Het Intergovernmental Panel on Climate Change bracht maandag zijn rapport over de scenario’s van klimaatverandering uit. Executive Finance zet de scenario’s en de reacties van corporate Nederland op een rij. Duidelijk wordt dat er meer moet gebeuren aan klimaatadaptatie en dat ook corporates niet meer om het verhaal heen kunnen.
Klik op de link om naar het deel in de tekst te gaan.
5 scenario’s IPCC
Verzekeraars: Duiding van bevindingen nodig
Banken: overheid moet met duidelijk beleid energietransitie komen
Schiphol: gezamenlijke verantwoordelijkheid om te verduurzamen
Werkgevers: Nu echt gaan handelen
Havenbedrijf Rotterdam: Niet te negeren oproep
Tata Steel: “We beseffen de urgentie”
Chemelot: “We versnellen CO2-maatregelen”
Follow This: Geleidelijke energietransitie ongeloofwaardig
Shell bestudeert IPCC-klimaatrapport nog
De aarde kan in de komende twee decennia met 1,5 graad opwarmen als drastische maatregelen uitblijven om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Dat meldt VN-klimaatpanel IPCC, dat het stijgen van de zeespiegel door de opwarming van de aarde onomkeerbaar noemt. De auteurs van het rapport concluderen dat de mensheid ontegenzeggelijk verantwoordelijkheid draagt voor het opwarmen van de aarde. Ze voorspellen dat de aarde in de loop van deze eeuw zal opwarmen met meer dan 2 graden, tenzij ingrijpende maatregelen worden genomen.
De klimaatdeskundigen zeggen dat het afgelopen decennium waarschijnlijk de warmste periode was in de afgelopen 125.000 jaar. Door een combinatie van uitstoot en ontbossing zit de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer op een niveau dat ongeveer 2 miljoen jaar niet is gezien.
5 scenario’s IPCC
De onderzoekers van het VN-klimaatpanel IPCC hebben in hun rapport vijf mogelijke scenario’s voor het klimaat op aarde opgesteld. In het meest optimistische scenario warmt de aarde 1,5 graden op, in het doemscenario is dit over tachtig jaar 5,7 graden.
1. Het beste scenario: netto geen CO2-uitstoot
Het beste scenario, SSP1-1.9, is volgens de onderzoekers alleen te halen als er in 2050 netto geen CO2-uitstoot meer is. Dit is het enige toekomstbeeld waarin de doelen van het klimaatakkoord van Parijs worden gehaald. De temperatuur zou dan ongeveer 1,5 graden stijgen, maar later nog wat zakken en blijven hangen op 1,4 graden hoger. Extreem weer komt dan wel vaker voor.
2. Uitstootdoel pas na 2050
Het op een na beste scenario heet SSP1-2.6 en is eigenlijk hetzelfde, maar dan wordt het uitstootdoel pas na 2050 behaald. Verder zouden alle maatregelen hetzelfde moeten zijn. Dan stijgt de gemiddelde temperatuur op aarde met 1,8 graden tot het einde van de eeuw.
3. Maatschappij verandert niet drastisch
Het derde toekomstbeeld, SSP2-4.5, voorziet geen daling van de uitstoot tot het midden van de eeuw. Daarna daalt het, maar in 2100 is het netto nog niet nul. De maatschappij verandert in deze toekomst niet drastisch. De temperatuur zou 2,7 graden stijgen.
4. Landen een stuk competitiever
In het vierde scenario stijgt de CO2-uitstoot en is die in 2100 verdubbeld. Als SSP3-7.0 waarheid wordt, dan worden landen een stuk competitiever en doen landen er alles aan om hun eigen voedselvoorraad veilig te stellen. De gemiddelde temperatuur stijgt dan 3,6 graden wereldwijd tot 2100.
5. Scenario koste wat kost vermijden
Volgens de onderzoekers moet het laatste scenario koste wat kost worden vermeden. In het toekomstbeeld dat ze SSP5-8.5 noemen, wordt in het slechtste geval rekening gehouden met een stijging van de gemiddelde temperatuur met 5,7 graden. De CO2-uitstoot is in 2050 al verdubbeld.
Lees ook: Rens van Tilburg: “Als CFO moet je niet schuldig willen zijn aan klimaatverandering”
Verzekeraars: Duiding van bevindingen nodig
Verzekeraars vinden het goed dat er “gedegen onderzoek” wordt gedaan naar de klimaatverandering, maar zijn daarbij vooral geïnteresseerd in een nog te verschijnen rapportage over de regionale effecten. Dit omdat de gevolgen regionaal zeer kunnen verschillen, laat het Verbond van Verzekeraars weten in een reactie op het nieuwe klimaatrapport van VN-klimaatpanel IPCC. In oktober komt het Nederlandse KNMI naar verwachting met het zogenoemde Klimaatsignaal’21. Dit is een duiding van van de bevindingen van het IPCC voor Nederland. Dan gaat het onder meer om de nieuwste inzichten ten aanzien van de zeespiegelstijging, extreme neerslag, droogte, het stedelijk klimaat en de snelheid van veranderingen. Op basis van die studie zal het Verbond van Verzekeraars dan ook een doorrekening doen met betrekking tot schadecijfers.
Banken: overheid moet met duidelijk beleid energietransitie komen
De overheid moet met duidelijk beleid komen over de energietransitie zodat “banken, bedrijven en consumenten beter weten wanneer welke stappen gezet moeten worden”, stelt de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) in een reactie op het nieuwe klimaatrapport van VN-panel IPCC. Ook willen de banken dat er “robuuste data” over de CO2-uitstoot komen zodat ze gerichter kunnen inspelen op waar die aangepakt moet worden.
Het is door het nieuwe klimaatrapport duidelijk geworden dat een verdere versnelling van de energietransitie noodzakelijk is. Banken willen daarbij helpen, stelt de organisatie. NVB-voorzitter Medy van der Laan hoopt dat het nieuwe rapport een impuls geeft om extra stappen te zetten. “Banken willen graag samen met overheden, bedrijven en consumenten kijken op welke manier de verschillende plannen verder kunnen worden aangescherpt, waarbij we moeten zorgen dat het ook draagbaar is voor iedereen.” Van der Laan hoopt dat in de aanloop naar de klimaattop in Glasgow later dit jaar een beeld ontstaat van “wat er nodig is om de opwarming te temperen”. De bankenvereniging benadrukt dat de Nederlandse banken zich hebben verbonden aan de klimaatdoelen van het kabinet. Zo financieren zij naar eigen zeggen de energietransitie en willen ze CO2-uitstoot van hun investeringen de komende jaren omlaag brengen.
Werkgevers: Nu echt gaan handelen
“De conclusies uit het nieuwe klimaatrapport van VN-klimaatpanel IPCC, waaronder de bevinding dat menselijke uitstoot van broeikasgassen de aarde serieus opwarmt, komen niet als een verrassing”, zeggen ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland in een eerste reactie. Wel onderstreept de studie “nogmaals de urgentie dat we nu echt moeten gaan handelen” om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Met het Nederlandse Klimaatakkoord, de Europese Green Deal, de verdergaande klimaatplannen van Brussel en het mondiale klimaatakkoord van Parijs, liggen er volgens de werkgevers veel doelstellingen en plannen klaar om uitgevoerd te worden. Het is nu een kwestie van doen, volgens de lobby van het bedrijfsleven. “In onze nieuwe koers zetten we vol in op een duurzaam, klimaatneutraal Nederland. Om dat te bereiken moet nu echt werk worden gemaakt van de uitvoering van het Klimaatakkoord en de nieuwe klimaatplannen van de Europese Commissie”, aldus de organisaties. Dat laatste zou niet alleen een taak voor bedrijven zijn. “Iedereen moet leveren, bedrijven, burgers, ook politiek en de overheid.”
Schiphol: gezamenlijke verantwoordelijkheid om te verduurzamen
Schiphol ziet het als een gezamenlijke verantwoordelijkheid om te verduurzamen. Dat zegt een woordvoerster in reactie op de publicatie van een nieuw klimaatrapport van VN-klimaatpanel IPCC. “Daarin zijn stappen gezet, maar belangrijker is dat we de komende jaren met elkaar doorpakken.” KLM vindt het te vroeg om te reageren. De luchtvaartmaatschappij wil eerst het rapport bestuderen. Volgens Schiphol moet de productie en daarmee het gebruik van duurzame vliegtuigbrandstof de komende jaren flink worden opgevoerd. VN-chef António Guterres zei eerder op de dag dat het rapport de doodsklap moet zijn voor kolen, olie en gas.
Gratis emissierechten afschaffen
De luchthaven is “positief” over eerder door de Europese Commissie gepresenteerde plannen om de CO2-uitstoot nog verder terug te dringen. Daarin staat onder meer dat de gratis emissierechten voor de luchtvaart geleidelijk moeten worden afgeschaft. Schiphol had al de ambitie om de luchthaven tegen 2030 klimaatneutraal te laten zijn. De luchtvaart zelf moet tegen 2050 klimaatneutraal zijn. “Dat is in lijn met de eerdere IPCC aanbevelingen en doelstellingen van het Parijs-akkoord”, aldus Schiphol.
Havenbedrijf Rotterdam: Niet te negeren oproep
Het nieuwe klimaatrapport van VN-klimaatpanel IPCC is een “niet te negeren oproep” voor iedereen en specifiek voor het kabinet, vindt het Havenbedrijf Rotterdam. De haven wil dat het klimaatbeleid bij de overheid de hoogste prioriteit krijgt. Volgens de haven laat het rapport ook zien dat de afspraken uit het Nederlandse klimaatakkoord niet ver genoeg gaan en “dat er nog best een tandje bij mag”. De Rotterdamse haven is nu nog een grote milieuvervuiler in Nederland. Daarom valt er hier ook veel te winnen, geeft een woordvoerder aan. Volgens hem kan 40 procent van de in het klimaatakkoord afgesproken CO2-reductie voor 2030 behaald worden in de haven van Rotterdam en de industrie daaromheen. Dat kan bijvoorbeeld door het aanleggen van warmtenetten en het overschakelen op waterstof als brandstof.
Wetgeving aanpassen
Maar daarvoor is het wel belangrijk dat de wetgeving op de juiste manier wordt aangepast. Als voorbeeld noemt de zegsman het verplicht stellen van het bijmengen van biobrandstof in de luchtvaart. Pas als dat gebeurt gaan veel luchtvaartmaatschappijen dit waarschijnlijk doen en dan kan de industrie in de Rotterdamse haven de biobrandstof op grote schaal gaan leveren. Als die verplichting er niet komt blijven veel maatschappijen volgens de woordvoerder naar verwachting kiezen voor goedkopere, minder duurzame brandstof. Wat betreft het tandje extra verwijst het havenbedrijf naar de voorstellen die de Europese Commissie onlangs presenteerde. Daarin werd uitgegaan van 55 procent minder uitstoot aan broeikasgassen in 2030. De EU-landen en het Europees Parlement moeten de plannen goedkeuren, wat een onderhandelingsproces van jaren kan worden. In het Nederlandse klimaatakkoord is een reductie van 49 procent opgenomen.
Tata Steel: “We beseffen de urgentie”
Tata Steel “beseft de urgentie” van het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. Dat laat het staalconcern weten na de publicatie van een nieuw klimaatrapport van VN-klimaatpanel IPCC. Een woordvoerster wijst erop dat het bedrijf samen met vakbond FNV opdracht heeft gegeven tot een nieuw onderzoek naar de beste manier om de productie van staal in Nederland te verduurzamen. Daarbij wordt onder meer gekeken naar technische en economische haalbaarheid, impact op het milieu en vermogen om aan de klimaatdoelen voor 2030 te voldoen. Tata Steel is bekend van het hoogovencomplex in IJmuiden, waar veel broeikasgassen worden uitgestoten.
Lees ook: Europese CEO’s zien duurzaamheid en ESG nog steeds als luxe
Opslaan CO2 in bodem Noordzee
Tata Steel probeert te vergroenen door middel van het opslaan van de uitgestoten CO2 in de bodem van de Noordzee. Volgens FNV is veel meer mogelijk. De bond kwam zelf met een plan om Tata Steel binnen vijf jaar van kolen af te krijgen. De hoogovens en een groot deel van de andere installaties zouden ook kunnen draaien op groene stroom en aardgas. En op iets langere termijn zou Tata Steel dan kunnen overstappen op waterstof als brandstof voor zijn installaties. Daarmee zou de overlast voor de omgeving binnen vijf jaar voor het overgrote deel verleden tijd zijn. Tijdens het onderzoek zullen volgens Tata en FNV onder meer overheden, experts, belanghebbenden en milieuorganisaties worden geraadpleegd. De verwachting is dat begin september een eerste beeld kan worden geschetst. Het haalbaarheidsonderzoek moet dit najaar zijn afgerond.
Chemelot: “We versnellen CO2-maatregelen”
Het Limburgse industriecomplex Chemelot kan en wil de aanpak van CO2-maatregelen versnellen. De bedrijven op het complex bij Geleen nemen verantwoordelijkheid om de afgesproken klimaatdoelen te halen, laat het bedrijvencomplex weten in een reactie op het klimaatrapport van de Verenigde Naties. Volgens Chemelot zijn het complex en de daar gevestigde bedrijven een “onmisbare schakel” in de oplossing voor het klimaatprobleem. “We voelen ons verantwoordelijk voor de hele productketen”, zegt het chemiecomplex, dat tot 2030 een aantal maatregelen tegen klimaatverandering neemt. Chemelot zegt grondstoffen gedeeltelijk te gaan vergroenen, bepaalde productieprocessen elektrisch te maken en energie-efficiënt te gaan werken. Ook wordt er CO2 opgeslagen als tijdelijke oplossing.
Na 2030 wordt de vergroening van grondstoffen belangrijker, zegt Chemelot. Zo nemen petrochemiebedrijf SABIC en recyclebedrijf Plastic Energy in 2022 een nieuwe fabriek in gebruik voor het omzetten van plastic afval in een nieuwe grondstof voor nieuwe producten. “Ook andere bedrijven op Chemelot bereiden momenteel grote projecten voor die de broeikasgas-uitstoot verder verminderen”, zegt het bedrijf in een verklaring.
Follow This: Geleidelijke energietransitie ongeloofwaardig
Oliebedrijven die voor een geleidelijke energietransitie pleiten, verliezen elke geloofwaardigheid. Dat maakt de activistische aandeelhouder Follow This, een bekende criticus van olie- en gasconcern Shell en de olie-industrie in bredere zin, op uit het nieuwe klimaatrapport van VN-Klimaatpanel IPCC. “Shell, dat een geleidelijke transitie voorstaat en zijn emissies niet drastisch wil verlagen in dit decennium, kan niet blijven beweren een strategie te hebben die in lijn is met het Klimaatakkoord van Parijs”, benadrukt Mark van Baal van Follow This in een eerste reactie.
Follow This is in Nederland vooral bekend van het eigen klimaatvoorstel dat het al jaren ter stemming laat brengen op de aandeelhoudersvergaderingen van Shell. Die pogingen zijn telkens door een meerderheid van de aandeelhouders verworpen, hoewel het aantal voorstemmen wel groeide. Dit jaar kwam Shell ook met eigen klimaatplannen. Die kregen wel goedkeuring van genoeg aandeelhouders. Maar Follow This vindt de door Shell gekozen weg niet voldoende. “We hopen dat CEO’s die onderdeel van de oplossing willen zijn, dit rapport lezen en eindelijk de enige logische conclusie trekken: hun emissies moeten onmiddellijk drastisch omlaag”, zegt Van Baal over het nieuwe klimaatrapport. Praten over ‘netto-nul-emissies’ in 2050 is volgens hem zinloos zonder onmiddellijke actie. “Er is geen tijd meer voor de geleidelijke transitie die oliebedrijven graag willen. Als ze een geleidelijke transitie hadden gewild, hadden ze daarvoor moeten kiezen eind jaren tachtig, toen het IPCC werd opgericht. In plaats daarvan kozen ze toen voor het financieren van klimaatontkenning.”
Lees ook: Klimaatdoelstellingen nog lang niet behaald door grote bedrijven
Shell bestudeert IPCC-klimaatrapport nog
Olie- en gasbedrijf Shell komt nog niet met een reactie op het klimaatrapport van VN-klimaatpanel IPCC. De Brits-Nederlandse onderneming laat weten dat rapport nog te bestuderen en tot die tijd niet te kunnen reageren. Of en wanneer Shell wel reageert is volgens een woordvoerder niet duidelijk. Wel onderkent Shell volgens de zegsman de noodzaak voor klimaatmaatregelen. Daarbij verwijst hij naar de plannen van Shell om in 2050 per saldo energieneutraal te zijn.
Lees ook:
‘Geen uittocht bedrijven door klimaatuitspraak Shell’
Duurzaamheidsverslaggeving en de future proof financial
‘Meer investeringen in duurzaamheid bedrijven tijdens corona’
