Bedrijven lijken aan de lopende band gepasseerd te worden door jonge uitdagers die snel kunnen bewegen. Dat is helemaal niet onvermijdelijk, zolang bedrijven het speelveld begrijpen. Organisaties moeten meer om zich heen kijken naar wat er op de markt gebeurt, zegt innovatiedeskundige en spreker tijdens de Finance Summerclass Pieter Paul van Oerle. “Ieder bedrijf mag zich afvragen: wat gaat Amazon in mijn markt doen?”
Innovatie blijft in veel bedrijven steken in de pilotfase en worden uiteindelijk ingehaald door jonge bedrijven. Zij kunnen snel bewegen omdat ze geen legacy hebben en native met de technologie werken die bij het volwassenere bedrijf in de pilotfase is blijven hangen. Waarom laten bedrijven zich de kaas van het brood eten? Volgens innovatiedeskundige Pieter Paul van Oerle moet een bedrijf veel dingen goed doen om goed te kunnen innoveren. Voorop staat dat er een duidelijk beeld moet zijn van de technische mogelijkheden en de faciliteiten voor een bedrijf om deze in te zetten. Daarnaast is het belangrijk dat er minder gekeken wordt naar bepaalde technologieën en meer naar het oplossen van bedrijfsproblemen.
Finance Summerclass
Tijdens de Finance Summerclass hoort u in acht praktische sessies van de beste hoogleraren en docenten van de Nyenrode Business Universiteit en deskundigen uit het bedrijfsleven alles over ontwikkelingen binnen Finance. In de sessie van Pieter Paul van Oerle wordt dieper ingegaan op de waarde is van blockchain en AI voor uw organisatie en wat nou typische toepassingsgebieden zijn. Schrijf u nu in voor deze of meerdere Summerclasses.
Meerdere wegen naar Rome
Innovatie moet altijd vanuit een specifieke bedrijfsvraag komen en niet vanuit de technologie. Neem blockchain. “Als je begint met het concept ‘blockchain’ en op zoek gaat naar toepassingen, dan voelt dat alsof je een hamer hebt en op zoek gaat naar een spijker”, zegt Van Oerle. “Ik probeer te denken vanuit de behoefte van de grote corporate. Wat zijn nou de nieuwe diensten die je wilt gaan aanbieden of de dingen die je intern efficiënter wil maken? Wat zijn daar mogelijke oplossingen voor? Dat is nooit één techniek, er zijn vaak meerdere wegen naar Rome.”
Omdat meerdere organisaties op zoek zijn naar soortgelijke innovaties, bestaan er voor veel van de uitdagingen waar bedrijven mee te maken krijgen al oplossingen, vertelt de innovatiedeskundige. Een bedrijf kan zo grote stappen zetten, omdat er een duidelijke oplossing die al meteen staat. “Natuurlijk, je hebt ook teams die starten met blockchain met de vraag wat ze daarmee in hun organisatie kunnen doen. Ik wil dat niet diskwalificeren, want dat is ook een manier om te innoveren. Dat is alleen niet het eerste gereedschap waar ik naar grijp.”
Use-case: TradeLens
Goede blockchainoplossingen zijn er minder dan je zou denken als je afgaat op de krantenkoppen. Toch zijn er interessante gebruikersvragen die goed zijn opgelost met deze technologie. Zo is er bijvoorbeeld het systeem TradeLens van Maersk. Het bedrijf zocht samen met douanes van verschillende landen en IBM al ongeveer tien jaar naar een oplossing om de data-pipeline goed in te regelen. De administratieve druk moest lager, maar uitgewisselde veelal propriëtaire informatie moest ook worden beveiligd. De bereidheid om zulke bedrijfsgevoelige gegevens uit te wisselen om transport te versnellen was uiteraard laag. Blockchain bleek een uitkomst om douanes, havenbeheerders en logistieke bedrijven aan te sluiten op één informatiesysteem, met snellere uitwisseling en goedkeuring, zonder dat de data-integriteit in gevaar komt.
Use-case: Persoonlijke identiteit
Van Oerle vertelt dat er ook mooie oplossingen zijn op het vlak van persoonlijke identiteitsmanagement voor wereldburgers zonder paspoort. Identiteiten zijn natuurlijk wel te digitaliseren, maar de uitdaging ligt erin dat landen en burgers vertrouwen moeten kunnen hebben in de oorsprong en legitimiteit van de identiteit en dat aangesloten partijen die makkelijk kunnen verifiëren. “Dat identiteit te checken is door iedereen, dat vond ik een heel mooie use-case.”
Pijn niet groot genoeg
Onder meer verzekeraars zetten in op blockchain voor het beheren van assets, maar dat blijft vaak nog in een pilotfase hangen, legt Van Oerle uit. “Er is al een flink aantal experimenten gedaan over hoe je eigenaarschap van bepaalde portfolio’s of bezittingen in een blockchain brengt. Maar dat blijft vaak hangen op het niveau van verkenningen en experimenten. Ik denk dat dat blijft hangen omdat de pijn niet groot genoeg is. In het huidige systeem werkt het ook, dus je komt met eigenlijk met een iets mooiere, glimmende auto terwijl de al rijdende Golf het prima doet.” Daarbij komt dat het verhuizen van de bestaande legacy naar een nieuw, blockchaingebaseerd platform een enorme operatie is. Als de huidige oplossing nog voldoende werkt, is het niet aantrekkelijk om zo’n enorme migratie met alle bijbehorende onzekerheid te plannen.
“In het huidige systeem werkt het ook, dus je komt met eigenlijk met een iets mooiere, glimmende auto terwijl de al rijdende Golf het prima doet.”
Wat gaat Amazon in mijn markt doen?
Hoe komt een organisatie dan uit die pilotfase? Vaak wordt er in grote bedrijven op meerdere fronten aan innovatieprojecten gewerkt, maar ontbreekt het aan overzicht op het totale plaatje, zo beschrijven Van Oerle en Mike Hoogveld in hun Innovation Monitor. Zo ontbreekt de kans dat afdelingen en domeinen hun krachten bundelen en ontstaan houtje-touwtje oplossingen voor disparate problemen. “Voor goede innovatie zijn twee dingen belangrijk. Je moet een strategie hebben met uitkijktoren, zodat je weet wat er allemaal in de markt gebeurt. Wat zijn de grote trends? Wat gaat Amazon doen in mijn markt? Dat mag echt elk bedrijf zich afvragen. Ten tweede de mensen, cultuur en tools. Hebben we de faciliteiten in huis om te kunnen innoveren?”
Opschalen na pilot mislukt
Een rapport van onderzoeksbureau McKinsey van 2018 naar digitalisering noemt dat veel bedrijven zich aanvankelijk met enthousiasme op technologie storten, maar dan inderdaad in de pilotfase blijven hangen. Het opschalen van de technologie voor gebruik in een volwaardige productieomgeving lijkt opeens onhaalbaar. Dat ligt vaak aan een gebrek aan ecosysteem van partners met soortgelijke doelstellingen, het niet duidelijk definiëren van de waardepropositie of het ontbreken van steun van stakeholders. Dat laatste ziet Van Oerle ook geregeld gebeuren. “Voordat je begint met het experiment moet je de juiste business stakeholders die verantwoordelijk zijn voor het opschalen van de oplossing betrekken. Die moeten met eigenaarschap en passie in het experiment zitten. ‘Als ik dit doe, dan bespaar ik jaarlijks vijf miljoen euro in mijn proces’.”
Ingehaald door jonge bedrijven
Hij vindt wel dat bedrijven, ondanks de obstakels, over het gebruik van zulke technologieën na moeten denken. Alleen dan kunnen ze hun concurrentiepositie behouden. “Op een gegeven moment verschijnen er allemaal nieuwe aanbieders die in één keer native op die nieuwe technologie zitten. Daardoor bieden ze een gebruiksvriendelijker, goedkoper en zekerder alternatief dan wat jij aanbiedt. Dan sta je opeens vijf-nul achter.”
Volgens Van Oerle is het belangrijk dat grote managers ook beseffen dat ze kennis missen over nieuwe technologieën. Dat geldt voor iedereen ‘inclusief mezelf’. “Ik weet dat ik dingen niet weet. Ik ben geen pure rastechneut.” Er is zoveel mogelijk op technisch gebied, dat het lastig te bevatten is voor mensen wat voor oplossingen er allemaal zijn om bedrijfsvraagstukken op te lossen. “De kans dat je al die technologieën tot in detail kent, is heel klein.” Het werkt ook daarom beter om te redeneren vanuit de vraag. Welke oplossing men dan uiteindelijk kiest, of dat nu AI of blockchain of machine learning is, maakt in principe niet zoveel uit, zolang de technologie het probleem van de klant maar oplost.
Vastgeroest in oude technologie
Als voorbeeld van een gebrek aan innovatie en inhalen door startups haalt hij de bankensector aan. Al zo’n vijftien jaar wisten banken dat jonge spelers uitsluitend met nieuwe technologie zouden werken en daardoor veel sneller zouden kunnen werken dan traditionele banken. “Betaaldiensten zijn bijvoorbeeld consumentenproducten die heel makkelijk te kopiëren zijn. Als je niet de legacy hebt van vijftig jaar bankieren kun je dat in één keer heel lean en mean neer gaan zetten. De technologie van Nederlandse partijen als Adyen en Molly, die miljarden waard zijn, hadden banken als ABN Amro en Rabobank eigenlijk zelf moeten ontwikkelen. Maar die zaten zo vast in hun oude technologiestack waarop ze niet makkelijk iets dergelijks konden bouwen dat een startup zonder markt het voor elkaar kreeg om een werelddienst te maken.”
Waarde innovatie onderkennen
De uitdaging is dat bedrijven de noodzaak van innovatie eigenlijk wel begrijpen, maar dat het ontbreekt aan buy-in van stakeholders omdat de concrete waarde onduidelijk is. In het geval van de banken werkte het bestaande bedrijfsmodel, maar het aantrekken van klanten was grotendeels gebaseerd op het aanlokkelijke gratis betaalverkeer. Jonge bedrijven maken dat nog gebruiksvriendelijker, aantrekkelijker en sneller. Als belangrijke stakeholders van banken beter hadden beseft wat de waarde is van innovatiemogelijkheden in betaalverkeer, hadden ze dat deel van de markt kunnen behouden. De drive tot innovatie moet dus komen vanuit de belanghebbenden binnen de organisatie, niet zozeer vanuit de techniek. “Je moet de waarde van de geplande innovatie door stakeholders laten onderkennen. Dan trekken ze het zo ongeveer uit je handen.”
Over Pieter Paul van Oerle
Pieter Paul van Oerle heeft een achtergrond in consulting en ondernemerschap. Na enkele jaren advieservaring startte hij in 1999 midden in de dotcom-bubbel een tech startup. Na verkoop van de startup keerde hij terug als adviseur bij Accenture, met als laatste rollen in het NL leadership team van Accenture Digital, en de rol als Innovatie Directeur. In 2018 is hij als oprichter van nlmtd uitdager van de traditionele adviesbranche met een nieuw ondernemend adviesmodel. Nlmtd heeft als missie organisaties te helpen toekomstbestendig te worden. Daarbij is Digitalisering door inzet van nieuwe tools vanuit emerging tech companies een gereedschap dat hij graag hanteert.
