt Bouker. “Denk aan het grootboek, de consolidaties en de rapportages. Veel databewegingen hebben veelal een relatie met financiële systemen. Maar de financefunctie moet het niet alleen oppakken. Dat is een enorme valkuil. Je moet namelijk niet in silo’s van afdelingen denken en de informatie voor jezelf willen houden. Integendeel. De financefunctie is bij uitstek geschikt om de data betrouwbaar en eensluidend te houden, maar vervolgens moet er maximale transparantie voor die data zijn. Zodat multidisciplinaire teams, met daarin ook de vertegenwoordiging van finance, er optimaal gebruik van kunnen maken. Zodat zij tot de best mogelijke beslissingen komen, bekeken vanuit diverse invalshoeken. Om een voorbeeld te geven: vroeger was pricing het exclusieve domein van sales. Dat kan niet meer. Je wilt als finance of inkoop je er ook tegenaan bemoeien. Kloppen de prijzen? Geven we de grootste kortingen aan de juiste klanten? Kunnen we tot tailormade prijzen komen, afhankelijk van de schaarste van een product op de markt?”
CFO wordt nieuwe CIO
Meer data of betere data leiden nog niet automatisch tot een juiste beslissing, stelt Geelen er achteraan. “Vraag is of je de juiste gegevens met elkaar verbindt om tot een goede conclusie te komen. Kortom, je moet gedurende het proces van het gebruik van data continu blijven nadenken en bijstellen.” De CFO wordt in het proces van het structureren van data de nieuwe CIO, de Chief Information Officer. “Hij of zij moet het design van de datastructuur ter hand nemen, maar er ook voor zorgen dat de adoptie van de technologie goed gaat. De boodschap hier is dat technologie alleen het verschil niet gaat maken.”
CIO wordt Chief Technology Officer
Wat gaat de IT-afdeling met de huidige CIO voorop dan doen? Die CIO heeft namelijk jarenlang geprobeerd in de boardroom terecht te komen. Geelen: “Het is een samenwerking. De huidige CIO wordt meer een Chief Technology Officer. Daar heeft hij of zij zijn of haar handen meer dan vol aan, want er komen zoveel technologieën op ons af dat het moeilijk is om te kiezen. Welke is van meerwaarde voor de organisatie? Los daarvan is het al een belangrijke taak om de bestaande systemen of in stand te houden of te vervangen. Veel cloudtransities zijn gaande. Daarnaast kent de organisatie van de toekomst zodanig veel sensoren dat we de data die daaruit komt ook moeten managen.” Dat houdt in dat de CFO en de CIO nauwgezet samenwerken. Iets wat nu al gebeurt bij met name technologisch georiënteerde bedrijven.
Geelen: “De CFO beheerst het commandocentrum en bewaakt de kwaliteit en de consistentie van data. De CIO beheerst de technologie an sich, blijft bij en zorgt dat de systemen blijven draaien.” In traditionele bedrijven is die verdeling nog lang niet zo. Gechargeerd gezegd is de CFO daar de baas van de IT-manager die zorgt dat de systemen draaien. Maar dat staat nog ver af van openlijke transparantie van data en één versie van de waarheid waar multidisciplinaire teams uit putten. Bouker: “Dat vertraagt dan ook de informatievoorziening. Silo’s en systemen die niet openlijk gebruikt mogen worden naar eigen inzicht.” Dat terwijl gebeurtenissen zoals de coronacrisis vragen om snelle besluitvorming. “In maart kon niemand de jaarrekening over 2019 of het budget over 2020 wat schelen. Die konden beide zo de prullenbak in. De board wilde twee dingen weten: Hoe is onze cashpositie? En welke scenario’s zien jullie voor jullie? Om dan het verschil te maken is inzicht door de hele keten noodzakelijk.”
Waar kan Max Verstappen winst behalen?
De vergelijking met Max Verstappen dringt zich bij Geelen op. “Hoe zorg je ervoor dat hij de best mogelijk beslissingen in de auto kan nemen? Daar heeft hij een dashboard voor met de belangrijkste key performance indicatoren waardoor hij kan zien waar hij nog winst kan halen. Om die data daar te krijgen waar deze horen, bij de coureur, heeft Red Bull Racing een heel datateam dat continu scenario’s doorrekent. Wat doet het weer? Wat doen de banden? Wanneer is het verstandigste om een pitstop te maken? Enzovoorts. De CFO is degene die in een organisatie het commandocentrum van dat datateam beheerst en bewaakt, zodat de business de snelste rondes kan maken. Waarbij de data niet alleen worden gebruikt om terug te kijken, maar vooral om van te leren middels forecasts en predictive analyses. Je gaat daarbij voor een zo goed mogelijke voorspelling van de toekomst, maar in de wetenschap dat je nooit helemaal honderd procent zal halen. Net als een raceteam moet een organisatie voorbij een bocht kunnen kijken.”
Het landschap beheersen
De technologie is geen drempel om tot deze situatie te komen, stelt Bouker. “Met cloud en rekenkracht in datacenters kun je oneindig ver komen. Dat is dus het probleem niet. Het is eerder een probleem om te kiezen. Welke systemen en bronnen moet je bij elkaar brengen? Vanuit welk organisatiedoel doen we dat? Dat is dat orkestreren waarover we het eerder hadden. Dat moet de CFO oppakken. Hij of zij beheerst het landschap van begin tot eind, in samenwerking met de CIO.”
De coronacrisis als dichte mist
De coronacrisis komt nogmaals voorbij. Geelen trekt een analogie met het besturen van een vliegtuig. “Vanaf 14 maart reden we in feite in dichte mist. We zagen ineens niets meer. Wisten niet welke kant we op moesten. Daarom is het eigenlijk tijd voor de zelfrijdende auto die wel door die mist kan rijden. Vliegtuigen doen dit al. Ze vliegen al decennialang door de wolken op basis van digitale informatie. Ze hebben hun commandocentrum en hun datavoorziening driedimensionaal goed op orde. Daar waar we het in de auto nog met een tweedimensionale informatievoorziening moeten doen, de weg, de auto, maar nog geen digitale hulpmiddelen voor de besturing. Door corona, de mist, schoten we in een angstreflex. Het is voor organisaties de kunst om van tweedimensionaal, de auto, naar driedimensionaal, het vliegtuig, te komen.”
Maak werk van datamanagement
Tot slot roepen Bouker en Geelen de CFO op werk te maken van data en datamanagement. “Hoe goed de auto en de coureur ook zijn zonder de juiste brandstof kom je niet vooruit. Dit geldt ook voor al de mooie technologie. Zonder data kom je niet vooruit als organisatie. De CFO is in de lead bij deze transformatie, maar dan moet hij of zij wel snel bijleren over technologie en de durf hebben om de handschoen op te pakken. De technologie is er. De sence of urgency is er bij organisaties. Het is nu vooral een kwestie van doen. Met welke technologieën en datasets zorg ik voor concurrentievoordeel in de markt? De CFO kan twee dingen doen: of zich terugtrekken op het eigen financedomein of leiderschap tonen.
Volg Executive Finance op LinkedIn!
