De fusie- en overnamemarkt draait ondanks de coronacrisis overuren. De Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen en de Rabobank constateren dat er veel liquiditeit in de markt is en er volop wordt gezocht naar financieringsmogelijkheden. Dit vanwege de aantrekkelijke lage rente om te lenen. Toch zijn er ook zorgen over de inflatie, wat kan beteken dat de rente weer omhooggaat en een lening duurder wordt. “Mijn verwachting voor de lange termijn is dat de interesse van beleggers en ondernemers in participatiemaatschappijen blijft groeien”, zegt Tjarda Molenaar, directeur van de NVP.
Ondernemingen kunnen tappen uit verschillende bronnen in de zoektocht naar financiering: private equity, participatiemaatschappijen en banken. Wij namen met de laatste twee vormen de huidige stand van zaken op de financieringsmarkt door.
Opmars
De Nederlandse economie is bezig aan een flinke opmars, nadat zij door de coronacrisis flinke klappen kreeg te verwerken. Die opmars ziet de Rabobank resulteren in een toename van het aantal kredietaanvragen. Woordvoerder Joris Hoff reageert: “Waar dit tijdens de coronacrisis nog stokte, kloppen bedrijven inmiddels weer volop aan voor financieringen. Belangrijke drijfveren hierbij zijn innovatie, duurzaamheid en de energietransitie. Ook in de M&A-markt is er ontzettend veel activiteit en de overnamemultiples zijn all-time high. Uiteraard speelt de grote liquiditeit hierbij een belangrijke rol.”
“Bedrijven kloppen inmiddels weer volop aan voor financieringen. Belangrijke drijfveren hierbij zijn innovatie, duurzaamheid en de energietransitie”
Meer geïnvesteerd
Molenaar ziet eenzelfde ontwikkeling bij participatiemaatschappijen. “In 2020 is er, ondanks de coronacrisis, voor 7,6 miljard euro geïnvesteerd. Ter vergelijking, in 2019 was dit nog circa 7 miljard euro. Alternatieve vormen van financiering in de financieringsmarkt zijn erg belangrijk. Met name om te kunnen innoveren en te verduurzamen, maar natuurlijk ook om sterker uit een crisis te komen.”
Veranderde verwachtingen
Hoff ziet dat er veranderende verwachtingen zijn over de rol van de bank. “Het is niet louter het financieren van investeringen en werkkapitaal waar klanten op rekenen. Ze zoeken naar een betrouwbare financiële instelling, die meedenkt op de maatschappelijke thema’s, zoals duurzaamheid, maar ook met hen schakelt op dilemma’s en kansen die er zijn.”
Ontwikkeling van de markt
Op de vraag hoe de financieringsmarkt zich de afgelopen anderhalf jaar heeft ontwikkeld, zitten volgens Hoff duidelijk twee verhalen. “Het is evident dat er tijdens de pandemie bedrijven waren die het zwaar hadden. Met name aan het begin van de crisis is de bancaire sector ingesprongen met steun voor bedrijven met acute liquiditeitsbehoeften. In 2020 hebben banken additionele voorzieningen moeten nemen, maar ondertussen zijn de vooruitzichten verbeterd. Ook hebben de centrale banken een belangrijke rol gehad in het bewaken van de stabiliteit. Zo zijn financiële instellingen in staat gebleven bedrijven te ondersteunen bij hun investeringen. Aan de andere kant waren er bedrijven die juist opbloeiden, soms door het ontwikkelen van nieuwe, al dan niet digitale verdienmodellen. Bij Rabobank zagen we verder dat bijvoorbeeld de food- en agrisectoren en delen van de industrie veerkrachtig waren. Zo ook de ICT-sector en binnen de horeca bijvoorbeeld de bezorgdiensten. Ook is de snelheid van de nodige verandering voor bijvoorbeeld de energietransitie toegenomen. Gelukkig zijn er ook veel bedrijven die hiervan hebben kunnen gebruikmaken. Deze kredietvraag is door de markt ingevuld en banken hebben hierin een belangrijke rol kunnen vervullen.”
Interessante sectoren
In de huidige markt zijn sectoren waarin grote transities plaatsvinden of die bijdragen aan oplossingen voor transities interessant om in te investeren, beschouwt Molenaar. “Dan moet je denken aan life sciences. Bedrijven die zich focussen op gezond ouder worden, nieuwe medicijnen ontwikkelen en diagnostiek. En ook bedrijven in de voedselindustrie, met een focus op eiwittransitie, en duurzame mobiliteit. Bedrijven die handen en voeten geven aan de energietransitie.”
“Wij merken bij beleggers dat er interesse is in venture capital en private equity die maatschappelijke impact maken”
Tjarda Molenaar, directeur van de NVP
“Deze sectoren zijn nog meer op de radar gekomen doordat we ons door de coronacrisis bewust zijn geworden van onze eigen kwetsbaarheid. Daarnaast realiseren we ons meer dan ooit dat onze leefomgeving kwetsbaar is. Wij merken bij beleggers dat er interesse is in venture capital en private equity die maatschappelijke impact maken. Beleggers in deze fondsen zien dat op hun beurt ook. Daarom hebben enkele grote Nederlandse venture capitalists in 2020 nieuwe fondsen opgehaald. Denk aan Life Sciences Partners, Forbion, BioGeneration Ventures en Gilde Healthcare.”
Do’s en don’t’s voor het ophalen van financiering
Do’s:
* Bouw een langetermijnrelatie op met elkaar, waarmee inspelen op ontwikkelingen sneller en gemakkelijker kan plaatsvinden. Zoek de verdieping en verbinding.
* Bepaal met elkaar wat belangrijk is in de financiering. Financieren is veelal maatwerk, onderdelen als voorwaarden, structurering en snelheid kunnen bepalend zijn voor de keuze van financier.
* Ga op tijd in gesprek met je financiers en kaart uitdagingen ook zeker aan.
* Met een participatiemaatschappij in zee gaan betekent dat je zeggenschap gedeeltelijk uit handen geeft. Vaak groot minderheidsbelang of meerderheidsbelang. De samenwerking is ook voor vijf tot zeven jaar. Bepaal wat voor het bedrijf belangrijk is en beoordeel of je dat ervoor terugkrijgt.
* De voorbereiding en onderhandeling kan maanden duren: zorg dat de business blijft draaien!
Don’t’s:
* Houd geen informatie achter als je informatie verschaft over je onderneming. Geef een potentiële investeerder alle informatie die van belang is.
* Pijnpunten niet of te laat benoemen. Waar zitten mogelijke obstakels of belemmeringen? Benoem ze.
* Focus niet te veel op alleen de prijs en korte termijn. Kijk verder dan dat.
Niet-interessante sectoren
Aan de andere kant zijn er uiteraard ook sectoren die niet interessant zijn om in te investeren. Molenaar: “Je kunt makkelijk zeggen wapens, tabak en zeer vervuilende industrieën. Die worden vanouds al uitgesloten. De uitdaging ligt in sectoren waarvan anderen denken dat die niet interessant zijn, maar iemand met veel verstand van zaken en een goed netwerk wel. Denk aan de investering van KKR in Upfield, de voormalige olie- en margarinebusiness van Unilever. Veel mensen dachten dat die markt alleen maar zou krimpen en steeds lagere marges zou opleveren, maar KKR zag dat overstappen op puur plantaardige producten juist de toekomst had. Een sector of bedrijf wordt interessant voor participatiemaatschappijen als het een goede reputatie kent. Bovendien is een stabiel rendement met groeimogelijkheden belangrijk. Tot slot zie je natuurlijk de massale beweging van overheid, belegger en consument naar duurzaamheid.”
Voorzichtigheid geboden
Doordat de coronapandemie nog altijd niet onder controle is, houdt de onzekerheid aan en blijven banken voorzichtig. Hoff: “De kredietkwaliteit van hun zakelijke leningenportefeuille kan nog steeds worden geraakt. Wij als bank volgen de problematiek rondom de verstoring van de internationale distributieketen en de schaarste en prijsstijgingen die dit veroorzaakt nauwlettend. Voor ons als bank en onze klanten zijn maatschappelijke thema’s als duurzaamheid en de energietransitie belangrijk thema’s de komen de jaren. Ondanks dat de pandemie ook in deze fase nog veel onzekerheid met zich meebrengt, zijn we uiteraard ambitieus. Financiële instellingen kunnen hierin een belangrijke rol spelen door met hun klanten in gesprek te blijven en vooral bij te dragen aan de benodigde oplossingen.”
Molenaar kijkt met een optimistische blik naar de toekomst. “Mijn verwachting voor de lange termijn is dat de interesse van beleggers en ondernemers in participatiemaatschappijen blijft groeien. Beleggers zijn geïnteresseerd vanwege het rendement, maar ook omdat ze beter zien wat er gebeurt met hun kapitaal dan waanneer ze beleggen op de beurs. Ondernemers zoeken graag een partner met kapitaal en kennis. Waarbij ondernemers in Nederland in de zoektocht naar kapitaal ook makkelijk over de grens kijken. Dit omdat bankfinanciering voor het mkb niet altijd voor handen is of te risicomijdend is.”
