Na maanden van onderhandelen hebben coalitiepartijen CDA, ChristenUnie, D66 en VVD een regeerakkoord gesloten. Wij zetten de belangrijkste plannen voor de komende vier jaar op een rij.
Verhoging CO2-heffing
Om bedrijven aan te sporen te verduurzamen wil het nieuwe kabinet de CO2-heffing verhogen. Het betekent dat bedrijven meer moeten betalen voor de CO2 die zij uitstoten. Het liefst in overleg met buurlanden wil de Nederlandse overheid een “oplopende bodemprijs” afspreken voor het handelen in uitstoot. Hoe hoog de bodemprijs moet worden, is niet duidelijk. De coalitie schat dat de maatregel kan zorgen voor een vermindering van vier megaton CO2-uitstoot.
Een bodemprijs kan ervoor zorgen dat bedrijven altijd een minimum bedrag kwijt zijn aan hun uitstoot. Het nieuwe kabinet benadrukt in het coalitieakkoord dat het gaat om een bodemprijs bij de CO2-heffing, niet een heffing over de gehele CO2-uitstoot van bedrijven. Op dit moment is het onduidelijk welk deel van de uitstoot van bedrijven dan wel onder de CO2-heffing valt. Als de verhoging van de CO2-heffing geld opbrengt, zal dit geld worden geïnvesteerd in het klimaatfonds, stelt het nieuwe kabinet in het gepresenteerde coalitieakkoord.
Enorme investeringen
De grote problemen waar Nederland mee te maken heeft, wil de nieuwe coalitie vooral door enorme investeringen oplossen. Vele tientallen miljarden worden uitgetrokken, veelal in de vorm van fondsen. VVD, D66, CDA en ChristenUnie accepteren naar eigen zeggen tijdelijk een hogere staatsschuld, maar hoopt op een “begrotingstekort dat zo snel als mogelijk teruggaat naar een dalend pad”.
De staatsschuld zal de komende jaren evenwel behoorlijk oplopen. Deze komt in 2025 boven de Europese norm uit van 60 procent van het bruto binnenlands product. De zogenoemde EMU-schuld loopt stapsgewijs op en komt in 2025 op 60,4 procent uit, voorspellen de partijen in de financiële bijlage bij het coalitieakkoord.
De staatsschuld komt in 2025 boven de Europese norm uit
Structureel komt er 13 miljard euro aan uitgaven bij, en de komende tien tot vijftien jaar zelfs wat meer door eenmalige uitgaven. Zo wordt er 60 miljard gestopt in fondsen om CO2-uitstoot en stikstofneerslag te verminderen. Daar tegenover staat dat er 4,5 miljard euro op de zorg wordt bezuinigd ten opzichte van de huidige trend. Het “afvlakken van de sterk groeiende zorguitgaven” is belangrijk om de overheidsfinanciën gezond te houden, aldus de coalitiepartijen.
De regels over het huishoudboekje van de overheid blijven hetzelfde. Wel komen er nog wat afspraken bij, bijvoorbeeld over een investeringsplafond. Ook kiest het kabinet voor een ‘meevallerformule’: als uit de voorspellingen blijkt er op de lange termijn wat financiële ruimte is, wordt de helft van die ruimte aan lastenverlichting besteed, en de andere helft aan het aflossen van de staatsschuld.
Hervorming arbeidsmarkt
Het nieuwe kabinet gaat jaarlijks vijfhonderd miljoen euro steken in de hervorming van de arbeidsmarkt. De coalitie neemt een reeks adviezen van de belangrijke commissie-Borstlap over, en wil het verschil tussen flex- en vaste contracten verkleinen.
Het kabinet wil ingrijpen in het toeslagen- en belastingstelsel, valt op te maken uit het akkoord. De coalitiepartijen willen toeslagen volledig afschaffen, en het belastingstelsel versimpelen.
“Alles moet nu in het teken staan van een succesvolle uitvoering en de belofte van stabiel beleid”
Basis voor verduurzaming en modernisering
Met het coalitieakkoord leggen VVD, D66, CDA en ChristenUnie “een goede basis voor de noodzakelijke verduurzaming en modernisering van ons land”. Dat zeggen werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland in een eerste reactie op de plannen. Ze wijzen onder andere op ambitieus klimaat- en stikstofbeleid, vernieuwd arbeidsmarktbeleid en een stevige bouw- en woonagenda, maar ook aandacht voor ondernemerschap en het mkb.
De plannen van de coalitie sluiten goed aan bij wat VNO-NCW en MKB-Nederland en de vakbonden overeenkwamen in de Sociaal-Economische Raad. Ook bij de in februari gepresenteerde koers van de werkgeversorganisaties die tot brede welvaart moet leiden sluiten de plannen goed aan. “Alles moet nu in het teken staan van een succesvolle uitvoering en de belofte van stabiel beleid.”
Voorzitter Ingrid Thijssen van VNO-NCW noemt “de ambitieuze richting” van het coalitieakkoord goed. “Dit helpt ons land voorbereiden op de grote transities waar we voor staan.” Haar collega Jacco Vonhof van MKB-Nederland roemt de aandacht die het aankomende kabinet voor het midden- en kleinbedrijf heeft. “Het mkb is nodig om al die grote maatschappelijke opgaven mogelijk te maken. Dat vraagt om helder beleid waarbij uitvoerbaarheid voor het mkb de norm is, en dat stimuleert in plaats van ontmoedigt.”
